Budget 2025
Budget 2025: નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણ 1 ફેબ્રુઆરીએ સતત 8મું બજેટ રજૂ કરવાનો રેકોર્ડ બનાવશે. એવી અપેક્ષા રાખવામાં આવે છે કે સામાન્ય બજેટ નબળા પડી રહેલા આર્થિક વિકાસને ટેકો આપવા અને ફુગાવા અને સ્થિર પગાર વધારા સાથે સંઘર્ષ કરી રહેલા મધ્યમ વર્ગને રાહત આપવા માટે પગલાં લેશે. આ સાથે, સીતારમણ ભૂતપૂર્વ વડા પ્રધાન મોરારજી દેસાઈ દ્વારા અલગ અલગ સમયગાળામાં રજૂ કરાયેલા 10 બજેટના રેકોર્ડની નજીક પહોંચી જશે. દેસાઈએ ૧૯૫૯-૧૯૬૪ દરમિયાન નાણામંત્રી તરીકે કુલ છ અને ૧૯૬૭-૧૯૬૯ દરમિયાન ચાર બજેટ રજૂ કર્યા.
સીતારમણને 2019 માં ભારતના પ્રથમ પૂર્ણ-સમયના મહિલા નાણામંત્રી તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા. તે જ વર્ષે, વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ સતત બીજી વખત કેન્દ્રમાં સરકાર બનાવી. ત્યારથી, સીતારમણે સાત બજેટ રજૂ કર્યા છે. સ્વતંત્ર ભારતનું પ્રથમ સામાન્ય બજેટ 26 નવેમ્બર, 1947 ના રોજ દેશના પ્રથમ નાણામંત્રી આર.કે. ષણમુખમ ચેટ્ટી દ્વારા રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું. પૂર્વ પ્રધાનમંત્રી મોરારજી દેસાઈએ પ્રધાનમંત્રી જવાહરલાલ નેહરુ અને બાદમાં પ્રધાનમંત્રી લાલ બહાદુર શાસ્ત્રીના કાર્યકાળ દરમિયાન નાણામંત્રી તરીકે કુલ 10 બજેટ રજૂ કર્યા હતા. પૂર્વ નાણામંત્રી પી ચિદમ્બરમે નવ વખત બજેટ રજૂ કર્યું હતું. પ્રણવ મુખર્જીએ નાણામંત્રી તરીકેના કાર્યકાળ દરમિયાન આઠ બજેટ રજૂ કર્યા.
પૂર્વ વડા પ્રધાન મનમોહન સિંહે ૧૯૯૧ થી ૧૯૯૫ દરમિયાન પી.વી. નરસિંહ રાવ સરકારમાં નાણામંત્રી હતા ત્યારે સતત પાંચ વખત બજેટ રજૂ કર્યું હતું. સૌથી લાંબુ બજેટ ભાષણ સીતારમણે ૧ ફેબ્રુઆરી, ૨૦૨૦ ના રોજ આપ્યું હતું, જે બે કલાક અને ૪૦ મિનિટ ચાલ્યું હતું. ૧૯૭૭માં હીરુભાઈ મૂળજીભાઈ પટેલનું વચગાળાનું બજેટ ભાષણ અત્યાર સુધીનું સૌથી ટૂંકું ભાષણ હતું, જેમાં ફક્ત ૮૦૦ શબ્દો હતા. પરંપરાગત રીતે ફેબ્રુઆરીના છેલ્લા દિવસે સાંજે 5 વાગ્યે બજેટ રજૂ કરવામાં આવતું હતું. ૧૯૯૯માં સમય બદલાયો અને અટલ બિહારી વાજપેયી સરકારમાં તત્કાલીન નાણામંત્રી યશવંત સિંહે સવારે ૧૧ વાગ્યે બજેટ રજૂ કર્યું. ત્યારથી બજેટ સવારે ૧૧ વાગ્યે રજૂ કરવામાં આવે છે. ત્યારબાદ, 2017 માં, બજેટ રજૂ કરવાની તારીખ બદલીને 1 ફેબ્રુઆરી કરવામાં આવી, જેથી સરકાર માર્ચના અંત સુધીમાં સંસદીય મંજૂરીની પ્રક્રિયા પૂર્ણ કરી શકે.
