Lok Sabha New Bill: શું જેલ ગયા પછી તરત જ પીએમ અને મુખ્યમંત્રી પોતાના પદ ગુમાવશે? સંસદમાં નવો બિલ
બુધવારે લોકસભામાં બંધારણ (૧૩૦મો સુધારો) બિલ, જમ્મુ અને કાશ્મીર પુનર્ગઠન (સુધારો) બિલ અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો (સુધારો) બિલ રજૂ કરવામાં આવ્યા હતા. ગૃહમંત્રી અમિત શાહે ગૃહમાં આ બિલ રજૂ કર્યા હતા, જોકે આ સમય દરમિયાન વિપક્ષે ઘણો હોબાળો મચાવ્યો હતો.
આ બિલોએ રાજકારણમાં એક નવી ચર્ચા શરૂ કરી છે – શું હવે જેલમાં જતા વડા પ્રધાન, મુખ્યમંત્રી અને મંત્રીઓએ તાત્કાલિક પદ છોડવું પડશે?
બિલમાં શું જોગવાઈ છે?
જો કોઈ વડા પ્રધાન, મુખ્યમંત્રી અથવા મંત્રીની ઓછામાં ઓછી ૫ વર્ષ કે તેથી વધુ સજા થઈ શકે તેવા ગુના માટે ધરપકડ કરવામાં આવે છે અને તે સતત ૩૦ દિવસ સુધી કસ્ટડીમાં રહે છે, તો તે ૩૧મા દિવસે આપમેળે પદ પરથી મુક્ત થઈ જશે.
આ જોગવાઈ બંધારણની કલમ ૭૫ (વડા પ્રધાન અને કેન્દ્રીય મંત્રીઓ), કલમ ૧૬૪ (રાજ્ય સરકારો) અને કલમ ૨૩૯AA (દિલ્હી જેવા કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો) માં સુધારો કરીને લાગુ કરવામાં આવશે.
સાંસદો અને ધારાસભ્યો પર અસર?
મહત્વની વાત એ છે કે આ સુધારો ફક્ત પ્રધાનમંત્રી, મુખ્યમંત્રી અને મંત્રીઓ પર જ લાગુ થશે. આનાથી સામાન્ય સાંસદો અને ધારાસભ્યોની સભ્યપદ પર કોઈ અસર થશે નહીં. તેમની સભ્યપદ ત્યારે જ સમાપ્ત થશે જ્યારે કોર્ટ તેમને દોષિત ઠેરવે છે અને 2 વર્ષ કે તેથી વધુ સજા ફટકારે છે. એટલે કે, નવી જોગવાઈની સીધી અસર સંસદ અને વિધાનસભાના સામાન્ય સભ્યો પર નહીં પડે.
આ નિયમ શા માટે રજૂ કરવામાં આવ્યો?
સરકાર કહે છે કે આ પગલાનો હેતુ શાસનમાં પારદર્શિતા અને પ્રામાણિકતાને મજબૂત બનાવવાનો છે. ઘણી વખત એવું જોવા મળ્યું છે કે ગંભીર આરોપોમાં ફસાયેલા નેતાઓ મહિનાઓ સુધી પદ પર રહે છે, જે લોકશાહી અને જનતાના વિશ્વાસને નુકસાન પહોંચાડે છે. નવો નિયમ એ સુનિશ્ચિત કરશે કે ગંભીર ગુના માટે જેલમાં બંધ કોઈપણ નેતા સત્તાનો ભાગ ન બને.
જોકે, તેમાં એવી પણ જોગવાઈ છે કે જો તે પછીથી કોર્ટ દ્વારા નિર્દોષ સાબિત થાય છે, તો તેને ફરીથી તક મળશે.
એ સ્પષ્ટ છે કે આ સુધારા ભારતીય રાજકારણમાં મોટો ફેરફાર લાવી શકે છે. હવે એ જોવાનું બાકી છે કે આ બિલોને સંસદમાં કેટલું સમર્થન મળે છે અને શું આ નિયમો ખરેખર ભવિષ્યના રાજકારણનું ચિત્ર બદલી શકશે.
