TCP/IP કેવી રીતે કાર્ય કરે છે? તેને સરળ ભાષામાં સમજો.

TCP/IP શું છે? ઇન્ટરનેટની સૌથી આવશ્યક તકનીકોનું સરળ વિશ્લેષણ.

આજે, ઇન્ટરનેટ આપણા જીવનનો એક ભાગ બની ગયું છે, પરંતુ શું તમે ક્યારેય વિચાર્યું છે કે વિશ્વભરમાં સ્થિત લાખો કમ્પ્યુટર્સ આટલી સરળતાથી કેવી રીતે વાતચીત કરે છે? જવાબ TCP/IP – ટ્રાન્સમિશન કંટ્રોલ પ્રોટોકોલ અને ઇન્ટરનેટ પ્રોટોકોલમાં રહેલો છે. આ બે પ્રોટોકોલ એકસાથે ઇન્ટરનેટનું સંચાલન કરે છે અને ખાતરી કરે છે કે દરેક ડેટા ટ્રાન્સફર ગોઠવાયેલ છે.

TCP/IP શું છે?

TCP/IP ને ડિજિટલ પોસ્ટલ સિસ્ટમ તરીકે વિચારો. જેમ મેઇલ મોકલવા માટે એક પરબિડીયું, સરનામું અને ડિલિવરી પ્રક્રિયાની જરૂર હોય છે, તેમ TCP/IP ઇન્ટરનેટ દ્વારા ડેટા મોકલવા માટે પણ તે જ રીતે કાર્ય કરે છે.

• ડેટાને પેકેટ (પરબિડીયાઓમાં) માં વિભાજિત કરવામાં આવે છે.
• દરેક પેકેટ પર મોકલનાર અને પ્રાપ્તકર્તાનું IP સરનામું લખેલું હોય છે.
• આ પેકેટો પછી ઇન્ટરનેટ દ્વારા મુસાફરી કરીને યોગ્ય ગંતવ્ય સ્થાન સુધી પહોંચે છે.

IP સરનામું શું છે?

જ્યારે કોઈ ઉપકરણ ઇન્ટરનેટ સાથે કનેક્ટ થાય છે, ત્યારે તેને એક અનન્ય IP સરનામું – તેનું ડિજિટલ સરનામું સોંપવામાં આવે છે.

• IPv4 સરનામું ઉદાહરણ: 192.168.1.1
• IPv6 સરનામું: અક્ષરો અને સંખ્યાઓ સાથે લાંબુ ફોર્મેટ
  તમે “મારો IP શું છે?” શોધો છો ત્યારે તમારું IP સરનામું પ્રદર્શિત થાય છે. ધ્યાનમાં રાખો—તમારું IP સરનામું ઘરે, ઓફિસમાં અથવા કાફેમાં બદલાઈ શકે છે કારણ કે તે નેટવર્કના આધારે ગતિશીલ રીતે સોંપાયેલ છે.

 DNS – ડોમેન નામ સિસ્ટમ

• આપણે google.com અથવા youtube.com લખીએ છીએ—પરંતુ કમ્પ્યુટર IP સરનામું સમજે છે, નામ નહીં.
• આ તે જગ્યા છે જ્યાં DNS આવે છે, વેબસાઇટના નામને તેના સાચા IP સરનામાંમાં રૂપાંતરિત કરે છે.
• બીજા શબ્દોમાં કહીએ તો, DNS એ ઇન્ટરનેટનું ફોનબુક છે—તે નામ દ્વારા IP સરનામાં શોધે છે અને તમને સાચા સર્વર પર દિશામાન કરે છે.

ડેટા કેવી રીતે ટ્રાન્સફર થાય છે?

કનેક્શન શરૂ થાય તે પહેલાં, કમ્પ્યુટર અને સર્વર વચ્ચે ત્રિ-માર્ગી હેન્ડશેક થાય છે:

• SYN: “શું તમે કનેક્શન માટે તૈયાર છો?”
• SYN-ACK: “હા, હું તૈયાર છું.”
• ACK: “ઠીક છે, ચાલો શરૂ કરીએ.”

પછી સર્વર નાના પેકેટમાં ડેટા મોકલે છે.

• દરેક પેકેટનો એક ક્રમ નંબર હોય છે.
• પેકેટ આવતાની સાથે જ, તમારું કમ્પ્યુટર ACK (સ્વીકૃતિ) મોકલીને તેની પુષ્ટિ કરે છે.
• જો પેકેટને પુષ્ટિ ન મળે, તો સર્વર તેને ફરીથી મોકલે છે.

TCP/IP શા માટે મહત્વપૂર્ણ છે?

TCP/IP ઇન્ટરનેટનો આધાર છે. આ કારણે:

• ડેટા યોગ્ય જગ્યાએ, યોગ્ય ક્રમમાં અને સુરક્ષિત રીતે પહોંચે છે.
• કોઈપણ ઉપકરણ – પછી ભલે તે મોબાઇલ ફોન, લેપટોપ અથવા સર્વર હોય – એકબીજા સાથે વાત કરી શકે છે.
• આખું ઇન્ટરનેટ એક સામાન્ય ભાષા (પ્રોટોકોલ) પર ચાલે છે.