સોશિયલ મીડિયા બાળકોની એકાગ્રતા પર સૌથી વધુ અસર કરે છે.
બાળકો પર સોશિયલ મીડિયાની નકારાત્મક અસર લાંબા સમયથી ચર્ચામાં છે. ગોપનીયતા જોખમો, સાયબર ધમકીઓ, સ્ક્રીન સમય અને વર્તણૂકીય ફેરફારો જેવી ચિંતાઓ વારંવાર ઉદ્ભવે છે. હવે, તાજેતરના એક અભ્યાસમાં બહાર આવ્યું છે કે લાંબા સમય સુધી સોશિયલ મીડિયાનો ઉપયોગ બાળકોના માનસિક સ્વાસ્થ્ય અને ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાની ક્ષમતા પર ગંભીર અસર કરી શકે છે. આ અભ્યાસમાં યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં વિવિધ વય જૂથોના હજારો બાળકોનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો હતો.
અભ્યાસમાં શું બહાર આવ્યું?
આ સંશોધન સ્વીડનની કરોલિન્સ્કા ઇન્સ્ટિટ્યૂટ અને ઓરેગોન હેલ્થ એન્ડ સાયન્સ યુનિવર્સિટી દ્વારા સંયુક્ત રીતે હાથ ધરવામાં આવ્યું હતું. સંશોધકોએ બાળકો ડિજિટલ પ્રવૃત્તિઓમાં વ્યસ્ત રહે તેવો દૈનિક સમય તપાસ્યો. પરિણામોમાં જાણવા મળ્યું કે, સરેરાશ, બાળકો વિતાવે છે:
- ટીવી જોવામાં 2.3 કલાક અથવા ઓનલાઈન વિડિઓઝ
- સોશિયલ મીડિયાનો ઉપયોગ કરીને 1.4 કલાક
- વિડીયો ગેમ્સ રમવામાં 1.5 કલાક
આ બધી પ્રવૃત્તિઓમાંથી, સોશિયલ મીડિયા એકમાત્ર માધ્યમ હતું જેણે બાળકોના ધ્યાન પર નકારાત્મક અસર દર્શાવી હતી. સંશોધકો કહે છે કે વધુ પડતો સોશિયલ મીડિયાનો ઉપયોગ બાળકોની એકાગ્રતા ઘટાડે છે.
બાળકો માટે સોશિયલ મીડિયા કેમ ખતરનાક છે?
અભ્યાસ મુજબ, જ્યારે કોઈ બાળક પર તેની અસર મર્યાદિત લાગે છે, જ્યારે મોટી સંખ્યામાં બાળકો સોશિયલ મીડિયાનો વધુ પડતો ઉપયોગ કરવાનું શરૂ કરે છે, ત્યારે સામાજિક સ્તરે તેની અસર ગંભીર હોઈ શકે છે.
અભ્યાસના વરિષ્ઠ લેખક પ્રોફેસર ટોર્કેલ ક્લિંગબર્ગ કહે છે કે અન્ય ડિજિટલ મીડિયા કરતાં બાળકો માટે સોશિયલ મીડિયા વધુ પડકારજનક છે. સૂચનાઓ, નવા અપડેટ્સ અને સંદેશાઓ સતત તપાસવાની આદત મગજના વિકાસને અસર કરે છે.
આના કારણે:
- બાળકો વારંવાર વિચલિત થાય છે
- ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાની તેમની ક્ષમતા ઘટે છે
- અભ્યાસ અને રમત બંને પ્રભાવિત થાય છે
- સંદેશ કે સૂચનાની રાહ જોવાથી માનસિક વિચલન પણ વધી શકે છે
સંશોધકો કહે છે કે સોશિયલ મીડિયા સામગ્રીની ઝડપથી બદલાતી પ્રકૃતિ અને તાત્કાલિક પ્રતિસાદની અપેક્ષા બાળકોના મગજ પર સતત દબાણ લાવે છે, જે લાંબા ગાળાની સમસ્યાઓ તરફ દોરી શકે છે.
