RBI Unclaimed Deposits
ભારતની બેંકોમાં ૭૮,૨૧૩ કરોડ રૂપિયાથી વધુની રકમ બિનદાવાપાત્ર થાપણોના રૂપમાં પડેલી છે, એટલે કે એવી થાપણો જેનો હજુ સુધી કોઈ માલિક નથી. સરળ શબ્દોમાં કહીએ તો, આ પૈસા એવા લોકોના છે જેમણે બેંકમાં પૈસા જમા કરાવ્યા હતા પરંતુ ઉપાડવાનું ભૂલી ગયા હતા અથવા કોઈ અન્ય કારણોસર તેઓ અથવા તેમના પરિવારના સભ્યો આ ખાતામાં પૈસા જમા કરાવી શક્યા ન હતા.
જોકે, હવે આ દાવો ન કરાયેલી થાપણ તેના હકદાર માલિકો સુધી પહોંચશે. વાસ્તવમાં, આ પૈસા પાછા મેળવવા માટે RBI એ 1 એપ્રિલ, 2025 થી એક નવી સિસ્ટમ લાગુ કરી છે. આ અંતર્ગત, બેંકોએ તેમની વેબસાઇટ પર દાવો ન કરાયેલી થાપણોની સંપૂર્ણ વિગતો મૂકવાની રહેશે, જેમાં ખાતાધારકનું નામ અને જાહેર શોધ સુવિધા પણ શામેલ હશે.
અત્યાર સુધી, ગ્રાહકોએ દાવો ન કરાયેલી થાપણો તપાસવા માટે RBIના UDGAM પોર્ટલ પર જવું પડતું હતું અને પછી તેનો દાવો કરવા માટે બેંક શાખામાં જવું પડતું હતું. નવી સિસ્ટમમાં આ પ્રક્રિયા સરળ બનશે.
માર્ચ 2024 સુધીના ડેટા મુજબ, RBI ના ડિપોઝિટર એજ્યુકેશન ફંડ (DEA) માં 78,213 કરોડ રૂપિયા જમા છે. આ રકમ ગયા વર્ષ કરતાં 26 ટકા વધુ છે. તમને જણાવી દઈએ કે, નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે બેંકો, મ્યુચ્યુઅલ ફંડ અને વીમા કંપનીઓને નિષ્ક્રિય રકમ પરત કરવા માટે એક ખાસ ઝુંબેશ ચલાવવાનો નિર્દેશ આપ્યો છે.
બેંકિંગ કાયદા (સુધારા) બિલ, 2024 હેઠળ, હવે એક ખાતામાં 4 નોમિની રાખી શકાય છે (પહેલા ફક્ત 1 જ હતો). આનાથી નિષ્ક્રિય ખાતાઓમાંથી પૈસા પાછા મેળવવાનું સરળ બનશે.
