Working hours
ભારતમાં ૭૦ કલાક કામ કરવા અંગે ચર્ચા ચાલી રહી છે. એક તરફ, ઇન્ફોસિસના સહ-સ્થાપક નારાયણ મૂર્તિએ ભારતના યુવાનોને અઠવાડિયામાં 70 કલાક કામ કરવા વિશે વાત કરી હતી, જ્યારે L&Tના ચેરમેને અઠવાડિયામાં 90 કલાક કામ કરવા વિશે નિવેદન આપ્યું હતું. દરમિયાન, પ્રધાનમંત્રીની આર્થિક સલાહકાર પરિષદના સભ્ય ડૉ. શમિકા રવિએ એક સંશોધન પત્ર બહાર પાડ્યું, જે દર્શાવે છે કે ભારતમાં ખરેખર કેટલા લોકો કામ કરે છે.
તેમણે તેમના વિશ્લેષણનું શીર્ષક “ભારતમાં રોજગાર-સંબંધિત પ્રવૃત્તિઓ પર વિતાવેલો સમય” રાખ્યું હતું, જે 2019 માં આંકડા અને કાર્યક્રમ અમલીકરણ મંત્રાલય (MoSPI) દ્વારા ઉપયોગમાં લેવાતા ડેટા પર આધારિત છે.
ભારતમાં પગારદાર કામદારો દિવસમાં સરેરાશ ૪૨૨ મિનિટ અને અઠવાડિયામાં આશરે ૪૨ કલાક કામ કરે છે. જ્યારે શહેરના લોકો ૪૬૯ મિનિટ (૭.૮ કલાક) કામ કરે છે, ત્યારે ગામડાના લોકો સરેરાશ ૩૯૯ મિનિટ (૬.૬૫ કલાક) કામ કરે છે. તેવી જ રીતે, સરકારી કર્મચારીઓ ખાનગી કે જાહેર મર્યાદિત કંપનીઓના કામદારો કરતાં દરરોજ 45 મિનિટ ઓછું કામ કરે છે. જ્યારે શહેરના સરકારી કર્મચારીઓ ગામડાના સરકારી કર્મચારીઓ કરતાં દરરોજ એક કલાક વધુ કામ કરે છે.
દમણ અને દીવ અને દાદરા અને નગર હવેલી જેવા કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં દરરોજ 600 મિનિટથી વધુ કામ થાય છે, જ્યારે ગોવા અને ઉત્તરપૂર્વીય રાજ્યોમાં સરેરાશ 360 મિનિટથી ઓછું કામ થાય છે. દિલ્હીમાં લોકો ૮.૩ કલાક કામ કરે છે, જ્યારે ગોવામાં કામદારો માત્ર ૫.૫ કલાક કામ કરે છે.
શહેરોમાં, સ્ત્રીઓ પુરુષો કરતાં દરરોજ બે કલાક ઓછું કામ કરે છે, જ્યારે ગામડાઓમાં સ્ત્રીઓ આ બાબતમાં પુરુષો કરતાં 1.8 કલાક પાછળ રહે છે. અનુસૂચિત જનજાતિઓ અન્ય જૂથો કરતાં ઓછા કલાકો કામ કરે છે, જ્યારે અન્ય પછાત વર્ગો (OBC) રાષ્ટ્રીય સરેરાશની સમકક્ષ છે.
રવિના વિશ્લેષણ દર્શાવે છે કે કામકાજના સમયમાં 1 ટકાનો વધારો થવાથી માથાદીઠ ચોખ્ખા રાજ્ય સ્થાનિક ઉત્પાદન (NSDP) માં 1.7 ટકાનો વધારો થાય છે. મોટા રાજ્યોમાં કામકાજના કલાકોમાં 1 ટકાનો વધારો થવાથી NSDPમાં 3.7 ટકાનો વધારો થાય છે.
