ગુજરાતના ઓટોમોબાઈલ ક્ષેત્રે 2009 માં શરૂઆત કરી જ્યારે ટાટા મોટર્સે અમદાવાદથી લગભગ 50 કિમી દૂર સાણંદમાં તેનો નેનો મેન્યુફેક્ચરિંગ પ્લાન્ટ સ્થાપ્યો. અને ત્યારથી રાજ્ય સ્થાનિક અને આંતરરાષ્ટ્રીય બંને ખેલાડીઓ તરફથી કેટલાક મોટા રોકાણોને આકર્ષિત કરી રહ્યું છે.
હવે, ઇલેક્ટ્રિક મોબિલિટી તરફ વધતા વૈશ્વિક પરિવર્તન સાથે, ગુજરાત સરકાર પોતાને એક અગ્રણી ઇલેક્ટ્રિક વાહન (EV) ઉત્પાદન કેન્દ્ર તરીકે સ્થાપિત કરવા માંગે છે.
આ અસર માટે, તેણે આ વર્ષે જૂનમાં ટાટા જૂથ સાથે રૂ. 13,000 કરોડના એમઓયુ પર હસ્તાક્ષર કર્યા હતા.
વાઇબ્રન્ટ ગુજરાત ગ્લોબલ સમિટની 10મી આવૃત્તિ 10 થી 12 જાન્યુઆરી, 2024 દરમિયાન ગાંધીનગરમાં યોજાશે.
બે વર્ષમાં એક વખત યોજાતી આ સમિટ વ્યવસાયો અને સરકારો માટે રોકાણની તકો શોધવા અને ભાગીદારી સ્થાપિત કરવા માટે એક પ્લેટફોર્મ તરીકે કામ કરે છે.
નિષ્ણાતો માને છે કે ધોલેરા સ્પેશિયલ ઈન્વેસ્ટમેન્ટ ઝોન અને દિલ્હી-મુંબઈ ઈન્ડસ્ટ્રિયલ કોરિડોર જેવી ભવિષ્ય માટે તૈયાર ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ઓટો સેક્ટરમાં રાજ્યના દૃષ્ટિકોણને બદલવા માટે બંધાયેલા છે.
ટાટા ગ્રૂપના ભૂતપૂર્વ ચેરમેન રતન ટાટાએ 2011માં યાદ કર્યું કે કેવી રીતે કંપનીએ પશ્ચિમ બંગાળથી ગુજરાતમાં સ્થળાંતર કરવાનો નિર્ણય લીધો હતો.
ટાટાએ કહ્યું હતું કે, “અમારે પશ્ચિમ બંગાળમાંથી અમારો નેનો પ્લાન્ટ શિફ્ટ કરવો પડ્યો હતો, જ્યાં કમનસીબે અમને લાગ્યું કે અમારે પીછેહઠ કરવાની જરૂર છે. અમે એવી જગ્યા શોધી રહ્યા હતા જ્યાં સુરક્ષા અને સ્થિરતા હોય જે અમને જોઈતી હતી.”
2009 થી, 2003 માં તત્કાલિન મુખ્યમંત્રી નરેન્દ્ર મોદી દ્વારા શરૂ કરાયેલ વાઇબ્રન્ટ ગુજરાત ગ્લોબલ સમિટ (VGGS) સાથે આ પ્રદેશનો વિકાસ થયો છે. આ ઈવેન્ટ સેક્ટરમાં રોકાણ આકર્ષવા માટેનું પ્લેટફોર્મ બની ગયું છે.
2011માં ફોર્ડ મોટર્સે તેના સાણંદ પ્લાન્ટમાં રૂ. 5,000 કરોડનું રોકાણ કર્યું હતું. 2014 માં, સુઝુકી મોટર્સે રૂ. 14,784 કરોડનું રોકાણ કર્યું, 9,100 નોકરીઓનું સર્જન કર્યું.
2022 માં, ટાટા મોટર્સે સાણંદમાં ફોર્ડ પ્લાન્ટ હસ્તગત કર્યો.
