નવી મુંબઈ એરપોર્ટ: ઝાહા હદીદ દ્વારા ડિઝાઇન કરાયેલ ભારતનું નવું આંતરરાષ્ટ્રીય હબ
ભારતનું બહુપ્રતિક્ષિત નવી મુંબઈ આંતરરાષ્ટ્રીય વિમાનમથક (NMIA) ઉદ્ઘાટન માટે તૈયાર છે. પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદી બુધવારે આ અત્યાધુનિક એરપોર્ટના પ્રથમ તબક્કાનું ઉદ્ઘાટન અને નિરીક્ષણ કરશે. આશરે ₹19,650 કરોડના ખર્ચે બનેલા આ પ્રોજેક્ટના પ્રથમ તબક્કામાં 20 મિલિયન મુસાફરોને સંભાળવાની ક્ષમતા ધરાવતો એક રનવે હશે.
કમળથી પ્રેરિત ભારતીય સ્થાપત્ય
નવી મુંબઈ એરપોર્ટની ડિઝાઇન ભારતના રાષ્ટ્રીય ફૂલ, કમળને તેની પ્રાથમિક પ્રેરણા તરીકે અપનાવે છે. આ થીમ ભારતીય મંદિર કોતરણી, મુઘલ પેટર્ન અને પરંપરાગત મહેલ સ્થાપત્યથી પ્રેરિત છે.
આ ડિઝાઇન પ્રખ્યાત આર્કિટેક્ટ ઝાહા હદીદ દ્વારા ડિઝાઇન કરવામાં આવી હતી, જેમણે બેઇજિંગ ડેક્સિંગ આંતરરાષ્ટ્રીય વિમાનમથક અને ગુઆંગઝુ ઓપેરા હાઉસ જેવા પ્રતિષ્ઠિત પ્રોજેક્ટ્સ ડિઝાઇન કર્યા છે.
એરપોર્ટનું નામ ડી.બી. પાટિલના નામ પરથી રાખવામાં આવશે
નવા એરપોર્ટનું નામ સ્વર્ગસ્થ જાહેર નેતા દિનકર બાલુ (ડી.બી.) પાટિલના નામ પરથી રાખવામાં આવશે. તેઓ નવી મુંબઈ ક્ષેત્રના જાણીતા ખેડૂત નેતા હતા અને શહેરના વિકાસ દરમિયાન વિસ્થાપિત પરિવારોના પુનર્વસન અને વળતરમાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવી હતી.
ક્ષમતા અને કામગીરી
પ્રથમ તબક્કામાં, NMIA ની ક્ષમતા દર વર્ષે 20 મિલિયન મુસાફરોની હશે.
ભવિષ્યમાં, તેને 90 મિલિયન મુસાફરો અને ચાર ટર્મિનલ સાથે 3.25 મિલિયન મેટ્રિક ટન કાર્ગો ક્ષમતા સુધી વિસ્તૃત કરવામાં આવશે.
શરૂઆતમાં, પ્રતિ કલાક 20-23 ફ્લાઇટ્સ ચલાવવામાં આવશે, જે પછીથી વધારવામાં આવશે.
આકાસા એર, ઇન્ડિગો અને એર ઇન્ડિયાએ એરપોર્ટથી સંચાલન માટે કરારો પર હસ્તાક્ષર કર્યા છે.
ભારતનું પ્રથમ વોટર ટેક્સી કનેક્ટેડ એરપોર્ટ
NMIA દેશનું પ્રથમ એરપોર્ટ હશે જે વોટર ટેક્સી કનેક્ટિવિટી સાથે જોડાયેલું હશે.
બધા ટર્મિનલ ઓટોમેટેડ પીપલ મૂવર (APM) સિસ્ટમ દ્વારા જોડાયેલા હશે.
વધુમાં, તેમાં 47 મેગાવોટ સોલર પાવર પ્લાન્ટ, સસ્ટેનેબલ એવિએશન ફ્યુઅલ (SAF) સ્ટોરેજ, ભૂગર્ભ ઇંધણ સિસ્ટમ અને ઓટોમેટેડ ટ્રાન્સપોર્ટ નેટવર્ક જેવી આધુનિક સુવિધાઓ પણ હશે.
ગૃહ મંત્રાલયે એરપોર્ટ સુરક્ષા માટે 1,840 સુરક્ષા કર્મચારીઓને મંજૂરી આપી છે, જેમને ઓપરેશનલ તબક્કાઓ મુજબ તૈનાત કરવામાં આવશે.
પીપીપી મોડેલ પર વિકસિત, લાખો નોકરીઓની અપેક્ષા
આ એરપોર્ટ જાહેર-ખાનગી ભાગીદારી (પીપીપી) મોડેલ પર વિકસાવવામાં આવી રહ્યું છે.
અદાણી એરપોર્ટ હોલ્ડિંગ્સ લિમિટેડ (AAHL) 74% હિસ્સો ધરાવે છે અને સિડકો 26% હિસ્સો ધરાવે છે.
આ પ્રોજેક્ટ 200,000 થી વધુ નોકરીઓનું સર્જન કરે તેવી અપેક્ષા છે – ખાસ કરીને ઉડ્ડયન, લોજિસ્ટિક્સ, આઇટી, હોસ્પિટાલિટી અને રિયલ એસ્ટેટ ક્ષેત્રોમાં.
ટકાઉપણું પર ભાર મૂકીને, એરપોર્ટે નવીનીકરણીય ઉર્જા, વરસાદી પાણીનો સંગ્રહ અને નિષ્ક્રિય ઠંડક પ્રણાલીઓ જેવી પર્યાવરણને અનુકૂળ તકનીકો અપનાવી છે.
એક નજરમાં મુખ્ય હકીકતો
- કુલ વિસ્તાર: 1,160 હેક્ટર
- કુલ ખર્ચ: ₹19,647 કરોડ
- પ્રથમ તબક્કાની ક્ષમતા: દર વર્ષે 20 મિલિયન મુસાફરો
- અંતિમ ક્ષમતા: 90 મિલિયન મુસાફરો, 3.25 મિલિયન મેટ્રિક ટન કાર્ગો
- ટર્મિનલ્સની સંખ્યા: 4
- ફ્લાઇટ કામગીરી શરૂ: ડિસેમ્બર 2025 (અપેક્ષિત)
- નોકરી તકો: 2 લાખથી વધુ
