Indian Beauty Products Queen
Indian Beauty Products Queen: ભારતીય સૌંદર્ય ઉદ્યોગમાં મહિલાઓનું વર્ચસ્વ છે અને અમે અહીં જે બિઝનેસ મહિલાઓનો ઉલ્લેખ કરી રહ્યા છીએ તે સૌંદર્ય અને સૌંદર્ય પ્રસાધનો ઉદ્યોગમાં સતત પોતાની છાપ બનાવી રહી છે.
Indian Beauty Products Queen: ભારતમાં મહિલાઓ હંમેશા ગ્રુમિંગની શોખીન રહી છે અને બ્યુટી સલૂનથી લઈને મોટી બ્રાન્ડ્સ પણ આનો લાભ લે છે. ભારતમાં સૌંદર્ય ઉદ્યોગના સૌથી મોટા ગ્રાહકો તરીકે મહિલાઓ આગળ રહે છે. જ્યાં એક તરફ બ્યુટી પ્રોડક્ટ્સમાં નવી પદ્ધતિઓ અને ટ્રેન્ડનો ટ્રેન્ડ છે, તો બીજી તરફ આ ઈન્ડસ્ટ્રી સતત નવા પડકારોનો સામનો કરી રહી છે. ઘણી બિઝનેસ મહિલાઓએ હેર કેર અને નેઇલ પેઈન્ટ, સલૂન, સ્પા અને બેઝિક બ્યુટી કોસ્મેટિક બ્રાન્ડ્સથી પોતાનો બિઝનેસ શરૂ કર્યો અને હવે તેઓ દેશના જીડીપીમાં પણ યોગદાન આપી રહી છે. અહીં આપણે એવી કેટલીક મહિલા ઉદ્યમીઓ અથવા બિઝનેસ મહિલાઓ વિશે જાણીશું જેમણે ભારતમાં સૌંદર્ય ઉત્પાદનો અને કોસ્મેટિક બ્રાન્ડ્સના ક્ષેત્રમાં પોતાની ઓળખ બનાવી છે-
મીરા કુલકર્ણી, ફોરેસ્ટ એસેન્શિયલ્સના સ્થાપક
જો તમને રજાઓ દરમિયાન આરામ કરવાનું મન થાય, તો તાજ અને હયાત જેવી મહાન હોટલોમાં સ્પા સેવાઓ દ્વારા લક્ઝરી સેવાઓ તમને આરામ આપે છે. તમને આ સ્પા ફોરેસ્ટ એસેન્શિયલ્સનો આભાર મળે છે. ફોરેસ્ટ એસેન્શિયલ્સના સ્થાપક મીરા કુલકર્ણી દેશભરમાં સ્પા નેટવર્ક ધરાવે છે. 1290 કરોડની કુલ નેટવર્થ સાથે 2022માં ભારતની સૌથી ધનિક મહિલાઓમાંની એક તરીકે તેણીની ઓળખ થઈ હતી. મીરા કુલકર્ણીને કોટક વેલ્થ હુરુન-લીડિંગ વેલ્થી વુમન 2020 એવોર્ડ મળ્યો. મીરા કુલકર્ણી ફોરેસ્ટ એસેન્શિયલ્સ દ્વારા આયુર્વેદ ઉત્પાદનો અને સેવાઓનો પ્રચાર કરી રહી છે.
મીરા કુલકર્ણીએ માત્ર રૂ. 2 લાખ અને બે કર્મચારીઓ સાથે તેની વ્યવસાયિક યાત્રા શરૂ કરી હતી, પરંતુ હવે તે ભારત અને વિદેશમાં 130 થી વધુ આઉટલેટ્સ સુધી વિસ્તરી ચૂકી છે. તે લગભગ 150 સ્પા સેન્ટર્સ સફળતાપૂર્વક ચલાવી રહી છે. (માર્ચ 2024 સુધીના ડેટા મુજબ) હાલમાં લગભગ 1300 કર્મચારીઓ ફોરેસ્ટ એસેન્શિયલ્સ માટે કામ કરે છે. એક ઈન્ટરવ્યુમાં મીરા કુલકર્ણીએ જણાવ્યું કે તેની કંપની પર કોઈ દેવું નથી અને તેણે 1 બિલિયન ડોલરની કંપનીનું બિરુદ હાંસલ કર્યું છે.
