DEMAT ACCOUNTS:
ડીમેટ એકાઉન્ટ નોમિનેશન: સેબીની વારંવાર વિનંતીઓ છતાં, લગભગ 75 ટકા ડીમેટ એકાઉન્ટ ધારકોએ હજુ સુધી નોમિનેશન કર્યું નથી…
માર્કેટ રેગ્યુલેટર સેબીએ ડીમેટ ખાતાધારકો અને મ્યુચ્યુઅલ ફંડ રોકાણકારો માટે નોમિની ઉમેરવાનું ફરજિયાત બનાવ્યું છે. જો કે, હજુ પણ સ્થિતિ એવી છે કે દરેક 4 ડીમેટ ખાતાધારકોમાંથી 3એ સમયમર્યાદા નજીક હોવા છતાં નોમિની ઉમેર્યા નથી.
માત્ર આ સંખ્યામાં ડીમેટ ખાતામાં નોમિની
સેબીએ આ મહિને નોમિનેશન અંગે કન્સલ્ટેશન પેપર બહાર પાડ્યું હતું. પેપર મુજબ, દેશભરમાં 13 કરોડ 64 લાખ સિંગલ ડીમેટ એકાઉન્ટ્સમાંથી 9.8 કરોડ એટલે કે 72.48 ટકા ડીમેટ એકાઉન્ટમાંથી નોમિનેશનની વિગતો ખૂટે છે. 69.73 ટકા એટલે કે 9.51 કરોડ ડીમેટ ધારકોએ જાણીજોઈને નોમિનીની માહિતી આપી નથી, જ્યારે 2.76 ટકા એટલે કે 37 લાખ 58 હજાર ડીમેટ ખાતાધારકો મૂંઝવણમાં છે. તેણે ન તો કોઈ નોમિનીનો ઉમેરો કર્યો છે કે ન તો નોમિનીમાંથી નાપસંદ કર્યો છે.
મ્યુચ્યુઅલ ફંડમાં નોમિનેશનની સ્થિતિ
એ જ રીતે, 8.9 સિંગલ મ્યુચ્યુઅલ ફંડ ફોલિયો એટલે કે ખાતાઓમાંથી, 85.82 ટકા એટલે કે 7 કરોડ 64 લાખ ફોલિયોમાં નોમિની કરવામાં આવ્યા છે, જ્યારે 14.18 ટકા એટલે કે 1.26 કરોડ ફોલિયોમાં, નોમિનેશનમાંથી બહાર રહેવાનો વિકલ્પ પસંદ કરવામાં આવ્યો છે. મૂંઝવણ, ન તો. નોમિની દાખલ કરવામાં આવ્યો છે કે નામાંકનમાંથી નાપસંદ કરવાનો વિકલ્પ પસંદ કરવામાં આવ્યો નથી.
- ડીમેટ એકાઉન્ટ્સ અને મ્યુચ્યુઅલ ફંડ બંનેના કિસ્સામાં, એવા લોકોની નોંધપાત્ર સંખ્યા છે કે જેઓ જાણીજોઈને નોમિનીની વિગતો આપવા માંગતા નથી એટલે કે તેઓ નોમિનીમાંથી નાપસંદ કરે છે… અથવા એવા લોકો પણ છે જેઓ જાણતા નથી કે નોમિની હોવું જોઈએ. રાખવું કે નહીં? અમને જણાવો કે શા માટે રોકાણમાં નોમિની ઉમેરવું મહત્વપૂર્ણ છે…
ડીમેટ-એમએફ નોમિનેશન શું છે?
નોમિનેશન એ એક પ્રક્રિયા છે જેમાં તમે એવી વ્યક્તિને પસંદ કરો છો જે તમારા મૃત્યુના કિસ્સામાં તમારી સંપત્તિની સંભાળ લેશે. નિયમો અનુસાર નવા ડીમેટ એકાઉન્ટ અથવા મ્યુચ્યુઅલ ફંડમાં નોમિનેશન ફરજિયાત છે. જો તમે કોઈને નોમિની બનાવવા નથી માંગતા, તો તમારે ફોર્મમાં નોમિનેશન ઓપ્ટ આઉટ વિકલ્પ પસંદ કરવો પડશે. અગાઉ નોમિનેશન ફરજિયાત નહોતું, જેના કારણે ઘણા લોકો તેને છોડીને આગળ જતા હતા.
નોમિની ન ઉમેરવાનું શું પરિણામ આવશે?
