New Banking : નાણા પ્રધાન નિર્મલા સીતારમણે શુક્રવારે લોકસભામાં બેંકિંગ કાયદા (સુધારા) બિલ, 2024 રજૂ કર્યું. વિધેયક થાપણદારો અને રોકાણકારો માટે વધુ સારી સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવા, જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોમાં ઓડિટની ગુણવત્તામાં સુધારો કરવા, બેંકો દ્વારા ભારતીય રિઝર્વ બેંકને કરવામાં આવતી જાહેરાતોમાં સુસંગતતા સુનિશ્ચિત કરવા અને વર્તમાન ચાર સહકારી બેંકોના ડિરેક્ટરનો કાર્યકાળ વધારવાનો પ્રયાસ કરે છે બેંકિંગ કાયદામાં સુધારો કરવામાં આવશે.
રોકાણકાર સુરક્ષા અને IEPF
સરકાર એ સુનિશ્ચિત કરવા માંગે છે કે, સ્ટેટ બેન્ક ઓફ ઈન્ડિયા એક્ટ અને બેન્કિંગ કંપનીઝ (એક્વિઝિશન એન્ડ ટ્રાન્સફર ઓફ અંડરટેકિંગ્સ) એક્ટમાં સુધારા દ્વારા, રોકાણકારો દ્વારા સતત સાત વર્ષ સુધી દાવો ન કરાયેલ ડિવિડન્ડ, શેર, વ્યાજ અથવા પાકેલા બોન્ડ્સ રોકાણકાર હેઠળ રિફંડ કરવામાં ન આવે. એજ્યુકેશન એન્ડ પ્રોટેક્શન ફંડ (IEPF). આનાથી રોકાણકારો IEPF પાસેથી તેમના નાણાં અથવા રિફંડનો દાવો કરી શકશે, જેનાથી તેમના હિતોનું રક્ષણ થશે.
જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોની માલિકી
જો કે, આ બિલ જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોના માલિકી માળખામાં કોઈ ફેરફારની દરખાસ્ત કરતું નથી. આઈડીબીઆઈ બેંક ઉપરાંત, નાણામંત્રીએ વર્ષ 2021-22ના બજેટ ભાષણમાં જાહેર ક્ષેત્રની અન્ય બે બેંકોના ખાનગીકરણની જાહેરાત કરી હતી.
બિલના મુખ્ય મુદ્દાઓ
સહકારી બેંકોના ડિરેક્ટરોનો કાર્યકાળ: બિલ હેઠળ, સહકારી બેંકોમાં ડિરેક્ટર્સ (ચેરમેન અને સંપૂર્ણ સમયના ડિરેક્ટર્સ સિવાય)નો કાર્યકાળ 8 વર્ષથી વધારીને 10 વર્ષ કરવાનો પ્રસ્તાવ છે. વૈધાનિક અહેવાલો સબમિટ કરવાની તારીખો: બેંકો દ્વારા રિઝર્વ બેંકને વૈધાનિક અહેવાલો સબમિટ કરવાની તારીખોમાં પણ સુધારો કરવામાં આવશે. વર્તમાન તારીખને શુક્રવારથી બદલીને પખવાડિયા, મહિના કે ક્વાર્ટરના છેલ્લા દિવસે કરવાનો પ્રસ્તાવ છે.
કાયદાઓની સુમેળ અને પારદર્શિતા
ઇકોનોમિક લો પ્રેક્ટિસના વરિષ્ઠ વકીલ મુકેશ ચંદે જણાવ્યું હતું કે આ બિલ હેઠળ સ્ટેટ બેન્ક ઓફ ઇન્ડિયા એક્ટ અને બેન્કિંગ કંપનીઝ (એક્વિઝિશન એન્ડ ટ્રાન્સફર ઓફ અંડરટેકિંગ્સ) એક્ટની જોગવાઈઓને કંપની એક્ટ, 2013 સાથે સંરેખિત કરવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો છે. તેમણે કહ્યું કે આ કાયદાઓને સુમેળ બનાવીને, આ સુધારો ખાનગી અને જાહેર ક્ષેત્રની બેંકો માટે એક સમાન અભિગમ સ્થાપિત કરશે, જેનાથી પારદર્શિતામાં વધારો થશે અને રોકાણકારોના હિતોનું વધુ સારી રીતે રક્ષણ થશે.
