Currency Notes to Recycle: કાપાયેલા અને બગડેલા નોટોથી બનશે ઉપયોગી ફર્નિચર
Currency Notes to Recycle: જૂની નોટોમાં સુરક્ષા થ્રેડો, રેસા, ખાસ શાહી અને રસાયણો હોય છે, જેને જો સીધા જમીનમાં ફેંકી દેવામાં આવે અથવા બાળી નાખવામાં આવે તો તે માટી, હવા અને પર્યાવરણ પર ખરાબ અસર કરી શકે છે. આવી સ્થિતિમાં, હવે RBI જૂની ફાટેલી નોટોનો ઉપયોગ ફર્નિચર બનાવવા માટે કરશે.
Currency Notes to Recycle: ભારતીય રિઝર્વ બેંક (RBI) હવે જૂની, ફાટેલી અને ચલણમાંથી બહાર નીકળેલી નોટોને ફક્ત બાળવા કે પીગળવાને બદલે પર્યાવરણને અનુકૂળ રીતે ફરીથી ઉપયોગ કરવાની તૈયારી કરી રહી છે. RBIએ તેના તાજેતરના વાર્ષિક અહેવાલમાં જણાવ્યું હતું કે આ નોટોનો ઉપયોગ હવે પાર્ટિકલ બોર્ડ બનાવવા માટે કરવામાં આવશે, જેમાંથી ખુરશીઓ, ટેબલ અને અન્ય ફર્નિચર બનાવી શકાય છે.
અત્યાર સુધી તેનો નિકાલ કેવી રીતે કરવામાં આવતો હતો?
દર વર્ષે, 15,000 ટનથી વધુ આવી નોટો રિઝર્વ બેંકમાં જમા થાય છે, જે જૂની, ફાટેલી અથવા અન્ય કારણોસર ચલણમાંથી બહાર કાઢવામાં આવે છે. અત્યાર સુધી આ નોટો કાં તો સળગાવીને અથવા સડીને નાશ પામી હતી. આ પ્રક્રિયા માત્ર ખર્ચાળ જ નહીં પણ પર્યાવરણ માટે હાનિકારક પણ હતી.
હવે શું બદલાશે?
RBIએ હવે પાર્ટિકલ બોર્ડ બનાવનારી કંપનીઓ સાથે સંપર્ક કર્યો છે. યોજના મુજબ, રિઝર્વ બેંક આ બગડેલા નોટોને નાની કતરણમાં ફેરવીને આ કંપનીઓને વેચશે. આથી કંપનીઓને સસ્તું અને ટકાઉ કાચા માલ મળશે, જ્યારે RBI માટે નષ્ટ કરવાની ખર્ચો પણ ઘટશે. આ પ્રક્રિયામાં બેંકને વધારાનું આવક પણ થશે.
પર્યાવરણ માટે લાભદાયક
RBIએ આ પગલું પર્યાવરણના હિતમાં લીધું છે. અત્યાર સુધી નોટોને જાળવવી કે લૅન્ડફિલમાં નાખવાની પ્રક્રિયા પર્યાવરણ માટે નુકસાનકારક માનવામાં આવતી હતી. તેથી બેંકે કેન્દ્રિય પર્યાવરણ, જંગલ અને જળવાયુ પરિવર્તન મંત્રાલયના તહેવાલ હેઠળ વૂડ સાયન્સ અને ટેકનોલોજી સંસ્થાનમાં આ વિષય પર અભ્યાસ કરાવ્યો. અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું કે જૂના નોટોની કતરણનો ઉપયોગ પાર્ટિકલ બોર્ડ બનાવવા માટે અસરકારક રીતે કરી શકાય છે.
પાર્ટિકલ બોર્ડ શું છે?
પાર્ટિકલ બોર્ડ એ એક પ્રકારનું એન્જિનિયર કરેલું લાકડું હોય છે, જેને લાકડાના કતરણો, ચૂરા અથવા અન્ય ફાઈબરને ગોંદ અને રેઝિન સાથે મિક્સ કરીને બનાવવામાં આવે છે. હવે તેમાં જૂના નોટોની કતરણ પણ સામેલ થશે, જેના દ્વારા ખુરશી, મેજ, કબાટ જેવા ટકાઉ ફર્નિચર બનાવવામાં આવશે.