નોમિની ઉમેરવું જરૂરી છે જેથી કરીને જો રોકાણ કરનાર વ્યક્તિ હવે દુનિયામાં ન હોય, તો તેની મૂડી સરળતાથી યોગ્ય હાથમાં પહોંચી શકે. નોમિની કાનૂની વારસદાર અથવા નજીકની વ્યક્તિ હોઈ શકે છે. જો નોમિની પાસે કાનૂની વારસદાર ન હોય, તો નોમિની કાનૂની વારસદારને મિલકત સોંપવા માટે એજન્ટ અથવા ટ્રસ્ટી તરીકે કામ કરે છે.
નોમિની ન ઉમેરવાને કારણે સમસ્યાઓ?
મ્યુચ્યુઅલ ફંડમાં કોઈ નોમિની ન હોવાના કિસ્સામાં, કાનૂની વારસદારો અથવા દાવેદારોએ યુનિટનો તેમનો હિસ્સો ટ્રાન્સફર કરવા માટે અન્ય કાનૂની વારસદારો પાસેથી વિલ, કાનૂની વારસનું પ્રમાણપત્ર, નો ઓબ્જેક્શન સર્ટિફિકેટ જેવા વિવિધ દસ્તાવેજો બતાવવાના હોય છે. ઘણા રોકાણકારો વિલ લખતા નથી. આવી સ્થિતિમાં, જો નોમિનીની નિમણૂક કરવામાં ન આવે, તો મૃત રોકાણકારના પરિવારે સાબિત કરવું પડશે કે તેઓ મૃત વ્યક્તિના કાયદેસરના વારસદાર છે, જે ખૂબ મુશ્કેલ કાર્ય છે.
નોમિનીને કેવી રીતે અપડેટ કરવું?
નોમિનેશન પ્રક્રિયા સરળ છે. નોમિનીને મ્યુચ્યુઅલ ફંડમાં ઑફલાઇન અને ઑનલાઇન એમ બંને રીતે ઉમેરી શકાય છે. ઑફલાઇન મોડમાં, તમે ફોર્મમાં નોમિનીની વિગતો ભરીને ફંડ હાઉસને આપી શકો છો. જ્યારે, ઑનલાઇન મોડમાં, CAMS વેબસાઇટ www.camsonline.com પર જાઓ અને MF રોકાણકારોને પસંદ કરો. આ પછી, તમારે નોમિનેટ નાઉના વિકલ્પ પર ક્લિક કરવું પડશે અને PAN નંબર દાખલ કરવો પડશે. આ પછી, મ્યુચ્યુઅલ ફંડ એકાઉન્ટ્સની વિગતો તમારી સામે દેખાશે. એકાઉન્ટ પર ક્લિક કરીને, તમે નોમિનીની નોંધણી કરી શકો છો, નોમિનીને બદલી અથવા કાઢી શકો છો. આ કામ મ્યુચ્યુઅલ ફંડની વેબસાઈટ દ્વારા પણ કરી શકાય છે.
ડીમેટ ખાતામાં નોમિની કેવી રીતે અપડેટ કરવું?
ડીમેટ ખાતામાં નોમિની અપડેટ કરવા માટે, NSDL વેબસાઇટ https://nsdl.co.in/ પર જાઓ અને ડીમેટ નોમિની ઓનલાઈન પર ક્લિક કરો. ડીપી આઈડી, ક્લાઈન્ટ આઈડી અને પાન દાખલ કરવા પર, ડીમેટ એકાઉન્ટ પર નોંધાયેલા મોબાઈલ નંબર પર OTP મોકલવામાં આવશે, ત્યારબાદ તમે નોમિનીની વિગતો ભરીને આધાર OTP દ્વારા નોમિનેશન કરી શકશો.
નોમિની ઉમેરવાની છેલ્લી તારીખ?
મ્યુચ્યુઅલ ફંડ અને ડીમેટમાં નોમિનેશન માટેની અંતિમ તારીખ માર્ચમાં જ સમાપ્ત થઈ રહી હતી, પરંતુ હવે તારીખ લંબાવીને 30 જૂન, 2024 કરવામાં આવી છે. જો તમે હજી સુધી આ કર્યું નથી, તો તે ઝડપથી કરો, નહીં તો તમારું ડીમેટ એકાઉન્ટ બંધ થઈ જશે અને તમે મ્યુચ્યુઅલ ફંડમાંથી પૈસા ઉપાડી શકશો નહીં. લોકોએ તેમના નોમિનીને માત્ર મ્યુચ્યુઅલ ફંડ અને ડીમેટ ખાતામાં જ નહીં પરંતુ બેંક ખાતા, એફડી, પ્રોવિડન્ટ ફંડ, વીમા પોલિસી વગેરેમાં પણ અપડેટ કરવા જોઈએ.
