Saif Ali Khan property dispute:શું છે એ ‘એનિમી પ્રોપર્ટી એક્ટ’? જેના કારણે સૈફ અલી ખાનની 15,000 કરોડની મિલકત જોખમમાં છે?
Saif Ali Khan property dispute:સૈફ અલી ખાનનો ભોપાલ સાથે નાતો માત્ર રાજવી વારસોનો જ નહીં, પરંતુ કાનૂની સંકટોનો પણ બની ગયો છે. ભોપાલની લગભગ ₹15,000 કરોડની રાજવી મિલકત હવે સૈફ અને તેના પરિવાર માટે કાનૂની લડતનો કારણ બની છે, જેમાં “એનિમી પ્રોપર્ટી એક્ટ, 1968″નો સીધો સંપર્ક છે.
શું છે એનિમી પ્રોપર્ટી એક્ટ?
Enemy Property Act, 1968 એ એવો કાયદો છે, જેનાથી ભારતમાં રહેલી એવી મિલકતો સરકાર કબજે કરી શકે છે, જેની માલિકી ભારતમાં રહીને પણ પછી પાકિસ્તાન અથવા ચીનની નાગરિકતા લીધેલી વ્યક્તિઓની હોય.
આ કાયદાનો હેતુ એ હતો કે યુદ્ધ પછી દેશ છોડીને ગયેલા લોકોની મિલકત ભારતીયો કે તેમના વંશજો દાવો કરી ન શકે. 2017માં કાયદામાં વધુ સુધારા થયા, જેના કારણે:
-
એમના ભારતીય વારસદારોને પણ મિલકતના અધિકારથી વંચિત રાખવામાં આવ્યા.
-
જૂના અને ચાલી રહેલા કેસો પર પણ અમલ થવો લાગ્યો.
સૈફનો વિવાદ શી રીતે શરૂ થયો?
-
સૈફ અલી ખાનના પરમપૂજ્ય દાદા, નવાબ હમીદુલ્લાહ ખાન ભોપાલના છેલ્લાં શાસક હતા.
-
તેમના ત્રણ પુત્રીઓમાંથી મોટી પુત્રી આબિદા સુલતાન પાકિસ્તાન ચાલી ગઈ અને ત્યાંની નાગરિકતા લીધી.
-
બીજી પુત્રી સાજિદા સુલતાન (સૈફની દાદી) ભારતમાં રહી અને વારસદાર ઘોષિત થઈ.
-
સાજિદાની મિલકત પછી સૈફના પિતા મન્સૂર અલી ખાન અને પછી સૈફ સુધી પહોંચી.
તો વિવાદ શું છે?
-
અન્ય વારસદારોનો દાવો છે કે “મિલકતના હકદાર તમામ વારસદારો છે, માત્ર સાજિદા નહીં.”
-
સાથે સાથે, સરકારનો દાવો છે કે આબિદાનો હિસ્સો હવે ‘શત્રુ સંપત્તિ’ તરીકે જાહેર થઈ શકે છે, કારણકે તેણે પાકિસ્તાન નાગરિકતા લીધી હતી.
-
આ મુજબ, સૈફ અલી ખાન કે તેમના પરિવારના સભ્યો આ મિલકત પર દાવો કરી શકતા નથી, કારણ કે કાયદા મુજબ ‘શત્રુ સંપત્તિ’ની વારસદારી માન્ય નથી.
હાઈકોર્ટનો તાજેતરનો નિર્ણય શું કહે છે?
-
2000માં નીચલી અદાલતે સૈફ અને તેના પરિવારને વાસ્તવિક માલિકો ઘોષિત કર્યા હતા.
-
હવે મધ્યપ્રદેશ હાઈકોર્ટે તે ચુકાદો રદ કર્યો છે અને કેસને ફરી ખોલી એક વર્ષમાં પુનઃતપાસ કરવા કહ્યું છે.
-
સાથે જ એનિમી પ્રોપર્ટી કસ્ટોડિયન દ્વારા 2014માં જાહેરનામું બહાર પાડીને આ મિલકત પર દાવો કર્યો હતો.
કઈ મિલકતો દાવ પર છે?
-
નૂર ઉસ સબાહ પેલેસ (હવે હોટેલ)
-
ફ્લેગ સ્ટાફ હાઉસ – સૈફનું બાળપણ અહીં વિત્યું
-
દાર ઉસ સલામ, હબીબીનો બંગલો, અમદાવાદ પેલેસ
-
કોહે ફિઝાના જમીન સંપત્તિ વગેરે
આ બધાની કુલ અંદાજિત કિંમત ₹15,000 કરોડથી વધુ હોવાનું માનવામાં આવે છે.
Bottom Line – હવે આગળ શું?
જો સુપ્રીમ કોર્ટમાં નવી અપીલ ન થાય અથવા તે રદ થઈ જાય, તો આ સંપત્તિ પર સરકાર કબજો લઈ શકે છે. આમ, સૈફના રાજવી વારસાનું ભવિષ્ય હવે કાનૂનના હુકમ પર નિર્ભર છે.
