Gold
Union Budget 2024: મંગળવારે આવેલા સંપૂર્ણ બજેટમાં, નાણામંત્રીએ સોના અને અન્ય કિંમતી ધાતુઓ પર કસ્ટમ ડ્યુટી ઘટાડવાની જાહેરાત કરી. આ કારણે સોનાના રોકાણકારોને ભારે નુકસાન થઈ શકે છે.
આ અઠવાડિયે રજુ કરાયેલ સામાન્ય બજેટ સોનામાં રોકાણ કરનારાઓ માટે એક મોટો ફેરફાર લાવ્યો છે. નાણાપ્રધાન નિર્મલા સીતારમણે જ્વેલર્સની જૂની માંગને પગલે સોના અને કેટલીક અન્ય કિંમતી ધાતુઓ પરની કસ્ટમ ડ્યૂટી ઘટાડવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો હતો. આ નિર્ણયની લોકો પર બે તરફી અસર પડી રહી છે. એક તરફ એવા લોકો છે જે સોનું ખરીદવાની તૈયારી કરી રહ્યા હતા, તેમને મોટો ફાયદો થયો છે. જો કે બીજી તરફ એવા લોકો પણ છે જેમણે પહેલાથી જ સોનામાં રોકાણ કર્યું હતું, તેઓને નુકસાન થયું છે.
બુલિયન વેપારીઓની જૂની માંગ પૂરી થઈ
સૌ પ્રથમ, બજેટની બાબત. નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે આ અઠવાડિયે મંગળવારે નાણાકીય વર્ષ 2024-25નું સંપૂર્ણ બજેટ રજૂ કર્યું. મોદી સરકારના ત્રીજા કાર્યકાળનું આ પ્રથમ બજેટ છે. લોકોને આ બજેટ પાસેથી ઘણી અપેક્ષાઓ હતી. દરેકની અપેક્ષાઓ પૂરી ન થઈ, પરંતુ જ્વેલરી અને બુલિયન વેપારીઓની એક જૂની માંગ આ બજેટમાં ચોક્કસ પૂરી થઈ. બુલિયન ટ્રેડર્સ સોના અને ચાંદી વગેરે પર કસ્ટમ ડ્યુટી ઘટાડવાની માંગ કરી રહ્યા હતા. નાણામંત્રીએ તેમની માંગ પૂરી કરી.
કસ્ટમ ડ્યુટીમાં આટલો મોટો ઘટાડો
બજેટ રજૂ કરતી વખતે નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે સોના પરની કસ્ટમ ડ્યુટી ઘટાડીને 6 ટકા કરવાની જાહેરાત કરી હતી. અત્યારે સોના પર કસ્ટમ ડ્યુટીનો અસરકારક દર 15 ટકા છે. એટલે કે બજેટમાં સોના પરની કસ્ટમ ડ્યૂટીમાં 9 ટકાનો જંગી ઘટાડો કરવામાં આવ્યો છે. એ જ રીતે ચાંદી પરની કસ્ટમ ડ્યુટી પણ 15 ટકાથી ઘટાડીને 6 ટકા કરવામાં આવી છે. સોના અને ચાંદી ઉપરાંત પ્લેટિનમ પર પણ કસ્ટમ ડ્યુટીમાં ઘટાડો કરવામાં આવ્યો છે.
બજેટ પછી સોનું ઘણું સસ્તું થઈ ગયું
આ બજેટની જાહેરાતની અસર બજાર પર તરત જ દેખાઈ રહી છે. MCX પર સોનાના ભાવમાં આજે સતત ત્રીજા દિવસે મોટો ઘટાડો જોવા મળ્યો છે. ગુરુવારના પ્રારંભિક કારોબારમાં, એમસીએક્સ પર સોનું 1.5 ટકાથી વધુ ઘટ્યું હતું અને રૂ. 1,159 ઘટીને રૂ. 67,993 પ્રતિ 10 ગ્રામ થયું હતું. મંગળવારે બજેટના દિવસે સોનામાં 5 ટકાથી વધુનો ઘટાડો નોંધાયો હતો.