2017માં, MG મોટર્સે જીએમ ઈન્ડિયાના હાલોલ પ્લાન્ટને રૂ. 2,000 કરોડના પ્રારંભિક રોકાણ અને વાર્ષિક 80,000 એકમોની ઉત્પાદન ક્ષમતા સાથે હસ્તગત કર્યો હતો. ભારતમાં MGનો આ એકમાત્ર મેન્યુફેક્ચરિંગ પ્લાન્ટ છે.
ગુજરાતના ઓટો સેક્ટરની સફળતા એ હકીકતમાં પ્રતિબિંબિત થાય છે કે રાજ્યના કુલ વિદેશી સીધા રોકાણ (FDI)ના 13 ટકા આ ક્ષેત્રમાં જાય છે. જ્યારે રાષ્ટ્રીય સ્તરે ઓટો સેક્ટર દેશના કુલ FDIના 5 ટકા આકર્ષે છે.
રાજ્યનું ઓટોમોટિવ ક્ષેત્ર હવે $3 બિલિયનનું મૂલ્ય ધરાવે છે, જે નાણાકીય વર્ષ 2020-21માં 8 લાખથી વધુ વાહનોની નિકાસ સાથે ઓટોમોબાઈલ અને ઓટો ઘટકોનું નોંધપાત્ર નિકાસકાર બની ગયું છે.
સુઝુકી મોટર્સના પ્રારંભિક રોકાણને યાદ કરતાં વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ કહ્યું હતું કે, “13 વર્ષ પહેલાં જ્યારે સુઝુકી કંપની તેના ઉત્પાદન એકમ માટે ગુજરાતમાં આવી હતી ત્યારે મેં કહ્યું હતું કે મારુતિના અમારા મિત્રો ગુજરાતનું પાણી પીશે તો તેઓને સારું સ્વાસ્થ્ય મળશે. “આ રીતે આપણે જાણી શકીશું કે વિકાસનું સંપૂર્ણ મોડેલ ક્યાં છે.”
છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં સુઝુકી ગ્રુપે ગુજરાતમાં રૂ. 28,000 કરોડથી વધુનું રોકાણ કર્યું છે.
મારુતિ સુઝુકીના એક્ઝિક્યુટિવ ડાયરેક્ટર રાહુલ ભારતીએ જણાવ્યું હતું કે વાઈબ્રન્ટ ગુજરાત ગ્લોબલ સમિટે સેક્ટરમાં રોકાણમાં વધારો કર્યો છે.
ભારતીએ પીટીઆઈને જણાવ્યું હતું કે, “મારુતિ સુઝુકીએ 2012માં રાજ્યમાં રોકાણ કરવાનું નક્કી કર્યું હતું અને મોદી જ્યારે મુખ્યમંત્રી હતા ત્યારે એક કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા હતા. ત્યારથી, અમે દરેક વાઈબ્રન્ટ ગુજરાત સમિટમાં હાજરી આપીએ છીએ. તે જોઈને પ્રભાવશાળી છે કે “મંચમાં ઝડપથી વિકાસ થયો છે. કદ, કદ અને છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં જાહેર કરાયેલ રોકાણની રકમ.”
મંડલ-બેચરાજી સ્પેશિયલ ઇન્વેસ્ટમેન્ટ રિજન (MBSIR), જેનું $3 બિલિયનનું રોકાણ છે, તે મારુતિ સુઝુકી અને હોન્ડા જેવી મોટી કંપનીઓનું આયોજન કરે છે, જેની સંયુક્ત વાર્ષિક ઉત્પાદન ક્ષમતા 10 લાખથી વધુ વાહનો છે.
તે ઓટોમોબાઈલ અને ઓટો કમ્પોનન્ટ મેન્યુફેક્ચરિંગ ઉદ્યોગો બંને માટે એક કેન્દ્રબિંદુ બની ગયું છે.
ગુજરાત સરકાર અને મારુતિ સુઝુકી ઈન્ડિયા લિમિટેડ વચ્ચેના સંયુક્ત સાહસ તરીકે ઈન્ટરનેશનલ ઓટોમોબાઈલ સેન્ટર ઓફ એક્સેલન્સ (iACE)ની સ્થાપના કરીને સરકારે ઓટોમોબાઈલ ક્ષેત્રમાં સંશોધન, વિકાસ અને નવીનતા પર પણ ભાર મૂક્યો છે.
