GST: GST સુધારા: ચાર સ્લેબ નાબૂદ, હવે ફક્ત બે કર દર
ભારતના કર માળખામાં એક મોટો ફેરફાર થવા જઈ રહ્યો છે. ગુડ્સ એન્ડ સર્વિસ ટેક્સ (GST) દરોનું પુનર્ગઠન કરવા માટે રચાયેલા મંત્રીઓના જૂથ (GoM) એ કેન્દ્ર સરકારના બે મહત્વપૂર્ણ પ્રસ્તાવોને લીલી ઝંડી આપી દીધી છે. જો આ પ્રસ્તાવોને GST કાઉન્સિલ તરફથી મંજૂરી મળે છે, તો કર પ્રણાલી સંપૂર્ણપણે બદલાઈ જશે અને તેને અત્યાર સુધીનો સૌથી મોટો સુધારો માનવામાં આવશે.
ચાર સ્લેબથી બે સ્લેબ
હાલમાં, GST ના ચાર મુખ્ય દર છે – 5%, 12%, 18% અને 28%. કેન્દ્ર સરકારે તેમને ઘટાડીને ફક્ત બે સ્લેબ, 5% અને 18% કરવાનું સૂચન કર્યું છે. એટલે કે, 12% અને 28% સ્લેબ નાબૂદ કરવામાં આવશે. દૈનિક જરૂરિયાતની વસ્તુઓ સસ્તી થઈ શકે છે, જ્યારે મોંઘા અને લક્ઝરી ઉત્પાદનો પર કરનો બોજ સમાન અથવા તેનાથી પણ વધુ રહી શકે છે.
લક્ઝરી અને ‘પાપ વસ્તુઓ’ પર કડકતા
કેન્દ્રએ બીજો એક મહત્વપૂર્ણ પ્રસ્તાવ રજૂ કર્યો છે – લક્ઝરી વસ્તુઓ અને ‘પાપ વસ્તુઓ’ (જેમ કે દારૂ, સિગારેટ, તમાકુ, પ્રીમિયમ કાર વગેરે) પર કર દર 28% થી વધારીને સીધો 40% કરવો જોઈએ. પશ્ચિમ બંગાળના નાણામંત્રી ચંદ્રિમા ભટ્ટાચાર્યએ સૂચન કર્યું હતું કે આ 40% પર વધારાનો સેસ લાદવો જોઈએ જેથી કુલ કરનો બોજ વર્તમાન સ્તરથી નીચે ન આવે. જોકે, તેમણે ચિંતા પણ વ્યક્ત કરી હતી કે નવી સિસ્ટમને કારણે રાજ્યો કેટલી આવક ગુમાવશે તેનું મૂલ્યાંકન સ્પષ્ટ રીતે આપવામાં આવ્યું નથી.
આગળની પ્રક્રિયા
આ ભલામણો હવે GST કાઉન્સિલને મોકલવામાં આવશે. કાઉન્સિલની મંજૂરી પછી જ નવા સ્લેબ લાગુ કરવામાં આવશે. જો દરખાસ્ત પસાર થઈ જાય, તો આ ફેરફાર કર માળખું વધુ સરળ અને પારદર્શક બનાવશે. ઉદ્યોગપતિઓ માટે પાલન સરળ બનશે, જ્યારે સામાન્ય ગ્રાહકોને પણ કર પ્રણાલીને સમજવામાં સરળતા રહેશે.
નિષ્ણાતો માને છે કે GST દરોનું આ પુનર્ગઠન એક તરફ કર વસૂલાતને સ્થિર કરી શકે છે, જ્યારે બીજી તરફ તે રાજ્યો અને કેન્દ્ર વચ્ચે આવક વહેંચણીનો પડકાર પણ ઉભો કરી શકે છે.
