UIDAI: આધાર ડેટા વોલ્ટ શું છે અને વપરાશકર્તાઓને તેમાંથી સુરક્ષા કવચ કેવી રીતે મળશે?
વધતા ડિજિટલાઇઝેશનથી લોકો માટે સુવિધામાં ઝડપથી વધારો થયો છે, પરંતુ તેનાથી સાયબર સુરક્ષા જોખમો પણ વધ્યા છે. આ સંદર્ભમાં, સરકારે આધારના ઉપયોગ સંબંધિત એક મહત્વપૂર્ણ સુરક્ષા અપડેટ જારી કર્યું છે. બેંકો, ફિનટેક કંપનીઓ અને સરકારી વિભાગો વિવિધ સેવાઓ માટે આધાર ડેટાનો ઉપયોગ કરી રહ્યા હોવાથી, નાગરિકોની વ્યક્તિગત માહિતીનું રક્ષણ કરવું વધુને વધુ મહત્વપૂર્ણ બન્યું છે. આ માટે, UIDAI એ તમામ સંસ્થાઓને આધાર ડેટા વોલ્ટ (ADV) નામની સુરક્ષિત ડિજિટલ સ્ટોરેજ સુવિધામાં આધાર સંબંધિત ડેટા સંગ્રહિત કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો છે.
ADV શું છે?
ADV એ એક ખાસ અને સુરક્ષિત ડિજિટલ સ્ટોરેજ સિસ્ટમ છે જે આધાર નંબર, eKYC ફાઇલો અને સંવેદનશીલ ઓળખ માહિતી સંગ્રહિત કરે છે. આ ડેટામાં નામ, જન્મ તારીખ, લિંગ, સરનામું, ઇમેઇલ સરનામું અને મોબાઇલ નંબર જેવી વિગતો શામેલ છે. આ વોલ્ટ એક નિયંત્રિત અને મર્યાદિત ઍક્સેસ સિસ્ટમ તરીકે કાર્ય કરે છે, જે ખાતરી કરે છે કે વાસ્તવિક આધાર નંબરો વિવિધ ડેટાબેઝમાં વિખરાયેલા નથી. તેના બદલે, તે એક જ જગ્યાએ એન્ક્રિપ્ટેડ સંગ્રહિત થાય છે, જે ડેટા લીક, ઓળખ ચોરી અથવા દુરુપયોગનું જોખમ નોંધપાત્ર રીતે ઘટાડે છે.
ADV બનાવવાની કોને જરૂર છે?
આધાર અધિનિયમ, 2016 હેઠળ, UIDAI એ સ્પષ્ટતા કરી છે કે ઓળખ પ્રમાણીકરણ પ્રક્રિયામાં આધારનો ઉપયોગ કરતી કોઈપણ એન્ટિટીએ ADV બનાવવો જરૂરી છે.
ભલે તે બેંક હોય, ફિનટેક કંપની હોય કે સરકારી વિભાગ હોય—
જો કોઈ એન્ટિટી આધાર નંબર સ્ટોર કરે છે અથવા eKYC નો ઉપયોગ કરે છે, તો તેણે ADV નિયમોનું પાલન કરીને આ વૉલ્ટ બનાવવો જ જોઈએ.
UIDAI ને ADV ની જરૂરિયાત કેમ લાગી?
ADV નો પ્રાથમિક હેતુ આધાર માહિતીના દુરુપયોગ અને અનધિકૃત ઍક્સેસને રોકવાનો છે. વાસ્તવિક આધાર નંબર સ્ટોર કરતી સિસ્ટમ જેટલી ઓછી હશે, ડેટા ચોરીનું જોખમ તેટલું ઓછું હશે. ADV ના મુખ્ય ફાયદા:
આધાર નંબર અને સંકળાયેલ માહિતી એન્ક્રિપ્શન દ્વારા સુરક્ષિત છે.
ઍક્સેસ નિયંત્રિત છે, જે ફક્ત અધિકૃત વ્યક્તિઓ અથવા સિસ્ટમોને ડેટા જોવા અથવા પ્રક્રિયા કરવાની મંજૂરી આપે છે.
એક સમાન સુરક્ષા ધોરણ બધી એન્ટિટીઓ પર લાગુ પડે છે, જે દેખરેખ અને દેખરેખને સરળ બનાવે છે.
UIDAI એ ADV માટે કડક સુરક્ષા પ્રક્રિયાઓ સ્થાપિત કરી છે, જેમાં ઍક્સેસ નિયંત્રણ, એક મજબૂત એન્ક્રિપ્શન મેનેજમેન્ટ સિસ્ટમ અને નિયમિત સુરક્ષા ઓડિટ અને દેખરેખનો સમાવેશ થાય છે.
વપરાશકર્તાઓને કયા ફાયદા મળશે?
- ADV સામાન્ય વપરાશકર્તાઓ માટે સુરક્ષાનું વધારાનું સ્તર પૂરું પાડે છે.
- જ્યારે તમે KYC અથવા કોઈપણ સેવા માટે આધાર પ્રદાન કરો છો:
- તમારી માહિતી પસંદ કરેલી સિસ્ટમમાં એન્ક્રિપ્ટેડ સંગ્રહિત થાય છે.
- તમારી પરવાનગી વિના કોઈ તેને જોઈ કે નકલ કરી શકતું નથી.
- ડેટાના દુરુપયોગ, લીકેજ અથવા ચેડાં થવાની શક્યતા ખૂબ જ મર્યાદિત છે.
એકંદરે, આધાર ડેટા વોલ્ટ એ ડિજિટલ ઇકોસિસ્ટમમાં આધાર-સંબંધિત ડેટાના સુરક્ષિત, સંગઠિત અને જવાબદાર ઉપયોગની ખાતરી કરવા તરફ એક મુખ્ય પગલું છે.
