સોનાના કાટની માન્યતા: વર્ષો સુધી સંગ્રહિત કર્યા પછી પણ સોનાના દાગીના કેમ કાળા પડતા નથી
ભારતમાં, સોનું ફક્ત ઘરેણાં જ નથી, પરંતુ ભાવનાત્મક અને નાણાકીય સુરક્ષાનું પ્રતીક છે. લગ્ન અને તહેવારો માટે સોનું ખરીદવું એ આપણી પરંપરાનો એક ભાગ છે. પેઢીઓથી, લોકો સોનાને સૌથી સલામત રોકાણ વિકલ્પ માનતા આવ્યા છે, કારણ કે તે આર્થિક કટોકટી અને બજારના વધઘટ દરમિયાન પણ તેનું મૂલ્ય જાળવી રાખે છે.
જોકે, ઘણા લોકો આશ્ચર્ય કરે છે કે શું લાંબા સમય સુધી સંગ્રહિત સોનાને કાટ લાગી શકે છે?
કાટ શું છે?
કાટ એ આયર્ન ઓક્સાઇડ છે જે લોખંડ અથવા તેના મિશ્રધાતુઓ પર બને છે.
જ્યારે લોખંડ ભેજ અને ઓક્સિજનના સંપર્કમાં આવે છે, ત્યારે રાસાયણિક પ્રતિક્રિયા તેની સપાટી પર લાલ-ભૂરા રંગનું પડ બનાવે છે, જેને આપણે કાટ કહીએ છીએ.
આ પ્રક્રિયા ફક્ત પંખા, નટ અને બોલ્ટ, સાયકલ ચેન અને ઓટોમોબાઈલ ભાગો જેવી લોખંડની વસ્તુઓમાં જ થાય છે, તેથી તે તેલ લગાવવા અથવા પેઇન્ટિંગ દ્વારા સુરક્ષિત રહે છે.
શું સોનાને કાટ લાગે છે?
ના, સોનાને કાટ લાગતો નથી.
સોનું ખૂબ જ સ્થિર ધાતુ છે અને ઓરડાના તાપમાને હવામાં હાજર ઓક્સિજન, પાણી અથવા સામાન્ય એસિડ સાથે પ્રતિક્રિયા આપતું નથી.
તે ફક્ત એક્વા રેજિયા (નાઈટ્રિક એસિડ અને હાઇડ્રોક્લોરિક એસિડનું મિશ્રણ) માં જ ઓગળી શકે છે.
ભારતીય માનક બ્યુરો (BIS) અનુસાર, સોનાને કાટ લાગવો વૈજ્ઞાનિક રીતે અશક્ય છે.
તો પછી રંગ કેમ બદલાય છે?
સોનાના દાગીના લાંબા સમય સુધી બિનઉપયોગી રહ્યા પછી થોડો પીળો કે લીલો પડ બની શકે છે, પરંતુ તે કાટ નથી.
આ પડ આસપાસના વાતાવરણમાં ધૂળ, પરસેવો અથવા રસાયણોને કારણે બને છે અને તેને સરળતાથી સાફ કરી શકાય છે.
અન્ય ધાતુઓ કેવી હોય છે?
ચાંદી હવામાં સલ્ફર સાથે થોડી પ્રતિક્રિયા આપે છે, જેના કારણે તે સમય જતાં ઘાટા થઈ જાય છે.
પિત્તળ – ઝીંક અને તાંબાનું મિશ્રણ; તે કાટ લાગતો નથી, પરંતુ ધીમે ધીમે સપાટી પર કાટ લાગે છે.
તાંબુ – એક અત્યંત સ્થિર ધાતુ; તે કાટ લાગતો નથી, પરંતુ સમય જતાં તે કલંકિત થાય છે.
કાટ કેમ લાગતો નથી
સોનાના અણુઓ અત્યંત સ્થિર હોય છે.
આ જ કારણ છે કે હવા, ભેજ અથવા ઉચ્ચ તાપમાનમાં પણ તેમની રાસાયણિક રચના બદલાતી નથી.
આ જ કારણ છે કે ઇલેક્ટ્રોનિક સર્કિટ બોર્ડ અને સેટેલાઇટ સાધનોમાં સોનાનો ઉપયોગ થાય છે, જ્યાં કાટ પ્રતિકાર મહત્વપૂર્ણ છે.
