lymphatic filariasis
લિમ્ફેટિક ફાઇલેરિયાસીસને દૂર કરવા માટે દેશવ્યાપી દ્વિ-વાર્ષિક માસ ડ્રગ એડમિનિસ્ટ્રેશન અભિયાન હાથ ધરવામાં આવે છે. બીજા તબક્કાની શરૂઆત વર્ષ 2024માં કરવામાં આવી હતી.
કેન્દ્રીય આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ રાજ્ય મંત્રી પ્રતાપરાવ ગણપતરાવ જાધવે લિમ્ફેટિક ફાઇલેરિયાસિસને દૂર કરવા માટે ભારત સરકાર દ્વારા એક અભિયાન શરૂ કરવામાં આવ્યું છે. વર્ષ 2024નો બીજો તબક્કો શરૂ થઈ ગયો છે. બિહાર, ઝારખંડ, કર્ણાટક, ઓડિશા, તેલંગાણા અને ઉત્તર પ્રદેશમાં 63 સ્થાનિક જિલ્લાઓને લક્ષ્ય બનાવવાની ઝુંબેશ અને સ્થાનિક વિસ્તારોમાં ઘરે-ઘરે નિવારક દવાઓ પૂરી પાડવામાં આવશે.
લિમ્ફેટિક ફાઇલેરિયાસિસ શું છે?
લિમ્ફેટિક ફાઇલેરિયાસિસ (LF), જેને એલિફેન્ટિયાસિસ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે ક્યુલેક્સ મચ્છરના કરડવાથી ફેલાતો ગંભીર અને અક્ષમ રોગ છે, જે ગંદા અથવા પ્રદૂષિત પાણીમાં પ્રજનન કરે છે. ચેપ સામાન્ય રીતે બાળપણમાં થાય છે, જે લસિકા તંત્રને સુપ્ત નુકસાન પહોંચાડે છે, જેના દૃશ્યમાન લક્ષણો (લિમ્ફોએડીમા, એલિફેન્ટિઆસિસ અને અંડકોશમાં સોજો/હાઈડ્રોસેલ) પછીના જીવનમાં દેખાય છે અને કાયમી અપંગતા તરફ દોરી શકે છે.
લિમ્ફેટિક ફિલેરિયાસિસ (એલિફેન્ટિઆસિસ) એ પ્રાથમિક રોગ છે જેને 2027 સુધીમાં નાબૂદ કરવાનો લક્ષ્યાંક છે. હાલમાં, 20 રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં 345 જિલ્લાઓમાં LF નોંધવામાં આવ્યું છે, જેમાં 8 રાજ્યો – બિહાર, છત્તીસગઢ, ઝારખંડ, મધ્ય પ્રદેશ, મહારાષ્ટ્ર, ઓડિશા, ઉત્તર પ્રદેશ અને પશ્ચિમ બંગાળ LF બોજના 90% માટે જવાબદાર છે. ભારતમાં લિમ્ફેટિક ફાઇલેરિયાસિસ (LF) નાબૂદ કરવા માટે એક વ્યાપક પાંચ-પાંખીય વ્યૂહરચના અપનાવવામાં આવી છે:
1. મિશન મોડ MDA (માસ ડ્રગ એડમિનિસ્ટ્રેશન)
2. રોગિષ્ઠતા વ્યવસ્થાપન અને વિકલાંગતા નિવારણ (MMDP)
3. વેક્ટર કંટ્રોલ (સર્વેલન્સ અને મેનેજમેન્ટ)
4. ઉચ્ચ-સ્તરની હિમાયત
5. એલએફને નાબૂદ કરવા માટે નવીન અભિગમો
આ વ્યૂહરચના હેઠળ, 138 જિલ્લાઓએ MDA બંધ કરી દીધું છે અને ટ્રાન્સમિશન એસેસમેન્ટ સર્વે (TAS 1) પૂર્ણ કર્યું છે, જ્યારે 159 જિલ્લાઓએ MF 1 ના દરે વાર્ષિક MDA હાથ ધરી છે. 41 જિલ્લાઓ પ્રી-ટાસ/ટીએએસના વિવિધ તબક્કામાં છે, જ્યારે 5 જિલ્લાઓમાં પ્રી-ટાસમાં નિષ્ફળતા મળી છે અને 2 જિલ્લાઓમાં એમડીએ 2025 સુધી મુલતવી રાખવામાં આવ્યું છે. 2023 સુધીમાં, તમામ ચેપગ્રસ્ત જિલ્લામાંથી લિમ્ફોએડીમાના 6.19 લાખ કેસ અને હાઈડ્રોસેલના 1.27 લાખ કેસ નોંધાયા છે. 2027 સુધીમાં LF નાબૂદ કરવા માટે એક અદ્યતન વ્યૂહરચના શરૂ કરવા સાથે MDA અભિયાન ભારતના પ્રયાસોમાં નોંધપાત્ર પ્રગતિ જોવા મળી છે.
