Popcorn
GST કાઉન્સિલે શનિવારે પોપકોર્નને ત્રણ પ્રકારના ટેક્સ સ્લેબમાં મૂક્યા છે. 5 ટકા, 12 ટકા અને 18 ટકા. શું તમે ક્યારેય વિચાર્યું છે કે પોપકોર્ન જેવી વસ્તુને GSTના દાયરામાં લાવવાની જરૂર કેમ પડી? હકીકતમાં ભારતમાં પોપકોર્નનું બજાર નાનું નથી. તેનો વ્યાપ અને બજાર ઘણું મોટું છે. અનુમાન મુજબ ભારતમાં તેનું બજાર કદ 1200 કરોડ રૂપિયાની આસપાસ છે. જે વર્ષ 2030માં લગભગ 2600 કરોડ રૂપિયા સુધી પહોંચી શકે છે.
2024 થી 2023 દરમિયાન બજારમાં 12 ટકાથી વધુ વૃદ્ધિ જોવા મળી શકે છે. ખાસ વાત એ છે કે આખી દુનિયામાં પોપકોર્નનું માર્કેટ 75 હજાર કરોડ રૂપિયાનું છે. હવે તમે સમજી શકો છો કે પોપકોર્નમાંથી કમાણી કરવી સરકાર માટે કેટલું મહત્વનું બની ગયું છે. ચાલો તમને એ પણ જણાવીએ કે આપણે કેવા પ્રકારનું પોપકોર્ન માર્કેટ જોઈ રહ્યા છીએ?
ભારતમાં પોપકોર્ન માર્કેટ ઝડપથી વધી રહ્યું છે. છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં દેશમાં તેની વૃદ્ધિ 10 ટકાથી વધુ જોવા મળી રહી છે. વર્ષ 2030 સુધીમાં 12 ટકાથી વધુ જોવા મળી શકે છે. આંકડા અનુસાર, વર્ષ 2023 સુધીમાં પોપકોર્નની કિંમત 1,158 કરોડ રૂપિયા હતી. જે હાલમાં રૂ. 1,200 કરોડની આસપાસ જોવા મળે છે. ખાસ વાત એ છે કે વર્ષ 2023 સુધીમાં આ આંકડો 2,572 કરોડ રૂપિયાના આંકડાને પણ પાર કરી શકે છે. રિપોર્ટ અનુસાર, દેશમાં પોપકોર્ન માર્કેટ 2024 થી 2030 સુધી 12.1 ટકાના દરે વધવાની અપેક્ષા છે.હકીકતમાં, દેશમાં પોપકોર્નના વધતા વપરાશનું મુખ્ય કારણ સામાન્ય લોકોનું મલ્ટિપ્લેક્સ અને સિનેમાઘરોમાં જવાનું વલણ છે. બીજી તરફ ઘરમાં તેનો વપરાશ પણ નોંધપાત્ર રીતે વધી ગયો છે. ખાસ કરીને જ્યારે ઘરના બધા લોકો સાથે બેસીને ઘરમાં ફિલ્મ કે ક્રિકેટ મેચ જુએ છે. ડેટા પર નજર કરીએ તો, 2021 માં, રેડી-ટુ-ઈટ (RTE) પોપકોર્ન સૌથી વધુ આવક પેદા કરતો પ્રકાર હતો. જ્યારે માઇક્રોવેવ પોપકોર્ન સૌથી ઝડપથી વિકસતો સેગમેન્ટ હતો. જો આપણે વિક્રેતાઓ વિશે વાત કરીએ તો, ભારતનું મલ્ટિપ્લેક્સ PVR દરરોજ સરેરાશ 18,000 પોપકોર્ન ટબનું વેચાણ કરે છે. બનાકો ભારતમાં લગભગ 80 ટકા મલ્ટિપ્લેક્સને પોપકોર્ન કર્નલો સપ્લાય કરે છે.
બીજી તરફ વૈશ્વિક બજારની વાત કરીએ તો તે પણ નાનું નથી. મોર્ડોર ઈન્ટેલિજન્સનાં રિપોર્ટ અનુસાર વર્ષ 2024માં પોપકોર્નનું માર્કેટ 8.80 અબજ ડોલર એટલે કે લગભગ 75 હજાર કરોડ રૂપિયાનું છે. જે વર્ષ 2029 સુધીમાં 14.89 અબજ ડોલર એટલે કે 1.26 લાખ કરોડ રૂપિયા સુધી પહોંચવાની આશા છે. વૈશ્વિક પોપકોર્ન માર્કેટ 2024 થી 2029 સુધી 11.10 ટકા વધી શકે છે. પોપકોર્નનું સૌથી મોટું બજાર ઉત્તર અમેરિકા છે. જ્યારે સૌથી ઝડપથી વિકસતું બજાર એશિયા પેસિફિક છે. વૈશ્વિક સ્તરે પોપકોર્નના મોટા ખેલાડીઓમાં હર્શીઝ, પેપ્સિકો, પોપ વીવર, કોનઆગ્રા વગેરેનો સમાવેશ થાય છે.
GST કાઉન્સિલે પોપકોર્નને GSTના દાયરામાં લાવ્યું છે. GST કાઉન્સિલે પોપકોર્નને સ્વાદ અનુસાર GSTના અલગ-અલગ સ્લેબમાં મૂક્યા છે. સામાન્ય મીઠું અને મસાલા સાથે તૈયાર કરાયેલ પોપકોર્ન, જે પેકેજ્ડ અને લેબલ નથી, તેના પર 5 ટકા જીએસટી લાગશે. જ્યારે પોપકોર્ન જે પેકેજ્ડ અને લેબલ છે તેના પર જીએસટી દર 12 ટકા રહેશે. કારામેલ જેવી ખાંડમાંથી તૈયાર કરાયેલા પોપકોર્નને 18 ટકા ટેક્સ સ્લેબ હેઠળ રાખવામાં આવ્યા છે.
