Hanuman Janmotsav 2025: હનુમાનજીએ પંચમુખી અવતાર કેમ લીધો? વાંચો દરેક મુખનું મહત્વ
Hanuman Janmotsav 2025: સનાતન ધર્મમાં હનુમાન જન્મોત્સવ ના દિવસે પૂજા કરવાનું વિશેષ મહત્વ છે. ધાર્મિક માન્યતા અનુસાર, બજરંગબલીની પૂજા કરવાથી ભક્તની બધી મુશ્કેલીઓ દૂર થાય છે. તેમજ વ્યક્તિને પ્રભુ તરફથી આશીર્વાદ મળે છે. બીજી બાજુ, પંચમુખી હનુમાનની પૂજા કરવાથી અનેક ગણા વધુ લાભ મળે છે. ચાલો દરેક ચહેરાનું મહત્વ જાણીએ.
Hanuman Janmotsav 2025: વૈદિક કેલેન્ડર મુજબ, આજે એટલે કે 12 એપ્રિલના રોજ, હનુમાન જયંતિ ખૂબ જ ઉત્સાહથી ઉજવવામાં આવી રહી છે. આ દિવસે દેશભરના હનુમાન મંદિરોમાં ખૂબ જ ઉત્સાહ જોવા મળે છે. ધાર્મિક માન્યતા અનુસાર, આ પ્રસંગે ભગવાન હનુમાન પંચમુખીની પૂજા કરવાથી બધા દુ:ખોમાંથી મુક્તિ મળે છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે હનુમાનજીએ પંચમુખી અવતાર કેમ લીધો? જો તમને ખબર નથી, તો અમને તેના વિશે વિગતવાર જણાવો.
અહિરાવણના વધની કથા
પૌરાણિક કથાનુસાર, મર્યાદા પુરુષોત્તમ ભગવાન શ્રીરામ અને રાવણ વચ્ચેના યુદ્ધ દરમિયાન લંકાપતિ રાવણને આ વાતનો અમલ થયો કે તેની સેનાની યુદ્ધમાં પરાજય થતો હતો. આવી પરિસ્થિતિમાં, રાવણે અહિરાવણ પાસેથી મદદ માગી.
અહિરાવણ માતા ભવાનીનો વિશેષ ભક્ત હતો અને તે તંત્ર વિદ્યા જાણતો હતો. તેણે પોતાની શક્તીઓનો ઉપયોગ કરી ભગવાન શ્રીરામ અને ભગવાન લક્ષ્મણને ઊંઘી નાખી અને તેમને પાતાલ લોકમાં બંદી બનાવી લીધો.
અહિરાવણને લાગતું હતું કે ભગવાન શ્રીરામ અને લક્ષ્મણના પાંખ તોડવાથી લંકા અને સંસાર પર વિજય મેળવવામાં મદદ મળશે. તે પછી તેમણે ભગવાનની બાંધકામ કરી અને તેમને પાતાલ લોકમાં લઇ ગયો, જ્યાં તે તેમને અંધકાર અને લાચાર બનાવવાનો પ્રયાસ કરતો હતો.
આ ઘટનાને આણંદી રીતે પૂર્ણ કરવામાં, હનુમાનજી અને ભીમજીની મદદથી આહિરાવણના અસ્તિત્વને ખતમ કરવામાં આવ્યું અને શ્રીરામ અને લક્ષ્મણને પાતાલ લોકમાંથી મુક્ત કરવામાં આવ્યા.
આ પછી અહિરાવણે 5 દિશાઓમાં 5 દીપક પ્રજ્વલિત કર્યા. અહિરાવણને આ વર્દાન પ્રાપ્ત હતો કે જે વ્યક્તિ આ 5 દીપકોને એકસાથે બુઝાવી દેશે, તે જ તેનો વિસ્તારો કરી શકશે. આવી પરિસ્થિતિમાં, હનુમાનજી એ શ્રીરામ અને લક્ષ્મણજીને મુક્ત કરવા માટે પંચમુખી રૂપ ધારણ કર્યો.
પંચમુખી હનુમાનજી એ 5 દીપકોને એકસાથે બુઝાવ્યા અને પછી અહિરાવણનો અંત કર્યો.
તમારી જાણકારી માટે, પંચમુખી હનુમાનજીના દરેક મોઢાનો વિશેષ મહત્ત્વ છે. હનુમાનજીના પંચમુખી અવતારનું વર્ણન રામાયણમાં જોવા મળે છે.
પંચમુખી હનુમાનજીના દરેક મુખ અને તેમનો અર્થ એ છે:
-
વૃદ્ધિ માટેનો મોઢો (વૃષિય મોખો) – અહંકાર અને અવરોધોને દૂર કરનાર.
-
આધ્યાત્મ માટેનો મોઢો (હાથી મોખો) – સમજદારી અને બુદ્ધિની પ્રતિકૃતિ.
-
શક્તિ માટેનો મોઢો (સિંહ મોખો) – ઈશ્વરીય શક્તિ અને હિંમતનો પ્રતિનિધિ.
-
કષ્ટ નિવારણ માટેનો મોઢો (કુકુર મોખો) – જીવનમાં આકર્ષણ અને શ્રદ્ધા ધરાવતો.
-
તંત્ર વિદ્યા માટેનો મોઢો (માનવ મોખો) – આદર અને ભક્તિની શ્રેષ્ઠતા.
આ રીતે, દરેક મુખથી હનુમાનજી તેમના ભક્તોને વિવિધ પ્રકારની મદદ અને આશીર્વાદ આપતા છે.
પંચમુખી અવતારનું મહત્વ
- વાનર મુખ – હનુમાનજીના પંચમુખી અવતારમાં પૂર્વ દિશાની તરફનો મોઢો વાનર મોખો કહેવાય છે. એવી માન્યતા છે કે ભગવાનનો આ મોઢો દુશ્મનો પર વિજય આપે છે.
- ગરુડ મુખ – પશ્ચિમ દિશાની તરફનો મોઢો ગરુડ મોખો કહેવાય છે. આ મોઢો જીવનની અવરોધોને દૂર કરે છે.
- વરાહ મુખ – ઉત્તર દિશાની તરફનો મોઢો વરાહ મોખો કહેવાય છે. માન્યતા છે કે આ મોખો પૂજા કરવાથી ભક્તને લાંબી આયુષ્યનો વર્દાન મળે છે.
- નૃસિંહ મુખ – દક્ષિણ દિશાની તરફનો મોઢો નૃસિંહ મોખો કહેવાય છે. ભગવાનનો આ મોઢો જીવનના તણાવને દૂર કરે છે.
- અશ્વ મુખ – છેલ્લો અને પચ્ચાવું મોઢો અશ્વ મોખો કહેવાય છે. આ મોખાની પૂજા કરવાથી ભક્તની બધી મુરાદો પુરી થતી છે.
આ રીતે, દરેક મોખો પોતાની વિશેષ શક્તિઓ અને ભક્તોને આપવામાં આવતી આશીર્વાદોથી પરિપૂર્ણ છે.
