Mahakal Temple: મહાકાલ મંદિરમાં લાગી આગ, રસપ્રદ છે આ જ્યોતિર્લિંગનો ઇતિહાસ
મહાકાલ મંદિર આગ: ઉજ્જૈન મહાકાલ મંદિર ફરી ચર્ચામાં છે. અહીં ભીષણ આગ લાગી છે. આ મંદિર ૧૨ જ્યોતિર્લિંગોમાંનું એક છે. દુનિયાભરમાંથી ઘણા ભક્તો અહીં દર્શન માટે આવે છે. તેનો ઇતિહાસ જાણો.
Mahakal Temple: મધ્યપ્રદેશના ઉજ્જૈનનું મહાકાલ મંદિર ફરી એકવાર સમાચારમાં છે, અહીં મંદિર પરિસરમાં ભીષણ આગ લાગી છે, જોકે ભક્ત કે મંદિરને કોઈ નુકસાન થયું નથી. મહાકાલેશ્વર મંદિરનો મહિમા વિવિધ પુરાણોમાં વિગતવાર વર્ણવવામાં આવ્યો છે. અહીંનું જ્યોતિર્લિંગ દક્ષિણામૂર્તિ સ્વયંભૂ છે જે સ્વયં પ્રગટ થાય છે અને પોતાની મેળે શક્તિ પ્રાપ્ત કરે છે જ્યારે અન્ય મંદિરોમાં લિંગ સ્થાપિત હોય છે.
આ મંદિરમાં વિવિધ દેવી-દેવતાઓના ૧૦૦ થી વધુ નાના મંદિરો છે. મંદિર સંકુલની અંદર કોટી તીર્થ નામનો એક મોટો જળસંગ્રહ છે જેમાં દૈવી જળ હોવાનું માનવામાં આવે છે અને ભક્તો અહીં ડૂબકી લગાવે તેવી અપેક્ષા છે. મહાકાલેશ્વર જ્યોતિર્લિંગનો ઇતિહાસ ખૂબ જ રસપ્રદ રહ્યો છે, ચાલો જાણીએ આ જ્યોતિર્લિંગનું મહત્વ અને ઇતિહાસ.
મહાકાલ મંદિરનો ઇતિહાસ
મહાકાલેશ્વર મંદિર સદીઓથી આ સ્થાન લોકોની આસ્થાનું કેન્દ્ર રહ્યું છે. આ 12 જ્યોતિર્લિંગોમાંથી એક છે. મુગલ અને બ્રિટિશ શાસન હેઠળ રહેતા બાદ પણ દેશના આ પવિત્ર સ્થળે તેની પ્રાચીન ઓળખ ખોવી નથી. અવંતિકાપુરના રાજા વિક્રમાદિત્ય મહાકાલના ભક્ત હતા અને ભગવાન શિવના આશીર્વાદથી તેમણે અહીં લગભગ 132 વર્ષ સુધી રાજ્ય કર્યું.
1235માં મહાકાલેશ્વર મંદિરને દિલ્હીના સુલતાન ઇલ્તુતમિશે સંપૂર્ણપણે નષ્ટ કરી નાખ્યું હતું. આક્રમણના સમયગાળા દરમિયાન મહાકાલ મંદિરે સ્થિત સ્વયંભૂ જ્યોતિર્લિંગને આક્રમણકારીઓથી સુરક્ષિત રાખવા માટે લગભગ 550 વર્ષ સુધી નજીકમાં આવેલા એક કૂવામાં રાખવામાં આવ્યું હતું.
મહાકાલ જ્યોતિર્લિંગનું મહત્વ
‘आकाशे तारकं लिंगम पाताले हाटकेश्वरम । भूलोके च महाकाल लिंगत्रय नमोस्तुते ।।
અર્થાત- દેવતાઓની પૂજા માટે આકાશમાં તારક જ્યોતિર્લિંગ, મહાદૈત્યોથી પાતાળમાં હાટકેશ્વર અને પૃથ્વીવાસીઓની તમામ ઈચ્છાઓ પૂર્ણ કરવા માટે ઉજયિનીમાં શ્રીમહાકાલેશ્વર જ્યોતિર્લિંગ હાજર છે।
ભસ્મનો શ્રંગાર ખાસ છે
મહાદેવ શ્રંગાર માટે ભસ્મ અને સાપ પહેરે છે। મહાકાલેશ્વર મંદિરમાં ભસ્મ આરતીની પરંપરા બહુ જ જૂની છે, અને આ પરંપરા આજે પણ અત્યંત શ્રદ્ધા અને ભાવના સાથે કરવામાં આવે છે। ભસ્મ મહાદેવને ચઢાવવાનો અર્થ એ છે કે સૃષ્ટિના અંતે બધું જ મહાદેવમાં વિલીન થઈ જશે। અહીંની ભસ્મ આરતી વિશ્વભરમાં પ્રખ્યાત છે।
ભસ્મ તૈયાર કરવાની પ્રક્રિયા
શિવપુરાણ અનુસાર, ભસ્મ તૈયાર કરવા માટે કપીલા ગાયના ગોબરથી બનેલા કંડે, શમી, પીપલ, પલાશ, બડ, અમલતાસ અને બેરના વૃક્ષોની લાકડીને એક સાથે જલાવવામાં આવે છે। આ સમયે મંત્રોચ્ચારણ પણ થાય છે। જલાવા પછી જે ભસ્મ મળે છે, તેને કપડાથી છાણવામાં આવે છે। આ રીતે તૈયાર કરેલી ભસ્મને શિવલિંગ પર ચઢાવવામાં આવે છે।