ફાલ્ગુની નાયર, સ્થાપક – નાયકા
Nykaa ના સ્થાપક અને CEO ફાલ્ગુની નાયરે 2012 માં બ્યુટી સ્ટાર્ટઅપ Nykaa શરૂ કરવા માટે કોટક મહિન્દ્રા બેંકમાં મેનેજિંગ ડિરેક્ટર તરીકેનું પદ છોડી દીધું. પ્રારંભિક પડકારો હોવા છતાં, તેણીએ તેની Nykaa બ્રાન્ડના આધારે જુલાઈ 2022 માં દેશની સૌથી ધનિક સ્વ-નિર્મિત મહિલાનું બિરુદ હાંસલ કર્યું. તે વર્ષમાં તેમની સંપત્તિમાં 963 ટકાનો ઉછાળો નોંધાયો હતો. ફાલ્ગુની નાયર પોતાના દમ પર અમીર બનેલી મહિલાઓની વૈશ્વિક યાદીમાં 10મા ક્રમે છે. ફોર્બ્સ ઈન્ડિયાની સેલ્ફ મેડ મહિલા અબજોપતિઓની યાદીમાં પણ તેનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે.
ફાલ્ગુની નાયરે લગભગ 18 વર્ષ સુધી કોટક મહિન્દ્રા બેંકમાં કામ કર્યું જેમાં તે કોટક મહિન્દ્રા ઇન્વેસ્ટમેન્ટ બેંકના મેનેજિંગ ડિરેક્ટર હતા. ફાલ્ગુની કોટક સિક્યોરિટીઝમાં ડિરેક્ટર પણ રહી ચૂકી છે. 2012 માં, તેણે પોતાનો વ્યવસાય કરવાનું નક્કી કર્યું અને Nykaa કંપની શરૂ કરી. ફાલ્ગુનીએ IIM અમદાવાદમાંથી ગ્રેજ્યુએશનની ડિગ્રી મેળવી છે. તેમની કંપની Nykaa નો IPO વર્ષ 2021 માં આવ્યો હતો અને આજે Nykaa ના શેર ઘટાડાનાં લાલ નિશાનમાં છે પરંતુ તેનું માર્કેટ કેપ 61.50 કરોડ રૂપિયા પર આવી ગયું છે.
ગઝલ અલગ, મમાર્થના પ્રમોટર
મામાઅર્થના પ્રમોટર ગઝલ અલાગે શાર્ક ટેન્ક ઈન્ડિયામાં જજ તરીકે ભાગ લીધો હતો. સોની ટીવીના સ્ટાર્ટઅપ સાથે સંબંધિત શો પછી ગઝલ અલગ વધુ લોકપ્રિય બન્યો. હારુન રિચ લિસ્ટ અનુસાર, મામાઅર્થના પ્રમોટર ગઝલ અલગ અને તેમના પતિ વરુણ અલગ ગુરુગ્રામના અમીરોની યાદીમાં ત્રીજા સ્થાને છે. ગઝલે X (અગાઉનું ટ્વિટર) પરના તેના બાયોમાં ઘણી વસ્તુઓ કહી છે જેમ કે ગઝલ અલાઘ મમાર્થના સહ-સ્થાપક છે. આ સાથે, તે ધી ડર્મા કંપની, એક્વાલોગિકા અને બ્લુન્ટિંડિયાની સહ-સ્થાપક પણ છે. તેને ફોર્ચ્યુન અને ફોર્બ્સની યાદીમાં સૌથી શક્તિશાળી બિઝનેસ વુમન તરીકેનું સન્માન પણ મળ્યું છે. તે જ વર્ષે, મામાઅર્થની પેરેન્ટ કંપની હોનાસા કન્ઝ્યુમર એક IPO લઈને આવી હતી, જેના લિસ્ટિંગ સેરેમનીમાં પ્રખ્યાત અભિનેત્રી શિલ્પા શેટ્ટી સાથે ગઝલ અલગ પણ ભાગ લીધો હતો.
