Insulin
ડાયાબિટીસના દર્દીઓમાં કુદરતી રીતે ઇન્સ્યુલિનનું ઉત્પાદન ઘટે છે અથવા બંધ થાય છે. સ્વાસ્થ્ય નિષ્ણાતોના મતે જ્યારે વ્યક્તિના શરીરમાં ઈન્સ્યુલિન યોગ્ય રીતે ઉત્પન્ન થતું નથી.
ઇન્સ્યુલિન એક પ્રકારનું હોર્મોન છે જે શરીર કુદરતી રીતે ઉત્પન્ન કરે છે. ઇન્સ્યુસિન લોહીમાં ગ્લુકોઝના સ્તરને નિયંત્રિત કરે છે. ડાયાબિટીસના દર્દીઓમાં કુદરતી રીતે ઇન્સ્યુલિનનું ઉત્પાદન ઘટે છે અથવા બંધ થાય છે. સ્વાસ્થ્ય નિષ્ણાતોના મતે જ્યારે વ્યક્તિના શરીરમાં ઈન્સ્યુલિન યોગ્ય રીતે ઉત્પન્ન થતું નથી ત્યારે ડાયાબિટીસ થાય છે.
ઇન્સ્યુલિન શરીરમાં આ કામ કરે છે
ઇન્સ્યુલિન એ એક હોર્મોન છે જે લોહીમાં ખાંડના સ્તરને નિયંત્રિત કરે છે. તેના ઉપયોગથી ડાયાબિટીસના દર્દીઓની સારવાર થાય છે. ઇન્સ્યુલિન સ્વાદુપિંડ દ્વારા ઉત્પન્ન થાય છે અને રક્તમાંથી ગ્લુકોઝને કોષોમાં ખસેડવામાં મદદ કરે છે, જ્યાં તેનો ઊર્જા માટે ઉપયોગ કરી શકાય છે. આ ઉપરાંત ઇન્સ્યુલિન શરીરના દરેક રક્તકણો સુધી લોહી પહોંચાડવાનું પણ કામ કરે છે. જો આ પ્રક્રિયામાં કોઈ સમસ્યા હોય તો વ્યક્તિ થાક અનુભવવા લાગે છે.
ઉપયોગ
ઇન્સ્યુલિનનો ઉપયોગ ટાઇપ 1 અને ક્યારેક ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસની સારવાર માટે થાય છે. પ્રકાર 1 ડાયાબિટીસ ધરાવતા લોકોને ટકી રહેવા માટે ઇન્સ્યુલિનનું ઇન્જેક્શન આપવું જરૂરી છે.
પ્રકાર
ઝડપી-અભિનય, ટૂંકી-અભિનય, લાંબા-અભિનય અને મધ્યવર્તી-અભિનય ઇન્સ્યુલિન સહિત વિવિધ પ્રકારના ઇન્સ્યુલિન છે. રેપિડ-એક્ટિંગ ઇન્સ્યુલિન અન્ય પ્રકારો કરતાં વધુ ઝડપથી કામ કરવાનું શરૂ કરે છે, પરંતુ તે માત્ર ટૂંકા ગાળા માટે જ રહે છે.
ઇન્સ્યુલિન પ્રતિકાર
ઇન્સ્યુલિન પ્રતિકાર એ એક એવી સ્થિતિ છે જે તમારા સ્વાસ્થ્યને અસર કરી શકે છે, પરંતુ તે પ્રિડાયાબિટીસ અથવા ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસમાં વિકસિત ન થાય ત્યાં સુધી તે કોઈ લક્ષણોનું કારણ બની શકે નહીં. તમે સ્વસ્થ વજન જાળવીને, સ્વસ્થ આહાર ખાઈને અને નિયમિત વ્યાયામ કરીને ઈન્સ્યુલિન પ્રતિકારને રોકવા અથવા ઉલટાવાનો પ્રયાસ કરી શકો છો.
હાઈપોગ્લાયકેમિઆ અથવા લો બ્લડ સુગર: જ્યારે તમે વધુ પડતું ઇન્સ્યુલિન લો છો, ત્યારે કોષો વધુ ખાંડ શોષી લે છે. જેના કારણે લોહીમાં શુગર લેવલ ઘટી જાય છે. આ હાઈપોગ્લાયકેમિઆનું કારણ બની શકે છે એટલે કે લો બ્લડ સુગર. જો બ્લડ શુગર લેવલ ખૂબ ઓછું થઈ જાય તો શરીર યોગ્ય રીતે કામ કરી શકતું નથી. ગંભીર હાઈપોગ્લાયકેમિઆના લક્ષણોમાં હુમલા અને બેભાનતાનો સમાવેશ થઈ શકે છે.
વજન વધારવું: વધુ પડતું ઇન્સ્યુલિન લેવાથી વજન વધી શકે છે.
ઇન્સ્યુલિન એલર્જી: ગંભીર ઇન્સ્યુલિન એલર્જી ઉબકા અને ઉલ્ટીનું કારણ બની શકે છે.
ઇન્જેક્શન સાઇટ પર પ્રતિક્રિયાઓ: ઇન્જેક્શન સાઇટ પર લાલાશ, વિકૃતિકરણ, ખંજવાળ, પીડા અને કોમળતા આવી શકે છે.
અપર રેસ્પિરેટરી ઈન્ફેક્શન: ઈન્સ્યુલિન લેવાથી ઉપરના શ્વસન સંબંધી ઈન્ફેક્શન થઈ શકે છે.
લિપોડિસ્ટ્રોફી: એક જ જગ્યાએ વારંવાર ઇન્સ્યુલિન નાખવાથી ત્વચાની જાડાઈમાં ફેરફાર થઈ શકે છે. જેના કારણે તે જગ્યાએ ખાડા પડી શકે છે.
