Goldman Sachs’ : છેલ્લાકેટલાક મહિનાઓથી દેશના વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી વર્ષ 2047 સુધીમાં ભારતના વિકાસની વાત કરી રહ્યા છે. 2047 સુધીમાં દેશ આ લક્ષ્ય સુધી પહોંચી જશે. આમાં કોઈ શંકા નથી. આગામી બે વર્ષમાં દેશની અર્થવ્યવસ્થા વિશ્વની ત્રીજી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા બની જશે. ભારત પણ આ સિદ્ધિ સરળતાથી હાંસલ કરી લેશે પરંતુ શું પાકિસ્તાન ક્યારેય વિશ્વની ટોચની 10 અર્થવ્યવસ્થાઓમાં સામેલ થઈ શકશે? શું ચીન ક્યારેય વિશ્વનું સૌથી મોટું અર્થતંત્ર બનશે? શું એશિયાના આ ત્રણ દેશો વિશ્વના અર્થતંત્ર પર રાજ કરી શકશે? આ ત્રણેય પ્રશ્નો બહુ મોટા છે.
એવું નથી કે આ શક્ય બનશે નહીં. વિશ્વની સૌથી મોટી ઇન્વેસ્ટમેન્ટ ફર્મ ગોલ્ડમેન સૅશનો અંદાજ છે કે ચીન વિશ્વની સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા બનશે અને ભારત બીજા નંબરે હશે. સાથે જ પાકિસ્તાન ટોચની 10 અર્થવ્યવસ્થાઓમાં દેખાશે. બીજી તરફ, એક સમયે અડધાથી વધુ વિશ્વ પર શાસન કરનાર યુ.કે. અને એશિયાની બીજી સૌથી મોટી મહાસત્તા જાપાનનું નામ ટોપ 10માંથી બહાર જોવા મળશે. તે જ સમયે, યુરોપનો માત્ર એક દેશ જર્મની ટોપ 10ની યાદીમાં દેખાશે.
આવું દ્રશ્ય 50 વર્ષ પછી જોવા મળશે.
ગોલ્ડમેન સૅક્સ દ્વારા કરવામાં આવેલ અંદાજ આગામી 50 વર્ષ એટલે કે વર્ષ 2075 માટે છે. તે સમયે વિશ્વની અર્થવ્યવસ્થાનું દ્રશ્ય સંપૂર્ણપણે બદલાયેલું દેખાશે. અમેરિકા હવે વિશ્વની સૌથી મોટી આર્થિક શક્તિ નહીં રહે. બીજી બાજુ, વિશ્વની આર્થિક સ્થિતિને કારણે યુરોપનું વર્ચસ્વ સંપૂર્ણપણે સમાપ્ત થઈ ગયું હશે.
યુ.કે. અને જાપાન જેવા દેશો ટોપ 10 અર્થતંત્રની યાદીમાંથી બહાર થઈ ગયા હોત. સૌથી મહત્વની વાત એ છે કે ટોપ 10ની યાદીમાં એશિયાનો દબદબો રહેશે, જેમાં ચીનની સાથે ભારત, પાકિસ્તાન અને ઈન્ડોનેશિયાનો સમાવેશ થશે. હાલમાં, યુકે, ફ્રાન્સ, જર્મની અને રશિયા જેવા દેશો વિશ્વની ટોચની 10 અર્થવ્યવસ્થાઓમાં સામેલ છે, પરંતુ આ તમામ દેશો મંદીના સંકટમાંથી પસાર થઈ રહ્યા છે. આ વાત કોઈનાથી છુપી નથી. જર્મનીમાં જાહેર મંદીની જાહેરાત કરવામાં આવી છે.
બીજી તરફ, જાપાને દેશની અર્થવ્યવસ્થાને વેગ આપવા વર્ષો પછી પોલિસી રેટમાં વધારો કર્યો છે. આગામી 25 અને 50 વર્ષોમાં આ દેશોની અર્થવ્યવસ્થા વધશે પરંતુ વૃદ્ધિ એટલી નહીં હોય કે તેઓ તેમની વર્તમાન સ્થિતિ જાળવી શકે.
ચીન અને ભારતનું વર્ચસ્વ રહેશે.
ગોલ્ડમેનના રિપોર્ટ અનુસાર આગામી વર્ષમાં ભારતની અર્થવ્યવસ્થા ખૂબ જ ઝડપથી આગળ વધવાની છે. તેની સ્થિતિ વિશ્વની બીજી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા હશે. આનો અર્થ એ નથી કે તે ચીનથી આગળ નીકળી જશે. ભારત 2075 સુધીમાં અમેરિકાને પાછળ છોડીને વિશ્વની બીજી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા બની જશે.
2050 સુધીમાં ચીન વિશ્વની સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા બની જશે. ભલે વર્તમાન યુગમાં તેનો વિકાસ 5 ટકાથી નીચે હોય. આગામી 25 વર્ષ સુધી ભારત અને ચીન બંને વિકાસ અને જીડીપીમાં રહેશે. આ બાબતમાં આપણે વિશ્વના તમામ દેશોને પાછળ છોડતા જોવા મળશે.
નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે આ આખી સદી એશિયાના નામે થવા જઈ રહી છે. આવનારા 50 વર્ષ ભારતના નામે થવાના છે, કારણ કે ત્યાં સુધી દેશની જીડીપી રૂ. તે 52.5 ટ્રિલિયન ડોલર હોવાનો અંદાજ છે, જે અમેરિકાની જીડીપી છે. ચીનની જીડીપી 51.5 ટ્રિલિયન ડોલરથી વધુ હશે. અંદાજિત $57 ટ્રિલિયન કરતા ઓછા છે.
પાકિસ્તાનનું ચોંકાવનારું નામ.
ગોલ્ડમેનના રિપોર્ટ અનુસાર આ યાદીમાં પાકિસ્તાનનું નામ પણ છે. પાકિસ્તાન વર્ષ 2075 સુધીમાં વિશ્વની 6ઠ્ઠી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા બનવા જઈ રહ્યું છે, જ્યારે એક દિવસ પહેલા જ એશિયન ડેવલપમેન્ટ બેંકે નાણાકીય વર્ષ 2023-24 (30 જૂન, 2024 ના રોજ સમાપ્ત) માટે પાકિસ્તાનનો વિકાસ દર 1.9 ટકા રહેવાનો અંદાજ મૂક્યો છે.
જ્યારે નાણાકીય વર્ષ 2024-25માં પાકિસ્તાનની વૃદ્ધિ 2.9 ટકા રહી શકે છે. હાલમાં પાકિસ્તાનની અર્થવ્યવસ્થા ખૂબ જ ખરાબ હાલતમાં છે. દેશ દેવામાં ડૂબી ગયો છે અને મોંઘવારી 25 ટકા છે. પાકિસ્તાન સતત ચીન, મધ્ય પૂર્વ અને અમેરિકા તરફ હાથ લંબાવતું જોવા મળી રહ્યું છે. I.M.F. પાસેથી વિશેષ પેકેજની સતત માંગણી કરી રહી છે. ફોરેક્સ રિઝર્વ નગણ્ય છે અને પાવર અને ઇંધણની કટોકટી ઘણી વધી ગઈ છે. તે પછી પણ વર્ષ 2075 સુધી દેશની G.D.P. અંદાજિત $12.3 ટ્રિલિયન?
