ભારતીય રિઝર્વ બેંકની ત્રણ દિવસીય મોનેટરી પોલિસી કમિટી મીટિંગ ૪ ઓક્ટોબરના રોજ શરૂ થઈ હતી.આજે સતત ચોથી વખત કેન્દ્રીય બેંક RBI એ રેપો રેટમાં કોઈ ફેરફાર કર્યો નથી. આ પહેલા, તે છેલ્લે ફેબ્રુઆરી ૨૦૨૩ માં બદલાયું હતું અને ત્યારથી તે ૬.૫૦ ટકા પર રહ્યું છે. RBI ગવર્નર શક્તિકાંત દાસના આ ર્નિણયથી હોમ લોન EMI પર કોઈ ફરક પડ્યો નથી.
બજારને પણ એવી જ અપેક્ષા હતી કે RBI આ વખતે પણ દરો યથાવત રાખશે. સેન્ટ્રલ બેંક આરબીઆઈએ મે ૨૦૨૨ થી ફેબ્રુઆરી ૨૦૨૩ વચ્ચે રેપો રેટમાં સતત ૬ વખત વધારો કર્યો હતો. મે ૨૦૨૨ માં, તે ૪ ટકાથી વધારીને ૪.૯૦ ટકા કરવામાં આવ્યું હતું અને હવે તે ૬.૫૦ ટકા છે. છેલ્લી વખત ફેબ્રુઆરી ૨૦૨૩માં તેને ૬.૨૫ ટકાથી વધારીને ૬.૫૦ ટકા કરવામાં આવ્યો હતો. ત્યારપછી સતત ચોથી વખત તેમાં કોઈ ફેરફાર થયો નથી. મે ૨૦૨૨ પહેલાની વાત કરીએ તો મે ૨૦૨૦માં રેપો રેટ ૪.૪૦ ટકાથી ઘટાડીને ૪ ટકા કરવામાં આવ્યો હતો અને ત્યારથી કોવિડ અને વધેલા મોંઘવારી દરને કારણે લાંબા સમય સુધી તેમાં કોઈ ફેરફાર થયો નથી. હાલમાં રેપો રેટ ૬.૫૦ ટકા છે, SDF દર ૬.૨૫ ટકા છે, MSF દર અને બેંક દર ૬.૭૫ ટકા છે, રિવર્સ રેપો રેટ ૩.૩૫ ટકા છે. અને CRR અને SLR અનુક્રમે ૪.૫૦ ટકા અને ૧૮ ટકા છે. સેન્ટ્રલ બેંકના ગવર્નરે કહ્યું છે કે નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૪ માટે દેશનો જીડીપી ૬.૫ ટકાના દરે વૃદ્ધિ પામી શકે છે. નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૪ માટે જીડીપી વૃદ્ધિના અનુમાનમાં કોઈ ફેરફાર થયો નથી. ગ્રામીણ માંગમાં સુધારો જાેવા મળ્યો છે.
શક્તિકાંત દાસે જણાવ્યું હતું કે વૈશ્વિક દૃષ્ટિકોણથી ફુગાવાના દરને અસર થઈ છે. જુલાઈ મહિનામાં ટામેટાં અને શાકભાજીના ભાવને કારણે મોંઘવારીની અસર જાેવા મળી હતી. રેપો રેટ તે વ્યાજ દર છે કે જેના પર ભારતમાં રાષ્ટ્રીયકૃત સરકારી અને ખાનગી ક્ષેત્રની બેંકો RBI પાસેથી નાણાં ઉછીના લે છે. મોંઘવારી વધ્યા પછી, ઇમ્ૈં રેપો રેટમાં વધારો કરે છે, જ્યારે ફુગાવાનો દર ઘટે છે ત્યારે તેને ઘટાડે છે. રિવર્સ રેપો રેટ એ વ્યાજ દર છે જેના પર જાહેર અને ખાનગી ક્ષેત્રની બેંકો તેમની થાપણો આરબીઆઈ પાસે રાખે છે. રેપો રેટનો અર્થ એ છે કે જ્યારે વ્યાપારી બેંકોને ભંડોળની અછતનો સામનો કરવો પડે છે, ત્યારે તેઓ આરબીઆઈ દ્વારા માન્ય સિક્યોરિટીઝ જેમ કે ટ્રેઝરી બિલ્સ (તેમની વૈધાનિક પ્રવાહિતા ગુણોત્તર મર્યાદાથી ઉપર) વેચીને એક દિવસ માટે આરબીઆઈ પાસેથી લોન લે છે.
