Minimum Balance
Minimum Balance Penalty: 12 સરકારી બેંકોએ મળીને ગત નાણાકીય વર્ષ દરમિયાન ન્યૂનતમ બેલેન્સ ન રાખવા બદલ ગ્રાહકો પર રૂ. 2 હજાર કરોડથી વધુનો દંડ ફટકાર્યો છે…
ખાતામાં મિનિમમ બેલેન્સ જાળવવાની શરત ગ્રાહકો પર બોજરૂપ સાબિત થઈ રહી છે. મિનિમમ બેલેન્સ ન રાખવા બદલ વિવિધ બેંકો ગ્રાહકો પાસેથી પેનલ્ટી તરીકે મોટી રકમ વસૂલે છે, જેના કારણે બેંકોને મોટી આવક થઈ રહી છે. એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે સરકારી બેંકોએ માત્ર પાંચ વર્ષમાં આ રીતે લગભગ 8,500 કરોડ રૂપિયાની કમાણી કરી છે.
કેન્દ્રીય મંત્રીએ લોકસભામાં માહિતી આપી
કેન્દ્રીય નાણા રાજ્ય મંત્રી પંકજ ચૌધરીએ મંગળવારે મિનિમમ બેલેન્સ પેનલ્ટીના નામે બેંકો દ્વારા કરવામાં આવેલી વસૂલાતના આંકડા વિશે માહિતી આપી હતી. તેઓ લોકસભામાં એક પ્રશ્નનો લેખિત જવાબ આપી રહ્યા હતા. કેન્દ્રીય મંત્રી દ્વારા આપવામાં આવેલી માહિતી અનુસાર, છેલ્લા 5 વર્ષમાં જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોએ ગ્રાહકો પાસેથી મિનિમમ બેલેન્સ પેનલ્ટીના રૂપમાં 8,494 કરોડ રૂપિયાની કમાણી કરી છે.
ગયા નાણાંકીય વર્ષમાં રૂ. 2000 કરોડને પાર કરી ગયો
હાલમાં દેશમાં જાહેર ક્ષેત્રની 12 બેંકો કાર્યરત છે. તમામ 12 જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોએ ગયા નાણાકીય વર્ષ દરમિયાન લઘુત્તમ બેંક બેલેન્સ પેનલ્ટી તરીકે રૂ. 2,331 કરોડની કમાણી કરી હતી. નાણાકીય વર્ષ 2023-24 માટેનો આ આંકડો છેલ્લા 5 વર્ષમાં સૌથી વધુ છે અને એક જ નાણાકીય વર્ષમાં પહેલીવાર જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોની લઘુત્તમ બેલેન્સ પેનલ્ટીની કમાણી 2 હજાર કરોડ રૂપિયાને વટાવી ગઈ છે.
છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં દંડના આંકડા
તે પહેલા, જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોએ નાણાકીય વર્ષ 2022-23માં લઘુત્તમ બેલેન્સ પેનલ્ટીથી 1,855 કરોડ રૂપિયાની કમાણી કરી હતી. તે પહેલાં, જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોએ 2021-22માં 1,429 કરોડ રૂપિયા, 2020-21માં 1,142 કરોડ રૂપિયા અને 2019-20માં 1,738 કરોડ રૂપિયા મિનિમમ બેંક બેલેન્સ જાળવવા બદલ દંડ તરીકે કમાણી કરી હતી. આ રીતે, છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં દંડમાંથી વસૂલ કરાયેલી રકમ અંદાજે 8,500 કરોડ રૂપિયા થાય છે.
SBIએ દંડ રોક્યો
સૌથી મોટી સરકારી બેંક SBIએ હવે તેને વસૂલવાનું બંધ કરી દીધું છે તે પછી પણ સરકારી બેંકો દ્વારા મિનિમમ બેલેન્સ પેનલ્ટીની વસૂલાતનો આંકડો વધી રહ્યો છે. સૌથી વધુ ગ્રાહકો ધરાવતી સ્ટેટ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાએ છેલ્લે 2019-20માં લઘુત્તમ બેલેન્સ ન રાખવા બદલ ગ્રાહકો પાસેથી દંડ વસૂલ્યો હતો. ત્યારે SBIએ 640 કરોડ રૂપિયાની કમાણી કરી હતી. તે પછી SBIએ પેનલ્ટી બંધ કરી દીધી અને છેલ્લા 4 નાણાકીય વર્ષથી તે ગ્રાહકો પાસેથી મિનિમમ બેલેન્સ પેનલ્ટી વસૂલતી નથી.
પીએનબીએ સૌથી વધુ દંડ વસૂલ કર્યો છે
બાકીની 11 સરકારી બેંકો પર નજર કરીએ તો પંજાબ નેશનલ બેંક લઘુત્તમ બેલેન્સ પેનલ્ટીમાંથી સૌથી વધુ કમાણી કરી રહી છે. ગયા નાણાકીય વર્ષમાં એટલે કે 2023-24માં, જાહેર ક્ષેત્રની બીજી સૌથી મોટી બેંક PNBએ આ રીતે 633 કરોડ રૂપિયાની કમાણી કરી. બેંક ઓફ બરોડા રૂ. 387 કરોડ સાથે બીજા સ્થાને હતી. ઈન્ડિયન બેંકે રૂ. 369 કરોડની કમાણી કરી છે. એ જ રીતે કેનેરા બેન્કે રૂ. 284 કરોડ અને બેન્ક ઓફ ઇન્ડિયાએ લઘુત્તમ બેલેન્સ પેનલ્ટીમાંથી રૂ. 194 કરોડની કમાણી કરી હતી.
