ડાયાબિટીસ નિયંત્રણ માટે બ્લડ સુગરનું નિરીક્ષણ ક્યારે અને કેવી રીતે કરવું?
બ્લડ સુગર ટેસ્ટિંગ ડાયાબિટીસ મેનેજમેન્ટનો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ છે. તે બતાવે છે કે તમારું શરીર ખોરાક, દવાઓ, શારીરિક પ્રવૃત્તિ અને તણાવ પ્રત્યે કેવી પ્રતિક્રિયા આપી રહ્યું છે. જો તમે નિયમિતપણે અને યોગ્ય સમયે પરીક્ષણ કરો છો, તો તમે તમારા ખાંડના સ્તરમાં વધઘટ સમજી શકો છો અને તમારી સારવારને વધુ અસરકારક બનાવી શકો છો.
બ્લડ સુગર ટેસ્ટ શા માટે મહત્વપૂર્ણ છે?
1. વધઘટ શોધે છે
ડાયાબિટીસમાં બ્લડ સુગરનું સ્તર સતત બદલાતું રહે છે.
સવારે વધુ સામાન્ય સ્તર સામાન્ય હોઈ શકે છે, પરંતુ ખાધા પછી અચાનક વધી શકે છે.
સવારે સૂતા પહેલા સામાન્ય દેખાતા સ્તર ખૂબ ઓછા હોઈ શકે છે.
નિયમિત પરીક્ષણ તમને આ પેટર્નને વહેલા ઓળખવામાં મદદ કરી શકે છે.
2. દવાઓ અને ઇન્સ્યુલિનનો યોગ્ય ડોઝ નક્કી કરવામાં મદદ કરે છે
ઇન્સ્યુલિન લેતા દર્દીઓ તેમના ડોઝને સમાયોજિત કરવા માટે પરીક્ષણનો ઉપયોગ કરે છે, જ્યારે દવાઓ લેતા દર્દીઓ દવા અસરકારક છે કે નહીં તે જોવા માટે પરીક્ષણનો ઉપયોગ કરે છે.
3. સુધારેલ સલામતી અને નિયંત્રણ
નિયમિત દેખરેખ દર્દીઓને તેમની સ્થિતિ પર નિયંત્રણની ભાવના આપે છે અને તેમને અનુમાન કરવાને બદલે સચોટ ડેટાના આધારે સારવારના નિર્ણયો લેવાની મંજૂરી આપે છે.
બ્લડ સુગર ટેસ્ટ માર્ગદર્શિકા
RSSDI (રિસર્ચ સોસાયટી ફોર ધ સ્ટડી ઓફ ડાયાબિટીસ ઇન ઇન્ડિયા) અનુસાર, બ્લડ સુગર ટેસ્ટિંગનો સમય તમારા ડાયાબિટીસના પ્રકાર, સારવાર અને ખાંડ નિયંત્રણના સ્તર પર આધાર રાખે છે.
1. પ્રકાર 1 ડાયાબિટીસ
- આ સ્થિતિમાં, રક્ત ખાંડનું સ્તર ઝડપથી વધઘટ થઈ શકે છે.
- દિવસમાં 5 થી 8 વખત પરીક્ષણ કરવાની ભલામણ કરવામાં આવે છે.
- પરીક્ષણનો સમય:
- ભોજન પહેલાં
- ભોજન પછી 2 કલાક
- સૂતા પહેલા
- ક્યારેક સવારે 3 વાગ્યે
2. પ્રકાર 2 ડાયાબિટીસ
- પરીક્ષણની આવર્તન તમારી સારવાર પદ્ધતિ પર આધાર રાખે છે.
- દવાઓ લેતા દર્દીઓ:
- દિવસમાં ઓછામાં ઓછા 4 વખત પરીક્ષણ કરો – ઉપવાસ, અને ભોજન પછી.
- જો સ્થિર હોય, તો અઠવાડિયામાં ચાર વખત પરીક્ષણ કરો – ખાલી પેટ પર એક વાર અને ભોજન પછી ત્રણ વાર.
- ઇન્સ્યુલિન પરના દર્દીઓ:
- દિવસમાં ઓછામાં ઓછા ચાર વખત પરીક્ષણ કરવું જરૂરી છે – ભોજન પહેલાં, ભોજન પછી અને સૂતા પહેલા.
- જો સ્થિર હોય તો અઠવાડિયામાં ચાર વખત (FBG + ત્રણ ભોજન પછીના પરીક્ષણો).
૩. ગર્ભાવસ્થામાં ડાયાબિટીસ
- ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન બ્લડ સુગરનું નિયંત્રણ માતા અને બાળક બંને માટે મહત્વપૂર્ણ છે.
- જો કોઈ સ્ત્રી ઇન્સ્યુલિન અથવા OAD પર હોય, તો દિવસમાં ચાર વખત પરીક્ષણ કરાવો.
- જો તે ફક્ત આહાર અને કસરત પર હોય, તો અઠવાડિયામાં ઓછામાં ઓછું એક વાર આખો દિવસ પરીક્ષણ કરાવો.
