જન વિશ્વાસ બિલ ૨૦૨૨ ૪૨ કાયદાઓમાં ૧૮૧ જાેગવાઈઓમાં સુધારો કરવા અને ફોજદારી જાેગવાઈઓને તર્કસંગત બનાવવા માંગે છે. ફેરફારો માટે ૧૯ મંત્રાલયો વચ્ચે ચર્ચા કરવામાં આવી હતી.
સરકાર સંસદના આગામી ચોમાસુ સત્રની જાેરશોરથી તૈયારીઓ કરી રહી છે. આ સત્રમાં દિલ્હી સર્વિસ, ડેટા પ્રોટેક્શન, જન વિશ્વાસ, ફોરેસ્ટ પ્રોટેક્શન અને બીજા ઘણા બિલ આવવાની શક્યતા છે, જેનો વિરોધ વિપક્ષ પહેલાથી જ કરી રહ્યો છે.
સંયુક્ત સમિતિને મોકલવામાં આવે તે પહેલાં સંસદના છેલ્લા સત્રમાં બિલ રજૂ કરતી વખતે, વાણિજ્યમંત્રી પીયૂષ ગોયલે કહ્યું હતું કે, દેશમાં એવા ઘણા કાયદા છે જે નાના અપરાધો માટે સજાની જાેગવાઈ કરે છે, જેના માટે વ્યક્તિઓએ ઘણીવાર ન્યાયતંત્રનો સંપર્ક કરવો પડે છે. દરવાજાે ખખડાવવો પડે. તેમણે ટીપ્પણી કરી કે, આપણા કાયદાઓમાં જૂની જાેગવાઈઓને નાબૂદ કરવાથી અદાલતો પર ભારણ ઘટાડવામાં મદદ મળશે.
આ બિલના મૂળમાં રોકાણકારોનો વિશ્વાસ વધારવાનો અને દેશની બિઝનેસ રેન્કિંગમાં સરળતા વધારવા અને નાના ગુનાઓ માટે જેલની સજાના જાેખમને દૂર કરવાનો પ્રયાસ છે, જે વ્યવસાયો ઇકોસિસ્ટમ અને વ્યક્તિગત આત્મવિશ્વાસના વિકાસને અવરોધે છે. માહિતી અનુસાર, આ ફેરફારો માટે ૧૯ મંત્રાલયો વચ્ચે ચર્ચા કરવામાં આવી હતી.
જન વિશ્વાસ બિલની જરૂરિયાત પર બોલતા, એક અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે, “જેપીસીના અહેવાલમાં પહેલાથી જ ૪૨ કાયદાઓમાં ૩૫,૦૦૦ થી વધુ કાયદાઓમાં પાલનના ભારણને ઘટાડવા અને નાણાકીય દંડ સાથે ૩,૪૦૦ કાયદાકીય જાેગવાઈઓને અપરાધિક બનાવવાની દરખાસ્ત કરવામાં આવી છે. તેમાંથી, લગભગ ૩૦ કાયદાનો સીધો જ ઉદ્યોગ અને વેપાર સાથે સંબંધ છે. પછી તે ઇન્ડસ્ટ્રીઝ એક્ટ હોય કે ટ્રેડમાર્ક એક્ટ અને તે પણ ફૂડ સેફ્ટી એક્ટ હોય કે આઈટીએક્ટ, યોગ્ય દંડ સાથે ફોલોઅપ કરવાની જાેગવાઈ હોવી જાેઈએ, જે જાહેર ટ્રસ્ટ બિલ પ્રસ્તાવિત છે. “