વિનીતા સિંઘ, સુગર કોસ્મેટિક્સ કો-ફાઉન્ડર
વિનીતા સિંહે 2005માં કો-ફાઉન્ડર તરીકે સુગર કોસ્મેટિક્સની શરૂઆત કરી હતી. પ્રારંભિક વ્યવસાયિક પડકારો હોવા છતાં, વિનીતા સિંહે 2012 માં તેનું ઈ-કોમર્સ સાહસ શરૂ કર્યું. શરૂઆતમાં, અનુભવના અભાવને કારણે, તેણીને નિષ્ફળતાનો સામનો કરવો પડ્યો હતો, પરંતુ વિનીતા સામાન્ય આવક પર ટકી રહેવામાં સફળ રહી. આખરે તેમની મહેનત રંગ લાવી અને આજે સુગર કોસ્મેટિક્સ એ ભારતીય કોસ્મેટિક બ્રાન્ડ છે જેમાં મેકઅપ ઉત્પાદનોની વિશાળ શ્રેણી છે.
વર્ષ 2015માં સુગર કોસ્મેટિક્સ એક મોટી બ્રાન્ડ બની ગઈ. IIT મદ્રાસ અને IIM અમદાવાદની સ્નાતક, વિનીતાએ પોતાનો વ્યવસાય આગળ વધારવા માટે બેંકિંગ ફર્મમાં ઉચ્ચ પગારવાળી નોકરીને નકારીને પોતાનો રસ્તો બનાવ્યો. તેમની કંપની સુગર કોસ્મેટિક્સની બ્રાન્ડમાં ફાઉન્ડેશન સ્ટિક અને લાંબા સમય સુધી ચાલતી લિપસ્ટિક વધુ લોકપ્રિય છે.
પ્રશાંતિ ગુરુગુબેલી, ડોટર અર્થના સ્થાપક
દીકરી અર્થના સ્થાપક પ્રશાન્તિએ ઇન્ડિયન સ્કૂલ ઑફ બિઝનેસમાંથી એમબીએ પૂર્ણ કર્યા પછી ઉદ્યોગસાહસિકતાનો માર્ગ પસંદ કર્યો. પ્રશાન્તિએ નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ટેક્નોલોજી (NIT) વારંગલમાંથી પણ શિક્ષણ મેળવ્યું છે. વ્યાપાર વ્યૂહરચનાની પૃષ્ઠભૂમિ અને ફોર્ચ્યુન 500 કંપનીઓના સલાહકાર તરીકે અનુભવ સાથે, પ્રશાન્તિએ ત્વચા સંભાળ અને અદ્યતન બાયોટેક ક્ષેત્રોમાં કામ કર્યું છે. પ્રશાન્તિએ ડૉટર અર્થને અલ્ટ્રામોડર્ન ટેકનિક અને આયુર્વેદિક જ્ઞાનના સંયોજન તરીકે આગળ મૂક્યું છે.
રૂબીના કરાચીવાલા, સ્થાપક રૂબી ઓર્ગેનિક
રૂબી ઓર્ગેનિક્સ એ એક ઓર્ગેનિક બ્રાન્ડ છે જે ભારતીય ત્વચાના ટોન અને ટેક્સચર માટે સ્વચ્છ અને લીલા મેકઅપ ઉત્પાદનો પ્રદાન કરવાના લક્ષ્ય સાથે શરૂ થઈ હતી. તેના સ્થાપક રૂબીના કરાચીવાલાએ બ્રાન્ડની સ્થાપનામાં પોતાનો સમય અને શક્તિ લગાવવા માટે તેની સફળ કારકિર્દી છોડી દીધી. રિસર્ચ એન્ડ ડેવલપમેન્ટ (R&D) કંપનીની મદદથી બ્યુટી પ્રોડક્ટ્સ ડેવલપ કરવામાં તેણીને બે વર્ષ લાગ્યાં.
