Minimum Balance: બેંકો લઘુત્તમ બેલેન્સ પેનલ્ટીથી કમાણી કરે છે? નાણામંત્રીનો જવાબ – ગરીબોને નુકસાન નહીં.

Minimum Balance

Minimum Balance Penalty:  મિનિમમ બેલેન્સ પેનલ્ટી લગાવીને સરકારી બેંકો હજારો કરોડની કમાણી કરતી હોવાના સમાચાર આવ્યા બાદ આ મુદ્દો સંસદમાં પહોંચ્યો હતો અને સરકારને સવાલો પૂછવામાં આવ્યા હતા…

જાહેર ક્ષેત્રની બેંકો દ્વારા લઘુત્તમ બેલેન્સ ન રાખવા બદલ દંડ વસૂલવાનો મુદ્દો સંસદમાં પહોંચ્યો છે. રાજ્યસભામાં આ મુદ્દે સરકારને પ્રશ્નો પૂછવામાં આવ્યા હતા. જોકે, સરકારનું કહેવું છે કે બેંકો ગરીબો પાસેથી આવો દંડ વસૂલતી નથી અને વધુ દંડ વસૂલવાની કોઈ યોજના નથી.

રાજ્યસભામાં સરકારને પૂછવામાં આવેલા પ્રશ્નો
નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણ મંગળવારે રાજ્યસભામાં લઘુત્તમ બેલેન્સ પેનલ્ટી સંબંધિત પ્રશ્નોના જવાબ આપી રહ્યા હતા. તેમને પૂછવામાં આવ્યું હતું કે શું સરકારી બેંકો લઘુત્તમ સંતુલન જાળવવા અને જંગી આવક ન કરવા બદલ ગરીબો પાસેથી દંડ વસૂલે છે. તેના જવાબમાં નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે કહ્યું કે બેંકો ગરીબોના ખાતા પર દંડ વસૂલતી નથી.

આ લોકોને મિનિમમ બેલેન્સની જરૂર નથી
તેમણે કહ્યું કે જન ધન ખાતા અથવા મૂળભૂત બચત ખાતાના કિસ્સામાં, લોકોએ લઘુત્તમ બેલેન્સ જાળવી રાખવાની જરૂર નથી. પ્રધાનમંત્રી જન ધન યોજના હેઠળ ખોલવામાં આવેલા બેંક ખાતામાં શૂન્ય બેલેન્સ હોવા છતાં પણ બેંકો દંડ ફટકારતી નથી. એ જ રીતે, બેઝિક સેવિંગ્સ એકાઉન્ટમાં ઝીરો બેલેન્સ રાખવા પર કોઈ દંડ નથી લાગતો. નાણામંત્રીએ કહ્યું કે બેંકો માત્ર બચત ખાતાના કિસ્સામાં જ લઘુત્તમ બેલેન્સ દંડ વસૂલે છે જેમાં લઘુત્તમ રકમ જાળવી રાખવાની શરત હોય છે.

સરકારે આ આંકડો જણાવ્યો હતો
ગયા મહિને નાણા રાજ્ય મંત્રી પંકજ ચૌધરીએ સંસદમાં જણાવ્યું હતું કે જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોએ છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં લઘુત્તમ બેલેન્સ પેનલ્ટીથી લગભગ 8,500 કરોડ રૂપિયાની કમાણી કરી છે. માત્ર પાછલા નાણાકીય વર્ષમાં જ જાહેર ક્ષેત્રની બેન્કોએ મિનિમમ બેન્ક બેલેન્સ પેનલ્ટીમાંથી રૂ. 2,331 કરોડની કમાણી કરી હતી. આ આંકડો સામે આવ્યા બાદ સરકાર પર અનેક સવાલો ઉઠવા લાગ્યા છે.

SBI દંડ લાદતી નથી
હાલમાં દેશમાં 12 સરકારી બેંકો કાર્યરત છે. તેમાંથી સૌથી મોટી સ્ટેટ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાએ મિનિમમ બેલેન્સ પેનલ્ટી વસૂલવાનું બંધ કરી દીધું છે. સ્ટેટ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાએ છેલ્લે 2019-20માં ન્યૂનતમ બેલેન્સ ન રાખવા બદલ ગ્રાહકો પાસેથી દંડ લીધો હતો. જે બાદ SBIએ મિનિમમ બેલેન્સને કારણે પેનલ્ટી લગાવવાનું બંધ કરી દીધું હતું. એટલે કે, તાજેતરના વર્ષોમાં જે પેનલ્ટીથી કમાણી બહાર આવી છે તે બાકીની 11 સરકારી બેંકોનો છે.