PSU bank mergers: PSU બેંક મર્જર પાછું? 2026 માં એક મોટી જાહેરાત થઈ શકે છે.
જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોમાં ફરી એકવાર નોંધપાત્ર ફેરફારો આવી રહ્યા છે. 2019-20 ના મેગા મર્જર પછી, કેન્દ્ર સરકાર હવે જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોના એકીકરણના આગામી તબક્કા પર ગંભીરતાથી વિચાર કરી રહી છે. સરકાર માને છે કે આગામી વર્ષોમાં ભારતને મોટી અને મજબૂત બેંકોની જરૂર છે જે દેશના ઝડપી આર્થિક વિકાસ, મોટા માળખાગત પ્રોજેક્ટ્સ અને વૈશ્વિક સ્પર્ધાનો સામનો કરી શકે.
આ યોજના વિકસિત ભારત 2047 ના લક્ષ્ય સાથે જોડાયેલી છે
ન્યૂઝ18 ના અહેવાલ મુજબ, વિકસિત ભારત 2047 ના લક્ષ્યને ધ્યાનમાં રાખીને, સરકાર ઇચ્છે છે કે ભારતીય બેંકો ફક્ત સ્થાનિક રીતે જ નહીં પરંતુ વૈશ્વિક સ્તરે પણ નોંધપાત્ર હાજરી પ્રાપ્ત કરે. આ માટે રિઝર્વ બેંક અને જાહેર ક્ષેત્રની બેંકો સાથે પ્રારંભિક ચર્ચાઓ શરૂ થઈ ગઈ છે. સંકેતો સ્પષ્ટ છે કે 2026 માં PSU બેંકોના મર્જર અંગે ફરી એક મોટી જાહેરાત થઈ શકે છે.
PSU બેંક મર્જર ફરીથી સમાચારમાં કેમ છે?
હાલમાં, દેશમાં 12 જાહેર ક્ષેત્રની બેંકો કાર્યરત છે. આમાંથી, ફક્ત સ્ટેટ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા વિશ્વની ટોચની 50 બેંકોમાં શામેલ છે. ખાનગી ક્ષેત્રમાં, HDFC બેંક પણ ટોચની 100 બેંકોની બહાર છે. સરકાર માને છે કે મોટી બેંક બનવાથી તેનો મૂડી આધાર મજબૂત થશે, જોખમ લેવાની ક્ષમતા વધશે અને આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે ભારતીય બેંકિંગ સિસ્ટમની હાજરી મજબૂત થશે.
મોટું એકીકરણ પહેલાથી જ થઈ ચૂક્યું છે
- સરકારે અગાઉ જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોના મોટા મર્જરનો અમલ કર્યો છે.
- 2019-20ના મેગા મર્જરમાં, 27 જાહેર ક્ષેત્રની બેંકો ઘટાડીને 12 કરવામાં આવી હતી.
- યુનાઇટેડ બેંક અને ઓરિએન્ટલ બેંક ઓફ કોમર્સનું પંજાબ નેશનલ બેંક સાથે મર્જર થયું.
- સિન્ડિકેટ બેંકનું કેનેરા બેંક સાથે મર્જર થયું.
- અલહાબાદ બેંકનું ઇન્ડિયન બેંક સાથે મર્જર થયું.
- આંધ્ર બેંક અને કોર્પોરેશન બેંકનું યુનિયન બેંક સાથે મર્જર થયું.
- અગાઉ, દેના બેંક અને વિજયા બેંકનું બેંક ઓફ બરોડા સાથે મર્જર થયું.
- SBI ની મર્જર યાત્રાએ એક ઉદાહરણ સ્થાપિત કર્યું છે
સ્ટેટ બેંક ઓફ ઇન્ડિયાએ તેની સહયોગી બેંકોને મર્જ કરીને તેનું કદ અને શક્તિ બંનેમાં વધારો કરનાર પ્રથમ હતી. 2017 માં સહયોગી બેંકોના મર્જર બાદ, SBI ની કુલ સંપત્તિ આશરે ₹44 લાખ કરોડ સુધી પહોંચી ગઈ. આનાથી SBI દેશની સૌથી મોટી બેંક બની ગઈ, પરંતુ વૈશ્વિક સ્તરે તેની સ્થિતિ પણ મજબૂત થઈ.
મર્જર સાથે હિસ્સાના વેચાણ પર પણ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવ્યું
સરકાર મર્જરની સાથે હિસ્સાના વેચાણ માટે પણ વ્યૂહરચના અપનાવી રહી છે. IDBI બેંકમાં સરકારનો હિસ્સો વેચવાની પ્રક્રિયા ચાલી રહી છે, અને લક્ષ્ય માર્ચ 2026 સુધીમાં વ્યવહાર પૂર્ણ કરવાનું છે. અગાઉ, સરકારે IDBI બેંકમાં તેનો નિયંત્રણ હિસ્સો LIC ને વેચી દીધો હતો.
મજબૂત નફાને કારણે સરકારનો વિશ્વાસ વધ્યો
જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોની નાણાકીય સ્થિતિ પહેલા કરતાં નોંધપાત્ર રીતે મજબૂત બની છે. નાણાકીય વર્ષ 2026 ના પ્રથમ છ મહિનામાં, 12 PSU બેંકોએ આશરે ₹93,675 કરોડનો નફો મેળવ્યો. આ આંકડો આખા વર્ષ માટે ₹2 લાખ કરોડથી વધુ થઈ શકે છે. મજબૂત નફો સરકારને હિંમતવાન અને બોલ્ડ નિર્ણયો લેવાનો વિશ્વાસ આપી રહ્યો છે.
વિદેશી રોકાણ ક્ષેત્રના આકર્ષણને વધારે છે
બેંકિંગ અને નાણાકીય ક્ષેત્રમાં વિદેશી રોકાણ પણ સતત વધી રહ્યું છે. યસ બેંક, RBL બેંક અને વીમા ક્ષેત્રમાં મોટા સોદા ભારતની નાણાકીય વ્યવસ્થામાં વિદેશી રોકાણકારોના વિશ્વાસને મજબૂત બનાવવાનું દર્શાવે છે.
જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોના વિલીનીકરણનો આગામી રાઉન્ડ ફક્ત બેંકિંગ સુધારા જ નહીં પરંતુ ભારતની લાંબા ગાળાની આર્થિક વ્યૂહરચનાનો મુખ્ય ભાગ માનવામાં આવી રહ્યો છે. જો બધું યોજના મુજબ ચાલે છે, તો દેશ 2026 સુધીમાં વધુ મોટી, મજબૂત અને વૈશ્વિક સ્તરે સ્પર્ધાત્મક PSU બેંકો જોઈ શકે છે.
