Lord Jagannath દર વર્ષે 15 દિવસ માટે શા માટે બીમાર પડે છે

Lord Jagannath: દર વર્ષે 15 દિવસની અનાસરા લીલા વિશે માહિતી

Lord Jagannath: ભગવાન જગન્નાથ દર વર્ષે 15 દિવસ બીમાર પડે છે… તેમની આ લીલાને અનાસર લીલા કહેવામાં આવે છે. પરંતુ ભગવાન આવું કેમ કરે છે, તેઓ શા માટે બીમાર પડે છે… તેઓ આ લીલા શા માટે બનાવે છે, આ પ્રશ્ન ભક્તોના મનમાં આવવો જ જોઈએ… તો આ લેખ દ્વારા આપણે આનું સંપૂર્ણ રહસ્ય જણાવીશું.

Lord Jagannath: જગન્નાથ પુરી રથ યાત્રા સાંસ્કૃતિક અને ધાર્મિક વારસાની મહાનતા નું પ્રતીક છે. આ હિન્દુ ધર્મ અને આસ્થાનું એક ઉદાહરણ છે. જ્યેષ્ઠ માસની પૂર્ણિમા ના દિવસે ભગવાન જગન્નાથની સ્નાન યાત્રાનો મહોત્સવ મનાવવામાં આવે છે. આ દિવસે ભગવાન જગન્નાથ, બલરામ અને સુભદ્રાને મંદિરની બહાર લાવવામાં આવે છે.

આ યાત્રાને પેહાડી યાત્રા કહેવામાં આવે છે. ભગવાન જગન્નાથને ૧૦૮ સોનાના પાત્રોમાં ભરેલા વિવિધ તીર્થસ્થળોના જળથી સ્નાન કરાવવામાં આવે છે અને તરત જ પછી ભગવાનને તાવ આવવાનો પ્રારંભ થાય છે અને તેઓ બીમાર પડી જાય છે.

ભગવાન જગન્નાથનો 15 દિવસનો એકાંતવાસ

પછી 15 દિવસ માટે તેઓ આરામ કરવા ચાલ્યા જાય છે. આ સંપૂર્ણ પ્રક્રિયાને ‘અનાસરા લીલા’ કહેવાય છે. તેને ભગવાન જગન્નાથની ‘જ્વર લીલા’ પણ કહેવામાં આવે છે. આ દરમિયાન મંદિરના પટ દર્શન માટે બંધ કરી દેવામાં આવે છે અને 15 દિવસ સુધી ફક્ત તેમના વ્યક્તિગત સેવકો, જેને ‘દયિતગણ’ કહેવામાં આવે છે, તેમને ભગવાનના એકાંતવાસમાં જવાની મંજૂરી મળે છે.

15 દિવસની ‘અનાસરા લીલા’

આ દરમિયાન ભગવાન જગન્નાથની 24 કલાક ચાલતી રસોડાની કામગીરી 15 દિવસ માટે બંધ કરી દેવામાં આવે છે. આ 15 દિવસ ભગવાન ભોજન સ્વીકારતા નથી, તેમને ફક્ત વિવિધ પ્રકારના કઢા અને ઔષધિઓ પીવા માટે આપવામાં આવે છે જેથી ભગવાન જલદી ઠીક થઈ શકે. એટલું જ નહીં, આ 15 દિવસમાં રોજ એક વૈદ્ય આવે છે જે ભગવાનના આરોગ્યની તપાસ કરે છે.

પણ શા માટે ભગવાન જગન્નાથ દર વર્ષે 15 દિવસ માટે બીમાર પડે છે? આ પ્રશ્ન દરેક ભક્તના મનમાં થાય છે. તો આનો જવાબ અમે આપીએ છીએ. આ પાછળ બે કથાઓ પ્રચલિત છે.

ભગવાન જગન્નાથ અને ભક્ત માધવ દાસનું પ્રેમાળ કથાનક

આ વિષય પર એક પ્રચલિત કથા એવી છે કે માધવ દાસ ભગવાન જગન્નાથનો અનન્ય ભક્ત હતો. પોતાની પત્નીની મૃત્યુ બાદ તેના જીવનમાં ફક્ત ભગવાનની સેવા જ મહત્ત્વની હતી. ઉંમર વધતાં તે ખૂબ બીમાર પડી ગયો. લોકોએ કહ્યું કે હવે ભગવાન જગન્નાથની સેવા તમારાથી નહી થાય, પરંતુ માધવ દાસ બોલ્યો કે જ્યાં સુધી આ શરીરમાં પ્રાણ છે, હું ભગવાનની સેવા નહીં છોડું.

