Budget 2025
બજેટ એ કોઈપણ દેશની આર્થિક દિશા અને વિકાસની ગતિનું મહત્વપૂર્ણ સૂચક છે. તે માત્ર સરકારના નાણાકીય દૃષ્ટિકોણને પ્રતિબિંબિત કરતું નથી, પરંતુ દેશના વિવિધ ક્ષેત્રોને કેટલી પ્રાથમિકતા આપવામાં આવશે તે પણ નક્કી કરે છે.
બજેટને આર્થિક બ્લુપ્રિન્ટ તરીકે ગણી શકાય, જે સરકાર દ્વારા નિર્ધારિત યોજનાઓ અને નીતિઓ અનુસાર આર્થિક સંસાધનોનું વિતરણ કરે છે. દરેક દેશનું બજેટ ફક્ત તે વર્ષની આર્થિક પરિસ્થિતિને અસર કરતું નથી, પરંતુ ભવિષ્યના વિકાસ અને સમૃદ્ધિ માટે માર્ગદર્શન પણ પૂરું પાડે છે.
ભારતમાં બજેટ સાથે ઘણી ઐતિહાસિક પરંપરાઓ જોડાયેલી છે, પરંતુ 2001 માં એક મહત્વપૂર્ણ ફેરફાર થયો, જે આજે પણ ચર્ચાનો વિષય છે. આ પરિવર્તનથી ભારતના બજેટ રજૂ કરવાની પ્રક્રિયાને એક નવો આકાર મળ્યો એટલું જ નહીં, પરંતુ તે ભારતની વધતી જતી આર્થિક શક્તિ અને આત્મનિર્ભરતાનું પ્રતીક પણ બન્યું. ભારતમાં બજેટ રજૂ કરવાની એક જૂની પરંપરા છે, જે લગભગ ૧૯૨૭ થી ૨૦૦૦ સુધી ચાલુ રહી. આ પરંપરા મુજબ, ભારતનું બજેટ દર વર્ષે સાંજે 5 વાગ્યે રજૂ કરવામાં આવતું હતું. તે સમય ખાસ કરીને મહત્વપૂર્ણ હતો, કારણ કે લંડનમાં તે સવારે ૧૧.૩૦ વાગ્યાનો હતો.આ સમયે, બ્રિટનના હાઉસ ઓફ લોર્ડ્સ અને હાઉસ ઓફ કોમન્સમાં બેઠેલા સાંસદો ભારતીય બજેટ ભાષણ સાંભળતા હતા. આનું કારણ એ હતું કે ભારતના વ્યાપારિક હિતો બ્રિટનના લંડન સ્ટોક એક્સચેન્જ સાથે જોડાયેલા હતા, અને ભારતીય બજેટની સીધી અસર તેમના પર પડતી હતી. ભારતને આઝાદી મળ્યા પછી પણ આ પરંપરા ચાલુ રહી, પરંતુ ૫૦ વર્ષ પછી તેને બદલવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો. 2001 માં, તત્કાલીન નાણામંત્રી યશવંત સિંહાએ ભારતીય સમય અનુસાર બજેટ રજૂ કરવાનો નિર્ણય લીધો. તેમણે દિવસ દરમિયાન બજેટ રજૂ કરવાનું નક્કી કર્યું, જે ભારતની સ્થાનિક પરંપરાઓ અને જરૂરિયાતોને અનુરૂપ હતું.
