યુએસ પ્રતિબંધો અને પેટ્રોલિયમ ઉત્પાદનમાં ઘટાડા વચ્ચે ઇલેક્ટ્રોનિક્સ નિકાસમાં વધારો
ઇલેક્ટ્રોનિક્સ સામાન હવે ભારતમાંથી બીજા ક્રમની સૌથી મોટી નિકાસ શ્રેણીમાં પહોંચી ગયો છે. આ બે મુખ્ય કારણોને કારણે છે: પ્રથમ, ભારતમાં એપલ આઇફોનનું ઉત્પાદન ઝડપથી વધી રહ્યું છે, અને બીજું, રશિયન તેલ કંપનીઓ પર તાજેતરના યુએસ પ્રતિબંધો, જેના કારણે પેટ્રોલિયમ ઉત્પાદનોની નિકાસ પર અસર પડી છે.
પેટ્રોલિયમ નિકાસ પર યુએસ પ્રતિબંધોની અસર
મીડિયા અહેવાલો અનુસાર, રશિયન તેલ કંપનીઓ રોઝનેફ્ટ અને લુકોઇલ પર લાદવામાં આવેલા નવા યુએસ પ્રતિબંધો ભારતીય રિફાઇનરીઓ દ્વારા રશિયા પાસેથી ક્રૂડ તેલની ખરીદીને અસર કરી શકે છે. આનાથી સબસિડીવાળા ક્રૂડ તેલના પુરવઠામાં ઘટાડો થવાની સંભાવના છે, જેના કારણે પેટ્રોલિયમ ઉત્પાદન નિકાસમાં ઘટાડો થશે. આ જ કારણ છે કે ઇલેક્ટ્રોનિક્સ નિકાસ હવે બીજા ક્રમની સૌથી મોટી નિકાસ શ્રેણી તરીકે ઉભરી રહી છે.
ઇલેક્ટ્રોનિક્સ નિકાસમાં 42% ઉછાળો
વાણિજ્ય મંત્રાલયના ડેટા અનુસાર, નાણાકીય વર્ષ 2025 ના પ્રથમ છ મહિનામાં ભારતની ઇલેક્ટ્રોનિક્સ નિકાસ 42% વધીને $22.2 બિલિયન થઈ ગઈ છે. આ વૃદ્ધિમાં એકલા એપલ આઇફોનનો હિસ્સો લગભગ 50% હતો. ગયા વર્ષના સમાન સમયગાળામાં આ આંકડો $15.6 બિલિયન હતો.
ઇલેક્ટ્રોનિક્સ સૌથી ઝડપથી વિકસતી શ્રેણી બની
૨૦૨૬ ના પ્રથમ છ મહિના સુધીમાં, ઇલેક્ટ્રોનિક્સ ક્ષેત્રે દેશના ત્રીજા સૌથી મોટા અને સૌથી ઝડપથી વિકસતા નિકાસ ક્ષેત્ર તરીકે પોતાનું સ્થાન મજબૂત કર્યું છે. નિષ્ણાતોના મતે, જો વર્તમાન ગતિ ચાલુ રહે, તો તે આગામી બે વર્ષમાં એન્જિનિયરિંગ ઉત્પાદનો પછી બીજા ક્રમનું સૌથી મોટું નિકાસ ક્ષેત્ર બની શકે છે. ૨૦૨૨ માં ઇલેક્ટ્રોનિક્સ યાદીમાં સાતમા ક્રમે હતું, પરંતુ ૨૦૨૪ માં, તે ટોચની ૧૦ સૌથી ઝડપથી વિકસતી શ્રેણીઓમાં પ્રવેશ્યું.
પેટ્રોલિયમ નિકાસમાં ઘટાડો, એન્જિનિયરિંગ ટોચ પર રહ્યું
આ સમયગાળા દરમિયાન પેટ્રોલિયમ ઉત્પાદનોની નિકાસમાં ૧૬.૪%નો ઘટાડો થયો – ૩૬.૬ અબજ ડોલરથી વધીને ૩૦.૬ અબજ ડોલર થઈ. આ આંકડો નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૩ માં $૯૭.૪ અબજ ડોલરથી ઘટીને ૨૦૨૫ માં $૬૩.૩ અબજ ડોલર થઈ ગયો.
દરમિયાન, એન્જિનિયરિંગ ઉત્પાદનો $૫૯.૩ અબજ ડોલર સાથે ટોચની નિકાસ શ્રેણીમાં રહે છે, જે પાછલા વર્ષની સરખામણીમાં આશરે ૫.૩% નો વધારો દર્શાવે છે.
ત્રણ વર્ષમાં રેકોર્ડ વૃદ્ધિ
છેલ્લા ત્રણ વર્ષમાં ઇલેક્ટ્રોનિક્સની નિકાસમાં નોંધપાત્ર ઉછાળો જોવા મળ્યો છે – નાણાકીય વર્ષ 2023 માં $23.5 બિલિયનથી વધીને નાણાકીય વર્ષ 2025 માં $38.5 બિલિયન થયો છે. આ વૃદ્ધિ ભારતના ઉત્પાદન ક્ષેત્ર અને “મેક ઇન ઇન્ડિયા” પહેલની સફળતાને પ્રતિબિંબિત કરે છે.