કેન્દ્ર ડિજિટલ પર્સનલ ડેટા પ્રોટેક્શન બિલ, ૨૦૨૩ લાવવાની પણ યોજના ધરાવે છે, જેના પર ૨૦૧૯ થી સંસદમાં ઘણી વખત ચર્ચા થઈ છે. આ બિલ દેશમાં વ્યક્તિગત ડેટા સંગ્રહિત અને પ્રક્રિયા કરવાની રીતને અસર કરશે, શું એપ્લિકેશન્સ બ્લેન્કેટ પરવાનગી માટે પૂછે છે, અને વધુ શું છે – ડેટા ભંગના કિસ્સામાં કંપનીઓ પર દંડ લાદવામાં આવે છે. એ જ રીતે, કેન્દ્ર નેશનલ રિસર્ચ ફાઉન્ડેશન બિલ રજૂ કરવાની પણ યોજના ધરાવે છે, જે વિવિધ ક્ષેત્રોમાં સંશોધન પર દેશના ખર્ચમાં વધારો કરવા અને મુખ્ય પ્રવાહના સંશોધનમાં ખાનગી ક્ષેત્રની ભાગીદારીને સુધારવા માંગે છે. કેન્દ્રએ વિજ્ઞાન અને ટેક્નોલોજીમાં સંશોધનને સુવ્યવસ્થિત કરવા માટે સંકલન કરતી એજન્સીની પરિકલ્પના હેઠળ પાંચ વર્ષ માટે ભંડોળ તરીકે આશરે રૂ. ૫૦,૦૦૦ કરોડની ફાળવણી કરી છે.
જૈવિક વિવિધતા (સુધારા) બિલ, ૨૦૨૧ પણ રજૂ કરવામાં આવે તેવી શક્યતા છે. સંસદની સંયુક્ત સમિતિએ પ્રસ્તાવિત સુધારાઓ પર પોતાનો અહેવાલ રજૂ કર્યા પછી તૈયાર કરાયેલા આ બિલનો ઉદ્દેશ્ય જૈવિક વિવિધતા અધિનિયમ, ૨૦૦૨ હેઠળ પાલનની જવાબદારીઓ અંગે પરંપરાગત ભારતીય ડૉક્ટરો, બીજ ઉદ્યોગ અને સંશોધન સંસ્થાઓની ચિંતાઓને દૂર કરવાનો છે. આમાં નફો-વહેંચણીના આદેશોમાંથી બાયો-સર્વે પ્રવૃત્તિઓને દૂર કરવા અને અમુક ગુનાઓને અપરાધિક બનાવવાનો સમાવેશ થાય છે. જન્મ અને મૃત્યુ નોંધણી વિધેયકમાં એક મહત્વપૂર્ણ ખરડો પણ રજૂ કરવામાં આવે તેવી શક્યતા છે, જેમાં જન્મ અને મૃત્યુની સંખ્યાના કેન્દ્રિય ડેટા રાખવા અને નાગરિક નોંધણી પ્રણાલીને મજબૂત બનાવવાની કલ્પના કરવામાં આવી છે. આ નોંધપાત્ર છે, કારણ કે કોવિડ-૧૯ને કારણે બે વર્ષ પહેલાં યોજાનારી વસ્તી ગણતરીમાં વિલંબ થયો છે અને ઝ્રઇજી ડેટા સામાજિક ક્ષેત્રમાં નીતિ ઘડતર માટે મહત્ત્વપૂર્ણ છે.
અન્ય નવા બિલોમાં પોસ્ટલ સર્વિસિસ બિલ, ૨૦૨૩, ઇન્ટરનેશનલ મોનેટરી ફંડ અને બેંક્સ એક્ટ, ૧૯૪૫ને રદ કરવા માટેનું બિલ, ટેક્સના પ્રોવિઝનલ કલેક્શનને રદ કરવા માટેનું બિલ, ટેક્સના પ્રોવિઝનલ કલેક્શનને રદ કરવા માટેનું બિલ, નેશનલ ડેન્ટલ એ બિલનો સમાવેશ થાય છે. મેડિકલ કમિશનની સ્થાપના કરવા અને નેશનલ નર્સિંગ એન્ડ મિડવાઇફરી કમિશન માટેનું બિલ અને સહકારી ક્ષેત્રને પ્રોત્સાહન આપવાનું બિલ પણ સામેલ છે.
