Income Tax: બોમ્બે હાઈકોર્ટે કર વિભાગને નવો નિર્દેશ જારી કર્યો, તેને AI-જનરેટેડ નિર્ણયોથી સાવધ રહેવા કહ્યું
આવકવેરા વિભાગે મુંબઈના એક કરદાતાને આશરે ₹22 કરોડ (આશરે $22 મિલિયન) ની વધારાની આવકનો દાવો કરીને ભારે ટેક્સ નોટિસ મોકલી. આકારણી અધિકારી (AO) દ્વારા કરદાતાની જાહેર કરેલી આવક ₹3.09 કરોડ (આશરે $2.79 મિલિયન) થી વધારીને ₹27.91 કરોડ (આશરે $2.79 મિલિયન) કર્યા પછી આ નોટિસ જારી કરવામાં આવી હતી. આ કાર્યવાહી આવકવેરા કાયદાની કલમ 143(3) અને 144B હેઠળ કરવામાં આવી હતી.
હાઇકોર્ટમાં પડકાર
કરદાતાએ આ આદેશને બોમ્બે હાઇકોર્ટમાં પડકાર્યો હતો, અને આરોપ લગાવ્યો હતો કે પ્રક્રિયામાં માત્ર ખામી જ નથી, પરંતુ કર વિભાગે અસ્તિત્વમાં ન હોય તેવા ન્યાયિક નિર્ણયોનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો હતો.
સુનાવણી દરમિયાન, એવું બહાર આવ્યું કે કર અધિકારીએ ત્રણ નિર્ણયો ટાંક્યા હતા જે કોઈપણ કાનૂની રેકોર્ડમાં ઉપલબ્ધ નહોતા. કોર્ટને શંકા હતી કે આ નિર્ણયો કદાચ AI ટૂલ અથવા સિસ્ટમ દ્વારા જનરેટ કરવામાં આવેલી ખોટી માહિતી પર આધારિત હતા.
કોર્ટની કડક ટિપ્પણી
કોર્ટે અવલોકન કર્યું કે આજના AI યુગમાં, લોકો સિસ્ટમના પરિણામો પર વધુ પડતો વિશ્વાસ કરી રહ્યા છે, પરંતુ જ્યારે કોઈ અધિકારી અર્ધ-ન્યાયિક ફરજો બજાવે છે, ત્યારે તેણે કોઈપણ નિષ્કર્ષ પર આધાર રાખતા પહેલા તેની સત્યતા ચકાસવી જોઈએ.
કરદાતાના પુરાવાને અવગણવું
કર વિભાગે દાવો કર્યો હતો કે કરદાતાના સપ્લાયરે કલમ 133(6) હેઠળ મોકલવામાં આવેલી નોટિસનો જવાબ આપ્યો ન હતો, અને તેથી, ખરીદીને છેતરપિંડી માનવામાં આવી હતી અને ₹2.16 કરોડની રકમ ઉમેરવામાં આવી હતી. જો કે, કોર્ટના રેકોર્ડ્સ દર્શાવે છે કે સપ્લાયરે ઇન્વોઇસ, ઇ-વે બિલ, ટ્રાન્સપોર્ટ રસીદો અને GST રિટર્ન સહિતના તમામ જરૂરી દસ્તાવેજો સમયસર સબમિટ કર્યા હતા. આ હોવા છતાં, વિભાગે આને અવગણ્યા.
નોટિસમાં પારદર્શિતાનો અભાવ
બીજો મુખ્ય મુદ્દો ડિરેક્ટરો પાસેથી લેવામાં આવેલી અસુરક્ષિત લોન હતી. વિભાગે પીક બેલેન્સના આધારે આશરે ₹22 કરોડ ઉમેર્યા. કોર્ટને જાણવા મળ્યું કે કરદાતાને ગણતરી અથવા કામગીરી વિશે જાણ કરવામાં આવી ન હતી, ન તો કોઈ કારણ બતાવો નોટિસ જારી કરવામાં આવી હતી. આનાથી કરદાતાને પોતાનો કેસ રજૂ કરવાની તક ન મળી, જે કુદરતી ન્યાયના સિદ્ધાંતોનું ઉલ્લંઘન કરે છે.
બોમ્બે હાઈકોર્ટનો નિર્ણય
સમગ્ર મામલાની સમીક્ષા કર્યા પછી, કોર્ટે તારણ કાઢ્યું કે આ પ્રક્રિયાગત ન્યાયીતાનું ગંભીર ઉલ્લંઘન છે. તેથી, કોર્ટે આકારણી આદેશ, માંગણી નોટિસ અને દંડ શો-કોઝ નોટિસ રદ કરી.
કોર્ટે વિભાગને નવી અને પારદર્શક શો-કોઝ નોટિસ જારી કરવા, કરદાતાને વ્યક્તિગત સુનાવણી પૂરી પાડવા અને કોઈપણ નિર્ણયનો ઉલ્લેખ કરતા પહેલા તેની સત્યતા ચકાસવાનો પણ નિર્દેશ આપ્યો.