તેણીએ તેના શ્રેષ્ઠ મિત્ર, સંજના કોઠારી સાથે મર્યાદિત સંસાધનો હોવા છતાં ડિઝાઇન અને પેકેજિંગ પર સહયોગ કર્યો, એક મજા અને આકર્ષક સૌંદર્યની પસંદગી કરી. આજે, રૂબી ઓર્ગેનિક્સ મહિલાઓના મેકઅપ માટે ઓર્ગેનિક બ્યુટી ચળવળમાં મોખરે છે.
સુંદરતા અને કોસ્મેટિક બ્રાન્ડ લેક્મે વિશે તમે કેટલું જાણો છો?
લેક્મે એ ભારતીય કોસ્મેટિક પ્રોડક્ટ્સ બ્રાન્ડ છે જે હવે હિન્દુસ્તાન યુનિલિવર લિમિટેડ (HUL) ની માલિકીની છે. લેક્મે નામ ફ્રેન્ચ ઓપેરા લેક્મેના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું હતું જેનો હિન્દીમાં અર્થ થાય છે દેવી લક્ષ્મી જે તેની સુંદરતા માટે પ્રખ્યાત છે. લેક્મેની શરૂઆત વર્ષ 1952માં ટાટા ઓઈલ મિલ્સની 100 ટકા સબસિડિયરી કંપની તરીકે કરવામાં આવી હતી. તે સમયે ભારતીય મહિલાઓ વિદેશી સૌંદર્ય પ્રસાધનો પાછળ જંગી રકમ ખર્ચી રહી હતી અને સાયમન ટાટા આનાથી ચિંતિત હતા. તેમણે JRD ટાટાને ભારતમાં સૌંદર્ય ઉત્પાદનોનું ઉત્પાદન કરતી કંપની સ્થાપવા માટે રાજી કર્યા. ટાટાએ ભારત સરકાર પાસેથી પણ સહકાર લીધો અને સિમોન ટાટા કંપનીમાં ડિરેક્ટર તરીકે જોડાયા અને ચેરપર્સન બન્યા. ટાટાએ 1998માં લેક્મેમાં તેનો હિસ્સો હિન્દુસ્તાન યુનિલિવરને રૂ. 200 કરોડમાં વેચ્યો હતો.
ભારતીય સૌંદર્ય ઉદ્યોગ માટે સાચું ચિત્ર શું દર્શાવે છે?
સૌંદર્ય ઉદ્યોગમાં ભારતીય વ્યવસાયી મહિલાઓની પ્રગતિ સાથે, મહિલાઓને ઉદ્યોગસાહસિક બનવાની અને નવીનતાને પ્રોત્સાહન આપવાની તક મળી રહી છે. ગ્રાન્ડ વ્યૂ રિસર્ચના રિપોર્ટ અનુસાર, તેઓ સૌંદર્ય અને કોસ્મેટિક ઉદ્યોગને પ્રોત્સાહન આપીને ભારતના સર્વાંગી વિકાસમાં પણ યોગદાન આપી રહ્યા છે. મહિલાઓના સશક્તિકરણની સાથે સાથે, આ શક્તિશાળી બિઝનેસ મહિલાઓના વ્યવસાયો પણ દેશના જીડીપીમાં ફાળો આપી રહ્યા છે, જેનાથી ભારતમાં વિવિધતા અને સમાવેશ વધી રહ્યો છે.
વૈશ્વિક સૌંદર્ય અને વ્યક્તિગત સંભાળ ઉત્પાદનોનું બજાર વર્ષ 2023માં US$ 557.24 બિલિયન સુધી પહોંચવાનો અંદાજ હતો. આ ઉપરાંત, બ્યુટી પ્રોડક્ટ્સનો બિઝનેસ 2024 થી 2030 સુધી 7.7 ટકાના ચક્રવૃદ્ધિ વાર્ષિક વૃદ્ધિ દર (CAGR)થી વધવાની અપેક્ષા છે. તેથી, ભારતમાં સૌંદર્ય અને મેકઅપ ઉદ્યોગના ખેલાડીઓ માટે મોટી તક છે.
