કેશ ઓન ડિલિવરી માટે ચાર્જીસ કેવી રીતે હેન્ડલિંગ કરવા? સરકારે ઈ-કોમર્સ કંપનીઓ સામે કાર્યવાહી કરી
ભારતમાં ઝડપથી વિકસતા ઈ-કોમર્સ ક્ષેત્રે ઓનલાઈન ખરીદીને ચોક્કસપણે સરળ બનાવી દીધી છે, પરંતુ તેના કારણે ગ્રાહકોની ફરિયાદોમાં પણ તીવ્ર વધારો થયો છે.
તાજેતરના મહિનાઓમાં, ઘણા કિસ્સાઓ સામે આવ્યા છે જ્યાં કેશ ઓન ડિલિવરી (COD) વિકલ્પ પસંદ કરતા ગ્રાહકો પાસેથી વધારાની ફી વસૂલવામાં આવી રહી હતી. સરકારે હવે કડક વલણ અપનાવ્યું છે અને આ કંપનીઓ સામે તપાસ શરૂ કરી છે.
સરકારી તપાસ હેઠળ ઈ-કોમર્સ પ્લેટફોર્મ
ગ્રાહક બાબતોનો વિભાગ હવે એવા પ્લેટફોર્મની તપાસ કરી રહ્યો છે જે રોકડ ચુકવણી માટે “હેન્ડલિંગ ચાર્જ” અથવા અન્ય ફી વસૂલ કરી રહ્યા છે.
કેન્દ્રીય મંત્રી પ્રહલાદ જોશીએ આ મુદ્દાને ગંભીર ગણાવતા કહ્યું કે આવા કિસ્સાઓ “ડાર્ક પેટર્ન” – ગ્રાહકોને ગેરમાર્ગે દોરવા અને તેમને વધારાની ચૂકવણી કરવા માટે દબાણ કરવાના હેતુથી ભ્રામક યુક્તિઓની શ્રેણીમાં આવે છે.
તેમણે કહ્યું, “સરકાર ગ્રાહક અધિકારોનું રક્ષણ કરવા અને ઈ-કોમર્સ ક્ષેત્રમાં પારદર્શિતા સુનિશ્ચિત કરવા માટે જરૂરી સુધારાઓ લાગુ કરવા માટે શક્ય તમામ પગલાં લેશે.”
કેશ ઓન ડિલિવરી પર “હેન્ડલિંગ ચાર્જ” પર વિવાદ
કેટલાક ગ્રાહકોએ સોશિયલ મીડિયા પર સ્ક્રીનશોટ શેર કર્યા બાદ વિવાદ વધ્યો જેમાં કેટલીક ઈ-કોમર્સ કંપનીઓ “પેમેન્ટ હેન્ડલિંગ ચાર્જ” અથવા “સર્વિસ ફી” ના નામે વધારાની રકમ વસૂલતી દર્શાવવામાં આવી હતી.
X પ્લેટફોર્મ પર વપરાશકર્તાઓએ Zomato, Swiggy અને Zepto જેવી એપ્સ પર “રેઈન ફી” અને અન્ય છુપાયેલા ચાર્જ પર નારાજગી વ્યક્ત કરી હતી.
આ ફરિયાદો બાદ, સરકાર કાર્યવાહીમાં આવી છે.
જોશીએ શુક્રવારે કહ્યું હતું કે, “ગ્રાહક અધિકારોનું ઉલ્લંઘન કરતી કંપનીઓ સામે કડક કાર્યવાહી કરવામાં આવશે. આ તપાસ વ્યાપક સ્તરે હાથ ધરવામાં આવશે.”
કેન્દ્ર સરકાર નવો કાયદો તૈયાર કરી રહી છે
સરકારે પહેલાથી જ ઈ-કોમર્સ કંપનીઓને અન્યાયી વેપાર પ્રથાઓ ટાળવા ચેતવણી આપી છે.
હવે, સરકાર “ડાર્ક પેટર્ન”, છુપાયેલા ચાર્જ અને ભ્રામક ઓફર જેવી પ્રવૃત્તિઓને રોકવા માટે એક નવો ગ્રાહક સુરક્ષા કાયદો રજૂ કરવાની તૈયારી કરી રહી છે.
સરકાર ઓનલાઈન શોપિંગને વધુ પારદર્શક અને ગ્રાહક-મૈત્રીપૂર્ણ બનાવવાનો હેતુ ધરાવે છે, જેથી ગ્રાહકો છુપાયેલા ચાર્જ અથવા છેતરપિંડી પ્રથાઓનો ભોગ ન બને.
ગ્રાહકો માટે શું બદલાવ આવશે?
કેશ ઓન ડિલિવરી માટે કોઈ વધારાની ફી લેવામાં આવશે નહીં.
બધી ઈ-કોમર્સ કંપનીઓએ સ્પષ્ટ કિંમત પ્રદાન કરવાની જરૂર રહેશે.
કોઈપણ “ડાર્ક પેટર્ન” અથવા ગેરમાર્ગે દોરતા યુઝર ઇન્ટરફેસ પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવશે.
ગ્રાહકોની ફરિયાદોનું નિરીક્ષણ કરવા માટે એક નવી ડિજિટલ ટ્રેકિંગ સિસ્ટમ પણ રજૂ કરવામાં આવી શકે છે.
એકંદરે…
સરકાર તરફથી આ કડક પગલાં સાથે, એવી અપેક્ષા રાખવામાં આવે છે કે આગામી મહિનાઓમાં ઓનલાઈન શોપિંગ અનુભવ વધુ પારદર્શક, સુરક્ષિત અને ન્યાયી બનશે.
આ પગલું માત્ર ગ્રાહક અધિકારોનું રક્ષણ કરશે નહીં પરંતુ ઈ-કોમર્સ ઉદ્યોગમાં ગ્રાહક વિશ્વાસ પુનઃસ્થાપિત કરવા માટે પણ મહત્વપૂર્ણ સાબિત થશે.
