Vat Savitri Vrat 2025: પૂજા વિધિ: વટ વૃક્ષની વિધી અને સાધન સામગ્રી
વટ સાવિત્રી વ્રત પૂજા: વટ સાવિત્રી વ્રત જ્યેષ્ઠ અમાવસ્યા પર મનાવવામાં આવે છે અને આ વ્રતનું હિન્દુ ધર્મમાં ઘણું મહત્વ છે. આ વર્ષે આ વ્રત 26 મે 2025, સોમવારના રોજ મનાવવામાં આવશે. પૂજા માટે શુભ સમય આખો દિવસ રહેશે, પરંતુ સવારે કરવામાં આવતી પૂજા અત્યંત શુભ માનવામાં આવે છે.
Vat Savitri Vrat: હિન્દુ ધર્મમાં, પરિણીત સ્ત્રીઓ તેમના પતિના લાંબા આયુષ્ય, સારા સ્વાસ્થ્ય અને ખુશી માટે વટ સાવિત્રી વ્રત રાખે છે. તે સાવિત્રી અને સત્યવાનની પૌરાણિક કથા સાથે જોડાયેલું છે, જેમાં સાવિત્રીએ પોતાના પતિ પ્રત્યેની ભક્તિ અને શ્રદ્ધાથી પોતાના પતિ સત્યવાનનું જીવન યમરાજ પાસેથી પાછું મેળવ્યું હતું. આ વ્રત રાખવાથી, પરિણીત સ્ત્રીઓને અખંડ સૌભાગ્ય પ્રાપ્ત થાય છે. આ વ્રત પતિના લાંબા આયુષ્ય અને સારા સ્વાસ્થ્ય માટે રાખવામાં આવે છે.
કેટલાક વિસ્તારોમાં, આ વ્રત સંતાન પ્રાપ્તિ અને પરિવાર વધારવા માટે પણ રાખવામાં આવે છે. આ વ્રત પરિવારમાં સુખ, શાંતિ અને સમૃદ્ધિ લાવે છે. વડ વૃક્ષ (વડનું ઝાડ) ને ત્રિદેવ (બ્રહ્મા, વિષ્ણુ, મહેશ) નું નિવાસસ્થાન માનવામાં આવે છે, તેથી તેની પૂજાનું વિશેષ ધાર્મિક મહત્વ છે.
વટ સાવિત્રી વ્રતના દિવસે મહિલાઓ સ્નાન કરીને સોળા શૃંગાર કરે છે. પછી તેઓ બરગદના વૃક્ષની નીચે જઈને સાવિત્રી, સત્યવાન અને યમરાજની પૂજા કરે છે. વટના તણે કાચા સૂત કે લાલ ધાગો લપેટી પરિક્રમા કરે છે અને ફળો, ફૂલો, મીઠાઈ, ભીગેલા ચણા વગેરે અર્પણ કરે છે. વટ સાવિત્રી વ્રતકથા સાંભળી પતિની લાંબી આયુષ્ય માટે પ્રાર્થના કરે છે.
પંચાંગ મુજબ, જયેષ્ઠ માસની અમાવસ્યા તિથિ ૨૬ મેના રોજ બપોરે ૧૨:૧૧ વાગ્યે શરૂ થશે. આ તિથિ ૨૭ મેના રોજ સવારે ૮:૩૧ વાગ્યે સમાપ્ત થશે. ઉદય તિથિને ધ્યાને લઈને વટ સાવિત્રી વ્રત ૨૬ મે, સોમવારના દિવસે રાખવામાં આવશે. આ સાથે જ સોમવતી અમાવસ્યાનો સંયોગ પણ રહેશે.
વટ સાવિત્રી વ્રતની પૂજા વિધિ
- વટ સાવિત્રી વ્રતના દિવસે સવારના બ્રહ્મ મુહૂર્તે ઉઠીને સ્નાન કરો અને સ્વચ્છ વસ્ત્ર ધારણ કરો. મહિલાઓ સોળા શૃંગાર કરી શકે છે.
