Narayana Murthy
ઇન્ફોસિસના એન.આર. નારાયણ મૂર્તિના 70 કલાકના કાર્ય સપ્તાહના નિવેદનથી શરૂ થયેલી, શ્રેષ્ઠ કાર્ય કલાકોની ચર્ચા સતત ઉગ્ર ચર્ચાઓને વેગ આપે છે, જેમાં તાજેતરના એલ એન્ડ ટીના વડા એસ.એન. સુબ્રમણ્યમ છે જેમણે રવિવાર સહિત 90 કલાકના કાર્ય સપ્તાહનું સૂચન કર્યું છે.
ભારતીય ઉદ્યોગસાહસિકતાની દુનિયામાં, શ્રેષ્ઠ કામના કલાકોની ચર્ચાએ સતત ઉગ્ર ચર્ચાઓ જગાવી છે, જેનું નેતૃત્વ દેશના કેટલાક અગ્રણી ઉદ્યોગપતિઓ કરી રહ્યા છે. નોંધપાત્ર રીતે, ઇન્ફોસિસના સહ-સ્થાપક એન.આર. નારાયણ મૂર્તિ, જેઓ લાંબા સમયથી કોર્પોરેટ મહેનત અંગે ચર્ચામાં રહ્યા છે, તેમણે શરૂઆતમાં 70 કલાકના કાર્ય સપ્તાહનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો હતો, અને સૂચવ્યું હતું કે વૈશ્વિક સ્તરે ભારતને ઉન્નત બનાવવા માટે આવી પ્રતિબદ્ધતા જરૂરી છે. તેમની સાથે તાજેતરમાં લાર્સન એન્ડ ટુબ્રો (L&T) ના ચેરમેન એસ.એન. સુબ્રમણ્યમ જોડાયા છે, જેમણે આગળ વધીને 90 કલાક કાર્ય સપ્તાહની હિમાયત કરી છે.
ઓક્ટોબર 2023 માં, મૂર્તિએ સૌપ્રથમ 70 કલાકના કાર્ય સપ્તાહની હિમાયત કરી. તેમણે કહ્યું કે ભારતને ચીન અને જાપાન જેવા સૌથી ઝડપથી વિકસતા દેશો સાથે સ્પર્ધા કરવા માટે, યુવાનોએ અઠવાડિયામાં 70 કલાક કામ કરવા માટે પ્રતિબદ્ધ થવું પડશે.
“ભારતની કાર્ય ઉત્પાદકતા વિશ્વમાં સૌથી ઓછી છે. જ્યાં સુધી આપણે આપણી કાર્ય ઉત્પાદકતામાં સુધારો નહીં કરીએ, જ્યાં સુધી આપણે સરકારમાં ભ્રષ્ટાચારને અમુક સ્તરે ઘટાડી ન લઈએ, કારણ કે આપણે વાંચી રહ્યા છીએ, મને તેની સત્યતા ખબર નથી, જ્યાં સુધી આપણે આ નિર્ણય લેવામાં આપણી અમલદારશાહીમાં વિલંબ ઘટાડી ન લઈએ, ત્યાં સુધી આપણે “જે દેશોએ જબરદસ્ત પ્રગતિ કરી છે તેમની સાથે સ્પર્ધા કરવા સક્ષમ છે,” ઇન્ફોસિસના સ્થાપકે કહ્યું હતું.
તેમણે વધુમાં ઉમેર્યું, “આ મારો દેશ છે. હું અઠવાડિયામાં 70 કલાક કામ કરવા માંગુ છું.”
નારાયણ મૂર્તિએ તેમની ટિપ્પણી બાદ ટીકાઓનો સામનો કરવો પડ્યો. જોકે, તેઓ મક્કમ રહ્યા, ખાસ કરીને જેઓ સુશિક્ષિત છે અને સમાજમાં નોંધપાત્ર યોગદાન આપવા સક્ષમ છે તેમના માટે સખત મહેનતમાં તેમની માન્યતાને મજબૂત બનાવી.
એક વર્ષ પછી, નવેમ્બર 2024 માં, તેમણે પોતાનું વલણ પુનરાવર્તિત કર્યું અને કહ્યું, “મને માફ કરશો. મેં મારો દૃષ્ટિકોણ બદલ્યો નથી. હું આને મારી સાથે મારી કબર પર લઈ જઈશ. મને ખૂબ જ મહેનત કરવાનો ખૂબ ગર્વ છે… હું નિવૃત્ત થયો ત્યાં સુધી મેં દિવસમાં ચૌદ કલાક અને અઠવાડિયામાં ૬.૫ દિવસ કામ કર્યું.”
“હું કાર્ય-જીવન સંતુલનમાં માનતો નથી,” મુથીએ કહ્યું.
એલ એન્ડ ટીના સુબ્રમણ્યમે આ સિદ્ધાંતનો પડઘો પાડ્યો ત્યારે ચર્ચાએ નવા પરિમાણો લીધા, પરંતુ રવિવાર સહિત 90 કલાકના કાર્ય સપ્તાહના પ્રસ્તાવ સાથે ચર્ચાને વધુ આગળ ધપાવ્યું.
