Onion
છેલ્લા કેટલાક સપ્તાહમાં ડુંગળીના ભાવમાં સતત વધારો થવાથી સામાન્ય જનતા અને સરકાર બંનેની ચિંતા વધી છે. ચેન્નઈ જેવા શહેરોમાં ડુંગળી 100 થી 110 રૂપિયા પ્રતિ કિલોના ભાવે વેચાઈ રહી છે. જ્યારે રાષ્ટ્રીય સ્તરે તેની સરેરાશ કિંમત 70-80 રૂપિયા પ્રતિ કિલો છે. નોઈડાની વાત કરીએ તો અહીં ડુંગળી 70થી 75 રૂપિયા પ્રતિ કિલોના ભાવે વેચાઈ રહી છે.
જો કે, કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા સરકારી દુકાનો પર 35 રૂપિયા પ્રતિ કિલોના ભાવે ડુંગળી વેચવા અને સ્પેશિયલ ટ્રેનો દ્વારા ડુંગળીનો પુરવઠો વધારવા જેવા પગલાં લેવામાં આવ્યા છે. પરંતુ, આ હોવા છતાં, છૂટક કિંમતો પર કોઈ ખાસ અસર નથી. આવો, ચાલો જાણીએ કે આવું કેમ થઈ રહ્યું છે. આ સાથે એ પણ જાણીશું કે ભારતમાં આટલી બધી ડુંગળી હોવા છતાં ભાવ આસમાને કેમ છે?
ડુંગળીની ખેતી અને ઉત્પાદન
ભારતમાં લગભગ તમામ રાજ્યોમાં ડુંગળીની ખેતી થાય છે. તે રવિ અને ખરીફ સિઝનમાં ઉગાડવામાં આવે છે. દેશમાં 2023-24માં કુલ 242 લાખ ટન ડુંગળીનું ઉત્પાદન થયું હતું, જે ગયા વર્ષ કરતાં 20% ઓછું છે. મહારાષ્ટ્ર દેશમાં ડુંગળીનું સૌથી મોટું ઉત્પાદન કરતું રાજ્ય છે અને નાસિક જિલ્લાનું લાસલગાંવ એશિયાનું સૌથી મોટું ડુંગળીનું બજાર છે. એકલા મહારાષ્ટ્રમાં ભારતના 43% ડુંગળીનું ઉત્પાદન થાય છે. જ્યારે કર્ણાટક અને ગુજરાત બીજા અને ત્રીજા સ્થાને છે.
ડુંગળીના ભાવ કેમ વધી રહ્યા છે?
આ વર્ષે ડુંગળીના ભાવ વધવા પાછળ ઘણા કારણો છે. વરસાદની અસર જેવી. ખરીફ સિઝનમાં અતિવૃષ્ટિને કારણે પાકને નુકસાન થયું હતું. જેના કારણે ડુંગળીની લણણીમાં વિલંબ થયો હતો અને બજારોમાં પુરવઠાને અસર થઈ હતી. આ સિવાય ઉત્પાદનનો અભાવ પણ તેની પાછળ એક કારણ છે. 2023-24માં ઉત્પાદનમાં ઘટાડાને કારણે માંગ અને પુરવઠા વચ્ચેનું અંતર વધ્યું છે. તે જ સમયે, માંગ વધવાને કારણે ડુંગળી પણ મોંઘી થઈ છે.
નિકાસ અને વૈશ્વિક ભૂમિકા
ભારત વિશ્વમાં ડુંગળીનો સૌથી મોટો નિકાસકાર દેશ છે. 2022-23માં ભારતે 2.5 મિલિયન ટન ડુંગળીની નિકાસ કરી હતી, જેનાથી 4,525.91 કરોડ રૂપિયાની આવક થઈ હતી. જો કે, વધતી જતી સ્થાનિક કિંમતોને નિયંત્રિત કરવા માટે, સરકારે તાજેતરમાં ડુંગળીની નિકાસ પર પ્રતિબંધ જેવા પગલાં લીધાં છે.
આ સિવાય મોંઘવારીનો સામનો કરવા માટે કેન્દ્ર સરકાર ડુંગળીની સ્ટોક લિમિટ અને સપ્લાય વધારવા જેવા પગલાં લઈ રહી છે. જોકે, નિષ્ણાતો કહે છે કે કિંમતોમાં સ્થિરતા લાવવા માટે ઉત્પાદન અને સપ્લાય ચેઇનમાં સુધારો કરવો પણ જરૂરી છે.
