JP Morgan’s Emerging Markets Index : JPMorgan Chase & Co. એ તેના બેન્ચમાર્ક ઇમર્જિંગ માર્કેટ ઇન્ડેક્સમાં ભારતના સરકારી બોન્ડનો સમાવેશ કર્યો છે. ભારતને બે વર્ષ સુધી વોચલિસ્ટમાં રાખ્યા બાદ આ નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે. ગયા વર્ષે સપ્ટેમ્બરમાં, JPMorgan એ કહ્યું હતું કે ભારતીય બોન્ડ્સ 28 જૂન, 2024 થી તેના સરકારી બોન્ડ ઇન્ડેક્સ-ઇમર્જિંગ માર્કેટ (GBI-EM) માં સામેલ કરવામાં આવશે.
GBI-EM માં ભારતીય બોન્ડનું વજન 28 જૂનથી 31 માર્ચ, 2025 સુધીના 10 મહિનાના સમયગાળામાં ધીમે ધીમે વધીને 10 ટકા થશે. આ નિર્ણયથી ભારતના બોન્ડ માર્કેટમાં રૂ. 2.50 લાખ કરોડ સુધીનું રોકાણ આવવાની ધારણા છે. હાલમાં, $330 બિલિયન (રૂ. 27.36 લાખ કરોડ)ના 23 ભારતીય સરકારી બોન્ડ ઇન્ડેક્સમાં સમાવેશ માટે પાત્ર છે. ભારત સરકારે 2020 માં સંપૂર્ણ સુલભ માર્ગ (FAR) રજૂ કર્યો અને વિદેશી પોર્ટફોલિયો રોકાણની સુવિધા માટે બજારોમાં નોંધપાત્ર સુધારો કર્યો. જેના કારણે જેપી મોર્ગન ઈન્ડેક્સમાં ભારતીય બોન્ડનો સમાવેશ કરશે.
વિશ્લેષકોના મતે આનાથી દેશમાં બેઝ રેટ બદલાશે અને વ્યાજમાં મોટો ઘટાડો થવો જોઈએ. ઋણની વધતી કિંમતને કારણે ભારતમાં રાજકોષીય ખાધ કોરોના સમયગાળાથી વધી છે. આ હવે નીચે આવવું જોઈએ, કારણ કે તે ઉધાર ખર્ચનો મોટો હિસ્સો બનાવશે. બેંકો, NBFC જેવી કંપનીઓ માટે આ હકારાત્મક છે. ઉભરતા બજારોમાં ભારતનું બોન્ડ માર્કેટ ત્રીજું સૌથી મોટું છે. તેનું માર્કેટ કેપિટલાઇઝેશન 1.2 ટ્રિલિયન ડોલરથી વધુ છે. આ ઇન્ડોનેશિયા કરતાં ત્રણ ગણું વધારે છે. આ યાદીમાંથી રશિયાની બાદબાકી અને ચીનની કટોકટીથી વિશ્વના દેવા રોકાણકારો માટે ઓછા વિકલ્પો બચ્યા છે.
વિદેશી મુદ્રા ભંડારમાં વધારો થશે.
ભારતના સમાવેશથી દેશના વિદેશી મુદ્રા ભંડારમાં વધારો થઈ શકે છે. તેનાથી રૂપિયાની સ્થિરતામાં પણ મદદ મળશે. વ્યાજ દરમાં ઘટાડો થશે અને બોન્ડના વ્યાજમાં ઘટાડો થશે. ઉદ્યોગપતિઓની જેમ સરકારને પણ પૈસાની જરૂર છે. આવી સ્થિતિમાં, સરકાર ઘણીવાર કોઈ ચોક્કસ પ્રોજેક્ટ માટે બોન્ડ જારી કરે છે. તે આ લોન બોન્ડ દ્વારા લે છે. સરકાર દ્વારા જારી કરવામાં આવતા બોન્ડને સરકારી બોન્ડ કહેવામાં આવે છે. આમાં, વ્યાજ થોડું ઓછું છે, પરંતુ રોકાણકારોના પૈસા આમાં સુરક્ષિત રહે છે.
ભારત 25મું બજાર બન્યું.
જૂન 2005માં લોન્ચ થયા બાદ આ ઇન્ડેક્સમાં પ્રવેશવા માટે દેશ 25મું બજાર બન્યું છે. સપ્ટેમ્બર 2023માં આ બોન્ડના સમાવેશની જાહેરાત બાદથી, ભારત સરકારના બોન્ડ્સમાં $10 બિલિયનથી વધુનું રોકાણ કરવામાં આવ્યું છે. વિદેશી સંસ્થાકીય રોકાણકારો હાલમાં સરકારી સિક્યોરિટીઝના 2.4 ટકા ધરાવે છે. આગામી 12-18 મહિનામાં આ વધીને લગભગ 5 ટકા થવાની શક્યતા છે.
