Chaturmas 2025: ચાતુર્માસ કાર્તિક મહિનાના શુક્લ પક્ષની દેવઉઠની એકાદશી સુધી ચાલે છે
Chaturmas 2025: ચાતુર્માસ એ હિન્દુ ધર્મમાં એક ખાસ ધાર્મિક અને આધ્યાત્મિક સમયગાળો છે, જે અષાઢ, શ્રાવણ, ભાદ્રપદ અને અશ્વિન/કાર્તિક એમ ચાર મહિના દરમિયાન આવે છે. આ સમયગાળો અષાઢ મહિનાના શુક્લ પક્ષની દેવશયની એકાદશીથી શરૂ થાય છે અને કાર્તિક મહિનાના શુક્લ પક્ષની દેવઉઠની એકાદશી સુધી ચાલે છે.
Chaturmas 2025: ચાતુર્માસ એ ચાર મહિનાનો સમયગાળો છે જેનું હિન્દુ ધર્મમાં ખૂબ મહત્વ છે. તે અષાઢ શુક્લ એકાદશીથી શરૂ થાય છે અને કાર્તિક શુક્લ એકાદશી સુધી ચાલે છે. આ સમયગાળા દરમિયાન ભગવાન વિષ્ણુને યોગ નિદ્રામાં માનવામાં આવે છે, તેથી લગ્ન, ગૃહસંવર્ધન, મુંડન વગેરે જેવા ઘણા શુભ અને મંગળ કાર્યો કરવામાં આવતા નથી. આ સમય આધ્યાત્મિક ચિંતન, ઉપવાસ, પૂજા અને ધ્યાન માટે વધુ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. ચાતુર્માસ દરમિયાન, ભગવાન વિષ્ણુ વિશ્વનું સંચાલન કરવાની જવાબદારી ભગવાન શિવને સોંપીને યોગ નિદ્રામાં જાય છે. આ દિવસોમાં ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા કરવાથી તમારા જીવનની બધી સમસ્યાઓ દૂર થઈ જાય છે.
પંચાંગ અનુસાર આ વર્ષે દેવશયનિ એકાદશી 6 જુલાઈએ ઉજવવામાં આવશે, અર્થાત્ 6 જુલાઈથી ચાતુર્માસનો પ્રારંભ થશે, જે 2 નવેમ્બર 2025ના રોજ પૂર્ણ થશે. ત્યારબાદના દિવસે, એટલે કે 2 નવેમ્બરે તુલસી વિવાહ સાથે તમામ શુભ કાર્યો ફરી શરૂ થઈ જશે. શ્રાવણ માસ ચાતુર્માસમાં આવે છે અને આ માસ ભગવાન શિવને અત્યંત પ્રિય માનવામાં આવે છે. આ સમય ભક્તિ અને તપસ્યાના દૃષ્ટિકોણથી શુભ ગણાય છે. ધાર્મિક માન્યતાઓ અનુસાર આ દિવસોમાં ઉપવાસ અને વ્રત રાખવામાં આવે છે, જેમાં ભક્તો પોતાના આધ્યાત્મિક માર્ગે આગળ વધવા માટે વિશેષ નિયમો અને ઉપવાસ પાલન કરે છે.
યોગ નિદ્રામાં પ્રવેશ કરે છે ભગવાન વિષ્ણુ
ધાર્મિક માન્યતાઓ અનુસાર, ચાતુર્માસ એ સમય હોય છે જ્યારે ભગવાન વિષ્ણુ યોગ નિદ્રામાં પ્રવેશ કરે છે. ભગવાન વિષ્ણુને શુભ અને પવિત્ર કાર્યોના સંરક્ષક તરીકે માનવામાં આવે છે, તેથી તેમના શયનકાળ દરમિયાન આવા કાર્ય કરવાનું યોગ્ય માનવામાં આવતું નથી. માન્યતા છે કે આ સમયમાં ભગવાન વિષ્ણુની ઊર્જા ઘટી જાય છે, જેના કારણે શુભ કર્મોનોDesired પરિણામ મળતું નથી.
ચાતુર્માસ ખાસ કરીને વરસાદી મોસમમાં આવે છે. આ સમયમાં હવા ભેજભરી અને જીવાણુઓથી ભરેલી હોય છે, જેના કારણે આરોગ્ય સંબંધિત સમસ્યાઓ વધી શકે છે. પ્રવાસ કરવો પણ આ સમયમાં મુશ્કેલ બની જાય છે. આવી પરિસ્થિતિમાં લગ્ન તેમજ અન્ય શુભ કાર્યો કરવાં અવ્યવહારુ ગણાય છે.
ચાતુર્માસનું આધ્યાત્મિક મહત્વ
ચાતુર્માસને આધ્યાત્મિક વિચારમંથન અને ધ્યાનનો સમય માનવામાં આવે છે. આ દરમિયાન લોકો ઉપવાસ, પૂજા-પાઠ અને ધાર્મિક ગ્રંથોના અધ્યયન પર વધુ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે. તેથી આ અવધિ દરમિયાન સંસારિક અને ભૌતિક સુખસહાયક શુભ કાર્યને પ્રાથમિકતા આપવામાં આવતી નથી. ચાતુર્માસ દરમિયાન શુભ કાર્ય પર પ્રતિબંધ મૂકવાનો મુખ્ય કારણ ભગવાન વિષ્ણુનો શયનકાળ અને આ સમયગાળાનું આધ્યાત્મિક મહત્વ છે. જયારે ભગવાન વિષ્ણુ યોગનિદ્રાથી જાગે છે, ત્યારે શુભ કાર્ય ફરી શરૂ થઇ જાય છે.