ભાવમાં વધુ ઘટાડો થવાનો અવકાશ છે
બજેટ પહેલા સોનું 72 હજાર રૂપિયા પ્રતિ 10 ગ્રામની ઉપર ટ્રેડ કરતું હતું જે હવે ઘટીને 68 હજાર રૂપિયા પર આવી ગયું છે. એટલે કે બજેટ બાદથી સોનું 4 હજાર રૂપિયા પ્રતિ 10 ગ્રામથી વધુ સસ્તું થઈ ગયું છે. ઇન્ડિયન બુલિયન એન્ડ જ્વેલર્સ એસોસિએશનનું કહેવું છે કે બજેટમાં કસ્ટમ ડ્યૂટીમાં કાપની અસર સોનાના ભાવ પર રૂ. 6 હજાર સુધી પડી શકે છે. મતલબ કે હવે સોનું 2 હજાર રૂપિયા પ્રતિ 10 ગ્રામ સસ્તું થઈ શકે છે.
વર્ષનો માર્જિન 3 દિવસમાં અડધો થઈ ગયો
સોનાના ભાવમાં થયેલા આ ઘટાડાથી સંભવિત ખરીદદારો માટે મોટી તક ઊભી થઈ છે, જ્યારે જૂના રોકાણકારોને નુકસાન થયું છે. દેશમાં ઘણા લોકો સોનામાં રોકાણ કરવાનું પસંદ કરે છે. બજેટ પહેલા સોનું સતત વિક્રમી ઊંચાઈની નજીક જઈ રહ્યું હતું અને આ વર્ષે સોનાના ભાવમાં 7-8 ટકાનો વધારો નોંધાયો હતો. આનો અર્થ એ થયો કે સોનાના રોકાણકારો જેઓએ આ વર્ષે અત્યાર સુધી 7-8 ટકાનો નફો કર્યો હતો, તેમનું માર્જિન હવે ઘટીને અડધાથી પણ ઓછું થઈ ગયું છે. તેનાથી તમામ રોકાણકારોના સોનાના હોલ્ડિંગના મૂલ્ય પર પણ અસર પડી છે.
સાર્વભૌમ ગોલ્ડ બોન્ડ પર બજેટની અસર
ઉદાહરણ તરીકે, આપણે સોવરિન ગોલ્ડ બોન્ડના રોકાણકારોને જોઈ શકીએ છીએ. બજેટમાં સોના પર કસ્ટમ ડ્યુટી ઘટાડવાની જાહેરાત બાદ સોવરિન ગોલ્ડ બોન્ડ પર અસર થઈ છે અને તે નીચા ભાવે ટ્રેડ થઈ રહ્યા છે. NSE પર સોવરિન ગોલ્ડ બોન્ડના ભાવમાં 5% સુધીનો ઘટાડો જોવા મળી રહ્યો છે. SGB ઓગસ્ટ 2024 કોન્ટ્રાક્ટ (SGB AUG24) બજેટ પછી 3 ટકાથી વધુ ઘટી ગયો છે અને રૂ. 7,275 પ્રતિ યુનિટની નજીક ટ્રેડ થઈ રહ્યો છે. એ જ રીતે, SGB ડિસેમ્બર કોન્ટ્રાક્ટ (SGB DEC25) લગભગ 6 ટકાના નુકસાન સાથે 7,500 રૂપિયાની નજીક છે.
જેના કારણે ભાવ ફરી વધવાની આશા છે
જોકે, હાલની બજારની સ્થિતિ જોતાં એવું લાગે છે કે સોનાના રોકાણકારોની આ ખોટ હંગામી છે. નિષ્ણાતોને આશંકા છે કે જો સોના પર કસ્ટમ ડ્યુટી 15 ટકાથી ઘટાડીને 6 ટકા કરવામાં આવે તો પણ જીએસટી કાઉન્સિલ જીએસટી દર 3 ટકાથી વધારીને 12 ટકા કરી શકે છે. આવી સ્થિતિમાં, અંતિમ વપરાશકારો એટલે કે સામાન્ય ગ્રાહકો માટે, ભાવમાં વર્તમાન નરમાઈ સ્પષ્ટ થઈ શકે છે અને કિંમતો ફરીથી જૂના સ્તરની નજીક પહોંચી શકે છે.
