સોનાના ભંડાર: વિશ્વની મધ્યસ્થ બેંકો સોનાની ખરીદી પર કેમ ભાર મૂકી રહી છે?
વૈશ્વિક સ્તરે સોનાના ભાવમાં સતત વધારા વચ્ચે, કેન્દ્રીય બેંકો ઝડપથી તેમના સોનાના ભંડારમાં વધારો કરી રહી છે. આ પગલાને દાયકાઓમાં સૌથી મોટો વૈશ્વિક સોનાની ખરીદીનો મોજું માનવામાં આવે છે. જો કે, આ સોનાની અછતનો સંકેત નથી, પરંતુ બદલાતી વૈશ્વિક પરિસ્થિતિને ધ્યાનમાં લેતા એક વ્યૂહાત્મક આર્થિક પગલું છે.
દેશો તેમના સોનાના ભંડારમાં કેમ વધારો કરી રહ્યા છે?
જ્યારે ભૂ-રાજકીય તણાવ અને આર્થિક અસ્થિરતા ચાલુ રહે છે, ત્યારે સોનાને હજુ પણ સલામત સ્વર્ગ સંપત્તિ માનવામાં આવે છે.
મોર્ગન સ્ટેનલીના મતે, 2026 સુધીમાં સોનાનો ભાવ $4,900 પ્રતિ ઔંસ સુધી પહોંચી શકે છે, જ્યારે ગોલ્ડમેન સૅક્સ કહે છે કે જ્યારે પરંપરાગત ચલણોનું મૂલ્ય ઘટશે, ત્યારે સોના અને બિટકોઇન જેવા વિકલ્પોના ભાવમાં વધારો થશે.
ભારતમાં પણ, RBI એ 2025 માં આશરે 900 ટન સોનું ખરીદવાનો લક્ષ્યાંક નક્કી કર્યો છે – જે સતત ચોથા વર્ષે સરેરાશ કરતા વધારે હશે.
ડોલરમુક્તિ તરફ એક પગલું
ઇન્ફોર્મેટિક્સ રેટિંગ્સના મુખ્ય અર્થશાસ્ત્રી મનોરંજન શર્મા માને છે કે સોનાની ખરીદીનો આ ટ્રેન્ડ હવે ફક્ત રોકાણ નથી, પરંતુ ડોલરમુક્તિ તરફ એક પગલું છે.
ભારત, ચીન, રશિયા, તુર્કી અને મધ્ય પૂર્વના ઘણા દેશો હવે તેમની અર્થવ્યવસ્થાઓને યુએસ ડોલર પરની નિર્ભરતામાંથી મુક્ત કરવા માટે કામ કરી રહ્યા છે.
ડોલરનો ઘટતો દબદબો
IMF ના COFER ડેટાબેઝ અનુસાર, યુએસ ડોલર હજુ પણ વૈશ્વિક અનામતનો લગભગ 58% હિસ્સો ધરાવે છે, પરંતુ તેનું વર્ચસ્વ ધીમે ધીમે ઘટી રહ્યું છે.
રશિયા પર લાદવામાં આવેલા નાણાકીય પ્રતિબંધો અને અન્ય દેશો સામે સમાન કાર્યવાહીની શક્યતાએ ઘણી સરકારોને યુએસ સંપત્તિમાં રોકાણ કરવાથી સાવચેત કરી છે.
સોનું સૌથી વિશ્વસનીય વિકલ્પ કેમ છે
કોઈપણ દેશની નીતિઓ અથવા પ્રતિબંધોથી સોના પર અસર થતી નથી. તેને સ્થાનિક રીતે સંગ્રહિત કરી શકાય છે, વૈશ્વિક બજારમાં સરળતાથી ખરીદી અને વેચી શકાય છે, અને તે કોઈપણ એક ચલણ અથવા દેશની નીતિઓ પર આધારિત નથી.
આ જ કારણ છે કે ઉભરતી અર્થવ્યવસ્થાઓ હવે તેને તેમના નાણાકીય સુરક્ષા કવચ તરીકે જોઈ રહી છે.
