RBI: રૂપિયો ૯૨ સુધી? નવા વિનિમય દરની વાસ્તવિકતા કેવી રીતે આકાર લઈ રહી છે?
ભૂતપૂર્વ ગવર્નર શક્તિકાંત દાસના કાર્યકાળ દરમિયાન, RBI એ રૂપિયાને એટલી સ્થિરતા આપી હતી કે વધઘટ ‘ફ્લેટ મેલબોર્ન પિચ’ જેવી થવા લાગી. જોકે, નવા ગવર્નર સંજય મલ્હોત્રાએ પિચ બદલી નાખી છે – હવે RBI બજારને તેની કુદરતી દિશામાં વહેવા દે છે.
RBI નો નવો ગેમ પ્લાન
RBI હવે ફક્ત ત્યારે જ બજારમાં પ્રવેશ કરે છે જ્યારે અસ્થિરતા ખતરનાક બને છે. જુલાઈમાં, તેણે $30 બિલિયનનું વેચાણ કર્યું હતું, પરંતુ તાજેતરના અઠવાડિયામાં, RBI પીછેહઠ કરી છે. IMF એ પણ આની નોંધ લીધી અને ભારતની ચલણ નીતિને ‘સ્થિર’ થી ‘ક્રોલ-લાઈક’ માં અપગ્રેડ કરી – એટલે કે રૂપિયો હવે તેની ‘કુદરતી દિશામાં’ આગળ વધી રહ્યો છે.
ફુગાવાના ગેપની અસર
RBI માને છે કે રૂપિયાનો ઘટાડો કટોકટી નથી – તે ફુગાવાના ગેપનું સીધું પરિણામ છે. ભારતમાં ફુગાવો હંમેશા યુએસ કરતા 3-4% વધારે છે. આ જ કારણ છે કે લાંબા ગાળે રૂપિયો વાર્ષિક 4-5% નબળો પડે છે. તેથી, 86 થી 90 પર ખસેડવું અસામાન્ય નથી.
અમેરિકાની નીતિઓનો આંચકો
ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્રના મોટા ટેરિફ આંચકાથી ભારતની નિકાસ દબાઈ ગઈ – 50% સુધીની ડ્યુટી લાદવામાં આવી. H-1B ફીમાં વધારો કરવામાં આવ્યો. આ દરમિયાન, $16 બિલિયનનો આઉટફ્લો અને $41 બિલિયનની રેકોર્ડ વેપાર ખાધએ દબાણમાં વધારો કર્યો. પરિણામે, રૂપિયો એશિયાનું સૌથી નબળું ચલણ બન્યું. જ્યારે કોરિયા, તાઇવાન અને મલેશિયા જેવા ચલણો મજબૂત રહ્યા, કારણ કે તેમના પર યુએસ ટેરિફનો બોજ ઓછો હતો.