- “મમ વૈધવ્ય દોષ પરિહારમાં, પુત્ર-પૌત્ર સહિત સંતાન સમૃદ્ધિ માટે, સદભાગ્ય અને સ્થિરતા માટે વટ સાવિત્રી વ્રત કરું છું” આ મંત્રનું જાપ કરતાં વ્રતનો સંકલ્પ કરો.
- પૂજાના માટે એક વાંસની ટોપલીમાં સાત પ્રકારના અનાજ, ફળો, ફૂલો, ભીગેલા ચણા, મીઠાઈ, પૂરી, ખીર, ધૂપ, દીવો, રોલી, ચંદન, અક્ષત, સિંદૂર, કાચો સૂત અથવા લાલ ધાગો, પાણી ભરેલું કલશ, વટ વૃક્ષની જડમાં અર્પણ માટે પાણી અને બરગદના વૃક્ષ નીચે બેસવા માટે આસન તૈયાર કરો.
- વટ વૃક્ષ (બરગદનું વૃક્ષ) ની નીચે જઈને સૌપ્રથમ સાવિત્રી, સત્યવાન અને યમરાજની પ્રતિમા સ્થાપિત કરો (જો પ્રતિમા ન હોય તો મનમાં તેમની પ્રતીતિ કરો). વૃક્ષ પર પાણી ચડાવો, કુંકુમ, હળદર, અક્ષત વગેરે ચઢાવો અને ધૂપ-દીપ પ્રગટાવો. ભીગેલા ચણા, ફળો, મીઠાઈ અને અન્ય નૈવેદ્ય અર્પણ કરો.
- વટ વૃક્ષના તણે કાચો સૂત અથવા લાલ ધાગો સાત વાર લપેટીને પરિક્રમા કરો. દરેક પરિક્રમાના સમયે “ૐ નમો ભગવતે વાસુદેવાય” અથવા “ૐ વટવૃક્ષાય નમઃ” મંત્રનો જાપ કરો. આ પતિની લાંબી આયુષ્ય અને સદભાગ્ય માટેનું પ્રતીક છે.
- વટ સાવિત્રી વ્રતકથા સાંભળો અથવા વાંચો. આ કથા સાવિત્રી અને સત્યવાનના અટૂટ પ્રેમ અને ભક્તિ દર્શાવે છે. પતિની લાંબી આયુષ્ય, પરિવારની સુખ-સમૃદ્ધિ અને અખંડ સદભાગ્ય માટે પ્રાર્થના કરો.
પારણ (વ્રત ખોલવાની વિધિ)
વટ સાવિત્રી વ્રતનું પારણ આગળના દિવસે જયેષ્ઠ શુક્લ પ્રતિપદા તિથિએ થાય છે. પારણના દિવસે સવારમાં સ્નાન કરીને પૂજા કરો. પૂજાના બાદ પ્રસાદ ગ્રહણ કરો. પારણ માટે વ્રત દરમિયાન લીધેલી વસ્તુઓ સિવાય સામાન્ય શાત્વિક ભોજન કરી શકાય છે. પારણ કરતા પહેલાં બ્રાહ્મણો કે ગરીબોને દાન-દક્ષિણું આપવું શુભ ગણાય છે.
શું છે માન્યતા?
વટ સાવિત્રી વ્રતના દિવસે બરગદના વૃક્ષને પાણી આપવાથી સંતાનની પ્રાપ્તિ થાય છે. વટ સાવિત્રી વ્રતની પૂજામાં બરગદના વૃક્ષની પાંદડીઓને વાળમાં લગાવવી શુભ માનવામાં આવે છે. આ વ્રત વિવાહિત મહિલાઓ પોતાના પતિની લાંબી આયુષ્ય અને સુખ-સમૃદ્ધિ માટે રાખે છે. આ વ્રત પતિ-પત્ની સંબંધની પવિત્રતા અને પ્રેમનું પ્રતીક છે. આ વ્રત શ્રદ્ધા અને ભક્તિપૂર્વક મનાવવો જોઈએ.