સરકારે આ રોગને ખતમ કરવા માટે વ્યૂહરચના બનાવી છે
સરકારે આ રોગને દૂર કરવા માટે એક વ્યાપક વ્યૂહરચના બનાવી છે, જેમાં દવાઓનું વિતરણ, મચ્છરોને કાબૂમાં રાખવા અને લોકોને જાગૃત કરવાનો સમાવેશ થાય છે. સરકારે કહ્યું છે કે આ અભિયાન માટે 90% લોકોએ દવા લેવી જરૂરી છે, જેથી આ રોગને ખતમ કરી શકાય. આ અભિયાન અંતર્ગત 63 જિલ્લામાં ઘરે-ઘરે જઈને દવાઓનું વિતરણ કરવામાં આવશે અને લોકોને આ રોગથી બચાવવા માટે જાગૃત કરવામાં આવશે.
લિમ્ફેટિક ફાઇલેરિયાસીસને દૂર કરવા માટે સ્પષ્ટ રોડમેપ આપતા સરકારે નવા માર્ગદર્શન અને માહિતી સામગ્રીઓ બહાર પાડી છે. સરકારે લોકોને અપીલ કરી છે કે તેઓ આ અભિયાનમાં ભાગ લે અને તેમના પરિવારને આ બીમારીથી બચાવે. આ અભિયાન 10 ઓગસ્ટ, 2024 થી શરૂ થઈ રહ્યું છે અને 6 રાજ્યોના 63 જિલ્લામાં ચલાવવામાં આવશે. સરકારે કહ્યું છે કે આ અભિયાન લિમ્ફેટિક ફાઇલેરિયાસિસને દૂર કરવા માટે એક મહત્વપૂર્ણ પગલું છે અને તે લાખો લોકોને આ રોગથી બચાવશે.
લિમ્ફેટિક ફિલેરિયાસિસના કારણો અને લક્ષણો
લિમ્ફેટિક ફાઇલેરિયાસિસ એ મચ્છરજન્ય રોગ છે જે મચ્છર કરડવાથી ફેલાય છે. આ રોગ લોકોને શરીરની વિકૃતિ અને અપંગતાનો ભોગ બનાવી શકે છે. આ રોગને કારણે લોકોના હાથપગમાં સોજો આવી જાય છે અને તેઓ અપંગ બની જાય છે. આ રોગના લક્ષણોમાં અંગોમાં સોજો, દુખાવો અને અપંગતાનો સમાવેશ થાય છે. રાજ્ય મંત્રી પ્રતાપરાવ જાધવે જાહેર આરોગ્ય પ્રત્યે સરકારની અતૂટ પ્રતિબદ્ધતાનો પુનરોચ્ચાર કરતા કહ્યું કે લિમ્ફેટિક ફાઇલેરિયાસિસના ફેલાવાને રોકવા માટે મચ્છર કરડવાથી બચવા અને એન્ટિ-ફાઈલેરિયલ દવાઓ લેવા જેવા નિવારક પગલાં મહત્વપૂર્ણ છે.
જે ભારતના 20 રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં વસ્તીને અસર કરે છે. આ રોગ માત્ર સ્વાસ્થ્ય અને સુખાકારીને જ અસર કરતું નથી, પરંતુ લિમ્ફેડેમાને કારણે જીવનભરની અપંગતાનું કારણ પણ બને છે, જે પરિવારો પર ઊંડી અસર કરે છે. આગામી MDA રાઉન્ડમાં સફળતા સુનિશ્ચિત કરવા માટે, તે જરૂરી છે કે 90% પાત્ર વસ્તી આ દવાઓ લે.
તેમણે ભારતમાં લસિકા ફાઈલેરિયાસિસને રોકવા અને તેને દૂર કરવા માટે સમર્પિત પ્રયાસોની જરૂરિયાત પર ભાર મૂકવા જણાવ્યું હતું. આ કાર્યક્રમમાં સ્વાસ્થ્ય મંત્રી બન્ના ગુપ્તા (ઝારખંડ), મંગલ પાંડે (બિહાર), દામોદર રાજનરસિમ્હા (તેલંગાણા), ડૉ. મુકેશ મહાલિંગા (ઓડિશા), જય પ્રતાપ સિંહ (ઉત્તર પ્રદેશ) અને દિનેશ ગુંડુ રાવ (કર્ણાટક) એ ભાગ લીધો હતો.
