GDP Growth Rate
બીજા ક્વાર્ટર (જુલાઈ-સપ્ટેમ્બર) માટે ભારતનો ગ્રોસ ડોમેસ્ટિક પ્રોડક્ટ (જીડીપી) વૃદ્ધિ દર ઘટીને 5.4% થયો, જે બે વર્ષમાં સૌથી નીચો છે. આ ઘટાડો ગયા વર્ષના સમાન સમયગાળામાં 8.1% અને પ્રથમ ત્રિમાસિક ગાળામાં 6.7% કરતા ઘણો ઓછો છે. આર્થિક નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે વપરાશમાં ઘટાડો, ચોમાસાની અનિયમિતતા અને મેન્યુફેક્ચરિંગ સેક્ટરમાં ધીમી વૃદ્ધિ (જીડીપી ગ્રોથ રેટ) આના મુખ્ય કારણો છે.
GDP Growth Rate શુક્રવારે સરકાર દ્વારા જાહેર કરવામાં આવેલા આંકડા અનુસાર, દેશના આર્થિક વિકાસ દરમાં આ ઘટાડો એવા સમયે નોંધવામાં આવ્યો છે જ્યારે આ સમયગાળા દરમિયાન ચીનનો જીડીપી વૃદ્ધિ દર 4.6% હતો. જો કે, ભારત હજુ પણ વિશ્વની સૌથી ઝડપથી વિકસતી મોટી અર્થવ્યવસ્થાઓમાંની એક છે.
કયા ક્ષેત્રમાં શું જીડીપી વૃદ્ધિ દર?
બીજા ક્વાર્ટરના ડેટા દર્શાવે છે કે મેન્યુફેક્ચરિંગ સેક્ટરમાં માત્ર 2.2%નો વધારો થયો છે, જ્યારે માઇનિંગ અને ક્વૉરીંગ સેક્ટરમાં -0.1% નો ઘટાડો નોંધાયો છે. બીજી તરફ, કૃષિ ક્ષેત્રે 3.5% ની વૃદ્ધિ નોંધાવી છે, જે છેલ્લા ચાર ત્રિમાસિક ગાળાના નબળા પ્રદર્શન પછી હકારાત્મક સંકેત છે. બાંધકામ ક્ષેત્રે પણ 7.7%ની વૃદ્ધિ નોંધાવી હતી, જે સ્ટીલના વપરાશમાં વૃદ્ધિને કારણે છે. સર્વિસ સેક્ટરનો વિકાસ દર (GDP ગ્રોથ રેટ) 7.1% હતો, જેમાં વેપાર, હોટેલ અને ટ્રાન્સપોર્ટ સેગમેન્ટે 6%ની વૃદ્ધિ સાથે યોગદાન આપ્યું હતું.
શું વપરાશમાં ઘટાડો થયો છે?
નિષ્ણાંતોનું કહેવું છે કે જીડીપીની ધીમી ગતિનું મુખ્ય કારણ ખાનગી વપરાશમાં ઘટાડો છે. નબળી શહેરી માંગ, વધતો ખાદ્ય ફુગાવો અને ઊંચા ઉધાર દરોએ ઉપભોક્તા ખર્ચ પર ભાર મૂક્યો છે. ઑક્ટોબરમાં છૂટક ખાદ્ય ફુગાવો વધીને 10.87% થયો હતો, જેના કારણે ગ્રાહકોની ખરીદશક્તિ નબળી પડી હતી. ભારતના જીડીપીના લગભગ 60% ખાનગી વપરાશમાંથી આવે છે. આ સિવાય કોર્પોરેટ આવકમાં પણ ઘટાડો જોવા મળ્યો છે. ભારતીય કંપનીઓએ આ સમયગાળામાં તેમની સૌથી નબળી ત્રિમાસિક કામગીરી (જીડીપી વૃદ્ધિ દર) નોંધાવી છે, જેણે રોકાણ અને વિસ્તરણ યોજનાઓ પર નકારાત્મક અસર કરી છે.
બીજા ક્વાર્ટર માટે 6.5% જીડીપી વૃદ્ધિની આગાહી કરવામાં આવી હતી. જો કે, વાસ્તવિક આંકડા આ અંદાજ કરતા ઓછા પડ્યા છે. સરકારી ખર્ચમાં ઘટાડો અને પાવર અને માઇનિંગ સેક્ટરમાં ચોમાસાના વિક્ષેપોએ પણ જીડીપી વૃદ્ધિને અસર કરી.
RBIની નીતિઓ અને ભવિષ્યની સંભાવનાઓ
રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) એ તેનો રેપો રેટ 6.50% પર સ્થિર રાખ્યો છે. નાણાકીય વર્ષ 2024-25 માટે જીડીપી વૃદ્ધિ 7.2% રહેવાનો અંદાજ છે, જે પાછલા નાણાકીય વર્ષના 8.2% કરતા ઓછો છે. આરબીઆઈનું કહેવું છે કે ફુગાવાના દબાણને ધ્યાનમાં રાખીને પોલિસીનું વલણ તટસ્થ રાખવામાં આવ્યું છે.
શું દ્વિતીય ક્વાર્ટરમાં સુધારો શક્ય છે?
આર્થિક નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે વર્તમાન નાણાકીય વર્ષના બીજા છ મહિનામાં જીડીપી વૃદ્ધિ દરમાં સુધારો શક્ય છે. તેની પાછળના મુખ્ય કારણો ચૂંટણી પછી સરકારી ખર્ચમાં વધારો અને સાનુકૂળ ચોમાસા પછી ગ્રામીણ માંગમાં સુધારો હોઈ શકે છે. આ સિવાય તહેવારોની મોસમ દરમિયાન વપરાશમાં સંભવિત વધારો અને વૈશ્વિક માંગમાં સુધારો પણ સકારાત્મક સંકેતો આપી શકે છે.
