વિદેશી ઈ-કોમર્સ કંપનીઓ માટે મોટી તક: ભારતમાંથી સીધી નિકાસને મંજૂરી
સરકાર વિદેશી રોકાણને પ્રોત્સાહન આપવા માટે સતત પ્રયાસો કરી રહી છે. આ સંદર્ભમાં, તે ઈ-કોમર્સ સંબંધિત નિયમોમાં છૂટછાટ આપવાની તૈયારી કરી રહી છે. નવી જોગવાઈઓ હેઠળ, વિદેશી ઈ-કોમર્સ કંપનીઓને ભારતીય વિક્રેતાઓ પાસેથી સીધી માલ ખરીદવા અને વિદેશમાં ગ્રાહકોને વેચવાની મંજૂરી આપવામાં આવશે. આનાથી એમેઝોન જેવી કંપનીઓ વૈશ્વિક બજારમાં ભારતીય ઉત્પાદનો સુધી પહોંચી શકશે.
હાલમાં, ભારતમાં વિદેશી ઈ-કોમર્સ કંપનીઓ ફક્ત માર્કેટપ્લેસ મોડેલ હેઠળ કાર્ય કરે છે, એટલે કે તેઓ ખરીદદારો અને વેચાણકર્તાઓને જોડે છે અને કમિશન મેળવે છે. હાલમાં, તેમને ગ્રાહકોને સીધા માલ વેચવાની મંજૂરી નથી.
આ નિયમ ઘણા વર્ષોથી ભારત અને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ વચ્ચે વિવાદનું કારણ રહ્યો છે. એમેઝોન જેવા મુખ્ય પ્લેટફોર્મ આ પ્રતિબંધમાં છૂટછાટની માંગ કરી રહ્યા છે. હવે જ્યારે ભારત અને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ વચ્ચે વેપાર કરાર પર વાટાઘાટો ચાલી રહી છે, ત્યારે નિયમો બદલવાની ચર્ચાઓ તીવ્ર બની છે. જોકે, નાના વ્યવસાય સંગઠનોએ આનો વિરોધ કર્યો છે, અને કહ્યું છે કે મોટી વિદેશી કંપનીઓ તેમના વ્યવસાયોને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે.
નાના વ્યવસાયની ચિંતાઓ
અહેવાલો અનુસાર, જટિલ પ્રક્રિયાઓ અને કડક નિયમોને કારણે ભારતના 10% કરતા ઓછા નાના ઓનલાઈન વિક્રેતાઓ ઈ-કોમર્સ દ્વારા તેમના માલની નિકાસ કરી શકે છે. સરકારનું પ્રસ્તાવિત મોડેલ તૃતીય-પક્ષ નિકાસ પ્રણાલી જેવું જ હશે, જેમાં ઈ-કોમર્સ પ્લેટફોર્મ સાથે સંકળાયેલ એક અલગ એન્ટિટી નિકાસનું સંચાલન કરશે.
એમેઝોન કહે છે કે તેણે 2015 થી ભારતીય વેચાણકર્તાઓને આશરે $13 બિલિયનની નિકાસ કરવામાં મદદ કરી છે અને 2030 સુધીમાં તેને વધારીને $80 બિલિયન કરવાનું લક્ષ્ય રાખે છે.
સરકારી ખાતરીઓ
નાના વેપારીઓના વિરોધને ધ્યાનમાં રાખીને, સરકારે સ્પષ્ટતા કરી છે કે મુક્તિઓ ફક્ત નિકાસ પર જ લાગુ થશે. નિયમોના ઉલ્લંઘનથી કંપનીઓને ભારે દંડ થશે. ગયા વર્ષે, સ્પર્ધા પંચે એમેઝોન પર પસંદગીના વેચાણકર્તાઓની તરફેણ કરવાનો આરોપ મૂક્યો હતો, જોકે કંપનીએ આ આરોપોને નકારી કાઢ્યા હતા.