રેડિટ પર એક વિડીયોમાં સૌપ્રથમ પ્રસારિત થયેલી L&T ચેરમેનની ટિપ્પણીઓમાં કર્મચારીઓએ ઘર કરતાં કામને પ્રાથમિકતા આપવી જોઈએ તેવું સૂચન કરવામાં આવ્યું હતું, અને પ્રશ્ન પૂછવામાં આવ્યો હતો કે, “તમે તમારી પત્ની સામે ક્યાં સુધી જોઈ શકો છો?” સુબ્રમણ્યમે રવિવારના કામને ફરજિયાત બનાવવા માટે અસમર્થતા પર અફસોસ વ્યક્ત કર્યો હતો, એમ કહીને, ” જો હું તમને રવિવારે કામ કરાવી શકું, તો હું વધુ ખુશ થઈશ કારણ કે હું રવિવારે કામ કરું છું.”
આ સૂચનથી નોંધપાત્ર જાહેર વિરોધ થયો, જેનાથી કર્મચારીઓમાં આવી માંગણીઓની ટકાઉપણું અને વ્યક્તિગત જીવન પર તેની અસર અંગે વધતી જતી ચિંતા ઉજાગર થઈ.
જોકે, L&T એ તેના ચેરમેનની ટિપ્પણીનો બચાવ કર્યો છે. કંપનીના પ્રવક્તાએ જણાવ્યું હતું કે, “ચેરમેનની ટિપ્પણીઓ આ મોટી મહત્વાકાંક્ષાને પ્રતિબિંબિત કરે છે, ભાર મૂકે છે કે અસાધારણ પરિણામો માટે અસાધારણ પ્રયાસની જરૂર પડે છે.”
ઘણા અન્ય ઉદ્યોગસાહસિકોએ પણ કર્મચારીઓ માટે કામના કલાકો વધારવા અને કાર્ય-જીવન સંતુલનને નકારવાની ઇચ્છા વ્યક્ત કરી છે.
ઓલાના સ્થાપક ભાવેશ અગ્રવાલે પણ ભૂતકાળમાં કહ્યું છે કે તેઓ કાર્ય-જીવન સંતુલનમાં માનતા નથી.
જુલાઈ 2024 માં, ભાવિશ અગ્રવાલે કહ્યું, “હું કાર્ય-જીવન સંતુલનના ખ્યાલ સાથે સહમત નથી કારણ કે જો તમે તમારા કામનો આનંદ માણી રહ્યા છો, તો તમને જીવનમાં પણ ખુશી મળશે અને કાર્યમાં પણ, અને તે બંને સુમેળમાં રહેશે.”
કાર્ય-જીવન સંતુલન: આરોગ્યસંભાળ નિષ્ણાતોનો અભિપ્રાય
જોકે, આરોગ્યસંભાળ નિષ્ણાતોએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું છે કે એવા ઘણા વૈજ્ઞાનિક પુરાવા છે કે 40 કલાકના કાર્ય સપ્તાહની તુલનામાં 70 કલાકનું કાર્ય સપ્તાહ સ્ટ્રોક, હાર્ટ એટેક અને ઉચ્ચ રક્તવાહિની રોગોના બનાવોમાં વધારો કરે છે. બ્લડ પ્રેશર.
સંશોધકોએ દર્શાવ્યું છે કે અઠવાડિયામાં ૩૫-૪૦ કલાક કામ કરવાની તુલનામાં, અઠવાડિયામાં ૫૫ કે તેથી વધુ કલાક કામ કરવાથી સ્ટ્રોકનું જોખમ ૩૫ ટકા અને ઇસ્કેમિક હૃદય રોગથી મૃત્યુનું જોખમ ૧૭ ટકા વધારે છે.
ભાવેશ અગ્રવાલની ટિપ્પણી બાદ, ગયા વર્ષે હૈદરાબાદ સ્થિત એપોલો હોસ્પિટલ્સના ન્યુરોલોજીસ્ટે તેમના X એકાઉન્ટ પર અભ્યાસના તારણો પોસ્ટ કર્યા. તેમની પોસ્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, “દર વર્ષે 800,000 થી વધુ લોકો અઠવાડિયામાં 55 કલાકથી વધુ કામ કરવાને કારણે મૃત્યુ પામે છે… લાંબા સમય સુધી કામ કરવાના કલાકો વધુ વજન અને પ્રી-ડાયાબિટીસ અને ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસ થવાના જોખમ સાથે સંકળાયેલા છે. જે લોકો અઠવાડિયામાં 69 કલાક કે તેથી વધુ સમય કામ કરે છે તેમને અઠવાડિયામાં 40 કલાક કામ કરતા લોકો કરતા મધ્યમથી ગંભીર ડિપ્રેશનના લક્ષણો થવાની શક્યતા વધુ હોય છે.”
તેવી જ રીતે, નવી દિલ્હીની હોલી ફેમિલી હોસ્પિટલના મેડિકલ ડિરેક્ટર ડૉ. સુમિત રેએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે જીવનનો હેતુ કામથી આગળ વધે છે. તેમણે 70 કલાકના કાર્ય સપ્તાહ પાછળની માનસિકતાની ટીકા કરી, તેને શોષણકારી અને નફા-સંચાલિત ગણાવી.
“જીવનનો હેતુ ફક્ત કામ કરવાનો નથી, પરંતુ નવરાશનો સમય પસાર કરવાનો અને મિત્રો, પરિવાર અને પરિચિતો સાથે આનંદદાયક માનવીય ક્રિયાપ્રતિક્રિયા કરવાનો છે.” વધુ બૌદ્ધિક ઉત્તેજના અને સ્વસ્થ શારીરિક પ્રવૃત્તિ માટે સમય કાઢો.”
