Chanakya Niti: આખરે શું છે સૌથી મોટું દુ:ખ? ચાણક્ય નીતિથી જાણો જીવનની કડવી સચ્ચાઈ
ચાણક્ય નીતિ: દરેક વ્યક્તિના જીવનમાં હંમેશા સુખ અને દુ:ખ રહે છે. આચાર્ય ચાણક્યએ ચાણક્ય નીતિમાં ત્રણ દુ:ખ વિશે જણાવ્યું છે. આ દુ:ખોને કારણે વ્યક્તિનું જીવન દુઃખમાં પસાર થાય છે. તો ચાલો જાણીએ આ વિષય પર આચાર્ય ચાણક્યના મંતવ્યો.
Chanakya Niti: આચાર્ય ચાણક્ય તેમના સમયના એક મહાન વિદ્વાન હતા. મૌર્ય સામ્રાજ્યની સ્થાપનામાં તેમનું મહત્વનું યોગદાન હતું. આચાર્ય ચાણક્યને આજે પણ એક કુશળ રણનીતિકાર અને રાજદ્વારી તરીકે યાદ કરવામાં આવે છે. આચાર્ય ચાણક્યએ નીતિશાસ્ત્રના ઘણા મુદ્દાઓ પર પોતાના અનુભવો શેર કર્યા છે જે આજે પણ લોકોને માર્ગદર્શન આપવામાં મદદરૂપ થાય છે. ચાણક્ય નીતિ આજે પણ લોકો માટે પ્રેરણાસ્ત્રોત છે. ચાણક્ય નીતિના બીજા અધ્યાયના આઠમા શ્લોક મુજબ,
કષ્ટં ચ ખલુ મૂર્ખત્વં કષ્ટં ચ ખલુ યુવાનમ્।
કષ્ટાત્કષ્ટતરં ચૈવ પરગૃહે નિવાસનમ્।।
આચાર્ય ચાણક્ય નીતિના આ શ્લોક અનુસાર, મૂર્ખતા અને યુવાનોવાની યુગ કષ્ટદાયક છે. આ શ્લોકમાં આગળ એક વધુ કષ્ટનું વર્ણન છે, જે છે કોઈ બીજાના ઘરમાં રહેવું. આચાર્ય ચાણક્યના અનુસાર વ્યક્તિના જીવનમાં આ ત્રણ કષ્ટો છે.
મૂર્ખ હોવું એ કષ્ટદાયક છે:
આચાર્ય ચાણક્ય અનુસાર, મૂર્ખતા એ દરેક વ્યક્તિ માટે એક મોટી પરેશાની છે. મૂર્ખ વ્યક્તિએ પોતાના જીવનમાં અનેક સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડે છે. આવાં વ્યક્તિને સાચું અને ખોટું શું છે તે સમજણ ન હોય છે અને લોકો તેનો ફાયદો ઉઠાવી લે છે. ચાણક્યની નીતિ અનુસાર, જે વ્યક્તિ જ્ઞાનની ખામી ધરાવે છે, તેનું જીવન કષ્ટોથી ભરેલું રહે છે.
જવાનીને શા માટે દુખ માનવામાં આવ્યું છે?
જવાની વ્યક્તિના જીવનનો સૌથી ખાસ સમય હોય છે. આ સમય દરમિયાન, વ્યક્તિમાં શ્રેષ્ઠ ઊર્જા હોય છે અને તે ખૂણાની ટોચ પર પહોંચે છે. આચાર્ય ચાણક્યે ચાણક્ય નીતિમાં યૌવનને એક કષ્ટ માન્યું છે.
જવાનીમાં વ્યક્તિ ખુશમિઝાજ અને ઉત્સાહથી ભરેલો હોય છે, પરંતુ આ જ ઉત્સાહ અને ઘમંડ તેને એવી બાબતો તરફ દોરી જાય છે જે જીવનભરના ખેદનું કારણ બની શકે છે. યુવાવસ્થામાં, વ્યક્તિ વધુ આત્મવિશ્વાસથી ભરેલો હોય છે અને આના કારણે એ પોતાને વધુ કૂળ અને વધુ પરફેક્ટ ગણવા લાગે છે.
આમાં, તે કેટલાક ક્ષણો દરમિયાન વધુ વિચારો અને શ્રદ્ધા વિના નિર્ણય લેતો હોય છે. આના પરિણામે તે કેટલાક અનુમાન ભૂલતાં અને અન્ય લોકોને નમ્રતા સાથે ના જોઈ શકે છે. આથી, આ વયના ઉત્સાહ અને જોશના કારણે ઘણીવાર વ્યક્તિ ભુલો કરે છે, જેના માટે તેને પછી જીવનભર ખેદ રહે છે.
આથી, ચાણક્યે જણાવ્યું છે કે જયારે માણસ પરિપૂર્ણ યૌવનમાં હોય છે, ત્યારે તે પોતાની આભૂષણોને સાચી રીતે સમજી ન શકે છે, અને તેની આ ભૂલોથી તેને ઘણી વખત દુખ ભોગવવું પડે છે.
સૌથી મોટું દુખ શું છે?
આચાર્ય ચાણક્યના અનુસારે, કોઈ પણ વ્યક્તિ માટે સૌથી મોટું દુખ બીજાના ઘરમાં રહેવું છે. આચાર્ય ચાણક્ય માનતા હતા કે બીજાના ઘરમાં રહેવું અતિ કષ્ટકારક છે, કારણ કે આ સમયે વ્યક્તિ પોતાની સ્વતંત્રતા ગુમાવી દે છે. તેને કોઈ પણ કામ બીજાઓ પાસેથી પરવાનગી લઇને કરવું પડે છે. આ રીતે જીવન જીવવું, જ્યાં વ્યક્તિ પોતાની સ્વતંત્રતા માટે બાંધણીમાં હોય, એ સૌથી મોટું દુખ છે.
આ રીતે બીજાના ઘરમાં રહેવું, જ્યાં તમારો છોકરો, તમારો મૌલિક અધિકાર, આદર અને પરિચય ક્યાંક ગુમાઈ જાય છે, એ વ્યક્તિ માટે આઘાતજનક અને દુઃખદાયી અનુભવ થઈ શકે છે.