આ દરમિયાન એક દિવસ સેવા કરતાં-કરતાં માધવ દાસ મૂર્છિત થઈ ગયો. જ્યારે તે બીમાર પડ્યો ત્યારે ભગવાન જગન્નાથ પોતે તેના ભક્તની સેવા કરવા પાસે આવ્યા. ભગવાન જગન્નાથ તેની સેવા કરતા રહ્યા અને જ્યારે તેના શરીરમાં થોડી શકિત આવી અને તેને હોશ આવ્યો ત્યારે તેને સમજાયું કે આ તો મારા પ્રભુ છે જેઓ મારી સેવા કરી રહ્યા છે. તે ભગવાનના ચરણોમાં પડી ગયો અને બોલ્યો, “પ્રભુ, તમે મારી એટલી સેવા કરી રહ્યા છો, એવું હું કેમ સહન કરી શકું? અને જો તમે ભગવાન છો તો મને તમારી સેવા થકી કેમ વંચિત રાખ્યું? તમે મારી આ બીમારી પણ ટાળી શકતા હોત.”

ભગવાન કહેવા લાગ્યા, “હું મારા ભક્તોના પ્રેમથી બાંધી પડેલો છું, એટલે તુંની સેવા કરવા આવ્યો છું, પરંતુ હું કોઈના ભાગ્યને બદલી શકતો નથી. તારા ભાગ્યમાં હજુ 15 દિવસની બીમારી લખેલી છે, માધવ દાસ. પણ તારા પ્રેમને જોઈને હું આ 15 દિવસની બીમારી મારી પર લઈ લઉં છું.”

એથીથી આ માન્યતા પેદા થઈ કે ભગવાન તેમના ભક્તોના દુઃખ-સુખને 15 દિવસ માટે પોતાને પર લઈ લે છે અને બીમાર પડી જાય છે.

પુરી રાજાના સપનાથી જોડાયેલી કથા

એક અન્ય કથાના અનુસાર ભગવાન જગન્નાથએ ઉડીસા ના રાજાને સપનામાં દર્શન આપ્યા અને કહ્યું કે મહારાજ, મંદિર સામે વટવૃક્ષની નજીક એક કુંડો ખોદાવો, તેની ઠંડી જળથી હું સ્નાન કરવા ઈચ્છુ છું અને 15 દિવસ માટે એકાંતવાસ કરવો છે. આજ જ દિવસે, એટલે કે જ્યેષ્ઠ પૂર્ણિમાના દિવસે, ભગવાનને તે કૂવામાંના જળથી સ્નાન કરાવવામાં આવ્યું અને સ્નાન કર્યા પછી જ ભગવાન બીમાર પડી ગયા. ભગવાનએ રાજાને સપનામાં કહ્યું હતું કે આ 15 દિવસની જ્વર લીલામાં હું કોઈ ભક્તને દર્શન નહીં આપું.

વર્ષોથી ચાલી આ પ્રથા

આજ પણ આ જ કથાઓના કારણે જગન્નાથ પુરીમાં ભગવાનને આ પવિત્ર સ્નાન કરાવવામાં આવે છે અને દર વર્ષે ભગવાન બીમાર પડી જાય છે. ત્યારબાદ 15 દિવસ માટે ભગવાન પોતાની રહસ્યમય અનાસરા લીલા શરૂ કરે છે. આ 15 દિવસમાં ભગવાનની સેવા થાય છે અને તેમને સંપૂર્ણ સારવાર આપવામાં આવે છે. ભગવાન જગન્નાથ 15 દિવસ માટે મંદિર દ્વારા બંધ રાખવામાં આવે છે અને તેમનું રસોડું પણ બંધ કરી દેવામાં આવે છે. આ 15 દિવસ પછી જગન્નાથની રથ યાત્રા થાય છે જેમાં લાખો ભક્ત દર્શન માટે ઉમટી પડે છે.