Liquor
Liquor: લોટરી એ કેરળ સરકાર માટે આવકનો સૌથી મહત્વપૂર્ણ સ્ત્રોત છે. જેના કારણે દર વર્ષે કરોડો રૂપિયા સરકારી તિજોરીમાં આવે છે. આ વર્ષે પણ કેરળમાં શરાબ અને લોટરીની ટિકિટમાંથી જંગી કમાણી થઈ છે. કેરળના બે મુખ્ય આવકના સ્ત્રોત, દારૂ અને લોટરી ટિકિટના વેચાણે મળીને નાણાકીય વર્ષ 2023-24માં રૂ. 31,618.12 કરોડની કમાણી કરી હતી, એમ એસેમ્બલીમાં રજૂ કરવામાં આવેલા ડેટા અનુસાર. આ રાજ્યની કુલ આવકનો ચોથો ભાગ છે.
દારૂના વેચાણમાંથી આવક રૂ. 19,088.86 કરોડ હતી. સૌથી વધુ આવક દારૂમાંથી આવે છે, ત્યારબાદ રાજ્યની લોટરીની ટિકિટ આવે છે. દારૂની તુલનામાં, લોટરી વેચાણની આવક 12,529.26 કરોડ રૂપિયા નોંધાઈ હતી. આ આંકડાઓ રાજ્યની કુલ આવકના આશરે 25.4% જેટલો હિસ્સો ધરાવે છે, જે રાજ્યની નાણાકીય વ્યવસ્થામાં તેમની મહત્વની ભૂમિકાને પ્રકાશિત કરે છે અને વિવિધ જાહેર સેવાઓ અને ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પ્રોજેક્ટ્સ માટે જરૂરી ભંડોળ પૂરું પાડે છે.
નાણાકીય વર્ષ 2023-24 માટે રાજ્યની કુલ આવક રૂ. 1,24,486.15 કરોડ નોંધાઈ છે. વધુમાં, દાવો ન કરાયેલ લોટરી ઈનામો અંગે ચિંતાઓ છે, કારણ કે સરકાર આ સ્ત્રોતમાંથી કેટલી આવક ઊભી થઈ તે સ્પષ્ટ કરવામાં અસમર્થ છે. કેન્દ્રીય લોટરી નિયમો 2010 મુજબ, સરકારે લોટરીમાંથી મળેલા નાણાંના રેકોર્ડનું સંકલન અથવા જાળવણી કરવાની જરૂર નથી જ્યાં ઇનામ જીતવામાં આવે છે પરંતુ દાવો કરવામાં આવતો નથી. પરિણામે, દાવા વગરના ઈનામોમાંથી એકત્રિત કરવામાં આવેલી ચોક્કસ રકમ અજ્ઞાત રહે છે, જેનાથી નાણાકીય પારદર્શિતામાં અંતર ઊભું થાય છે.વર્ષ 2022-23માં કેરળની કુલ આવક 1,32,724.65 કરોડ રૂપિયા હતી, જે વર્ષ 2021-22 કરતાં વધુ હતી. તે જ સમયે, વર્ષ 2020-21માં કેરળની કર આવક 47,000 કરોડ રૂપિયા હતી. તે વર્ષ 2023-24માં વધીને રૂ. 77,000 કરોડ થશે. કેરળમાં, લોટરીની આવકનો ઉપયોગ સામાજિક કલ્યાણ અને જાહેર આરોગ્ય માટે થાય છે. તે જ સમયે, રાજ્યમાં દરરોજ 7 કરોડ લોટરીની ટિકિટો છપાય છે.
