Budget 2025
નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણ ૧ ફેબ્રુઆરીના રોજ ભારતનું સામાન્ય બજેટ રજૂ કરવા જઈ રહ્યા છે. મોદી સરકારના ૧૪મા બજેટને લઈને જનતામાં ઘણી ઉત્સુકતા છે. બજેટ પ્રક્રિયા એક દિવસની પ્રક્રિયા નથી, પરંતુ મહિનાઓના આયોજન, ડેટા વિશ્લેષણ અને સંકલનનું પરિણામ છે. આ પ્રક્રિયામાં, નાણાં મંત્રાલય અન્ય મંત્રાલયો અને વિભાગો સાથે મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે.
બજેટ તૈયારી પ્રક્રિયા
બજેટની તૈયારી નાણા મંત્રાલયના આર્થિક બાબતોના વિભાગથી શરૂ થાય છે. આ વિભાગ વિવિધ મંત્રાલયો, રાજ્યો અને નિષ્ણાતો પાસેથી ડેટા અને સૂચનો એકત્રિત કરે છે. આ પછી, આને પ્રાથમિકતાના આધારે વિભાજિત કરવામાં આવે છે અને સરકારી ખર્ચ અને આવકનું આયોજન કરવામાં આવે છે.
બજેટ બનાવતી વખતે, અર્થતંત્રના વિવિધ પાસાઓ જેમ કે GDP, ફુગાવો, બેરોજગારી અને રોકાણના ડેટાનું સંપૂર્ણ વિશ્લેષણ કરવામાં આવે છે. આગામી નાણાકીય વર્ષ માટેની સરકારી નીતિઓને ધ્યાનમાં રાખીને, કર વસૂલાત અને ખર્ચના અંદાજ બનાવવામાં આવે છે.
બજેટ તૈયાર કરતી વખતે, માહિતી લીક ન થાય તેની ખાતરી કરવી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. આ સમયગાળા દરમિયાન, નાણા મંત્રાલયના અધિકારીઓ તેમની ટીમ સાથે ‘હલવા સમારોહ’ પછી મંત્રાલયની અંદર જ બંધ રહે છે અને બજેટ રજૂ ન થાય ત્યાં સુધી બહાર આવતા નથી.
વિવિધ વર્ગો અને ક્ષેત્રોની માંગને ધ્યાનમાં રાખીને, મર્યાદિત સંસાધનોનું યોગ્ય વિતરણ એક મોટો પડકાર છે. તે જ સમયે, વૈશ્વિક આર્થિક પરિસ્થિતિઓ અને સ્થાનિક જરૂરિયાતો વચ્ચે સંતુલન જાળવવું એ એક જટિલ કાર્ય છે.
