દુર્લભ પૃથ્વી પર ચીનના નિયંત્રણથી સમીકરણ બદલાઈ ગયું છે, અને અમેરિકા ભારત તરફ વળ્યું છે.
તાજેતરના મહિનાઓમાં, અમેરિકા અને ભારત વચ્ચેના સંબંધોમાં અનેક વખત તણાવ જોવા મળ્યો છે. ક્યારેક, અમેરિકાએ ભારતીય માલ પર ટેરિફ વધાર્યા છે, અને ક્યારેક, રશિયા પાસેથી ભારતની તેલ ખરીદી સામે વાંધો ઉઠાવ્યો છે, દંડની ધમકી આપી છે. પરંતુ હવે, પરિસ્થિતિ બદલાઈ ગઈ છે. દુર્લભ પૃથ્વી તત્વોની નિકાસ પર ચીનના કડક પગલાં પછી, અમેરિકા મદદ માટે ભારત તરફ ઝુકાવતું હોય તેવું લાગે છે.
ચીને ચિંતા વધારી, દુર્લભ પૃથ્વી નિકાસ પર કડક પગલાં લીધા
ચીને એપ્રિલમાં સાત દુર્લભ પૃથ્વી તત્વોની નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો. હોલમિયમ, એર્બિયમ, થુલિયમ, યુરોપિયમ અને યટરબિયમ હવે નવી યાદીમાં ઉમેરવામાં આવ્યા છે.
અગાઉ પ્રતિબંધિત સાત તત્વો હતા:
- સેમરિયમ
- ગેડોલિનિયમ
- ટર્બિયમ
- ડાયસ્પ્રોસિયમ
- લ્યુટેટિયમ
- સ્કેન્ડિયમ
- યટ્રીયમ
આ બધા તત્વો મોબાઇલ ફોન, ઇલેક્ટ્રિક વાહનો, વિન્ડ ટર્બાઇન અને આધુનિક તકનીકી ઉપકરણોના ઉત્પાદનમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે.
અમેરિકા ચીન પર 70% નિર્ભર છે
દુર્લભ પૃથ્વી પુરવઠા માટે અમેરિકાની ચીન પર નિર્ભરતા લગભગ 70% છે. ચીનના આ પગલાથી માત્ર અમેરિકા જ નહીં પરંતુ વિશ્વના હાઇ-ટેક ઉદ્યોગ પર પણ અસર પડશે. શરૂઆતમાં, અમેરિકાએ ચીની માલ પર 100% ટેરિફની જાહેરાત કરીને પ્રતિક્રિયા આપી હતી, પરંતુ હવે તેણે તેની વ્યૂહરચના બદલી છે અને વાતચીતનો માર્ગ પસંદ કર્યો છે.
યુએસ ટ્રેઝરી સેક્રેટરી ભારત સાથે વાતચીત કરે છે
યુએસ ટ્રેઝરી સેક્રેટરી સ્કોટ બેસન્ટે એક મુલાકાતમાં જણાવ્યું હતું કે, “અમે આ મુદ્દાને ઉકેલવા માટે અમારા યુરોપિયન સાથીઓ, ઓસ્ટ્રેલિયા, કેનેડા, ભારત અને એશિયન દેશો સાથે કામ કરીશું. આ ફક્ત અમેરિકાનો મુદ્દો નથી, પરંતુ વૈશ્વિક સપ્લાય ચેઇન સ્થિરતાનો મામલો છે.”
ભારતની ભૂમિકા મજબૂત
ભારત પહેલાથી જ તેની રેર અર્થ સપ્લાય ચેઇનને વૈવિધ્યીકરણ કરવા માટે યુએસ વ્યૂહરચનામાં જોડાઈ ગયું છે. 2023 માં, ભારત મિનરલ્સ સિક્યુરિટી ફાઇનાન્સ નેટવર્ક (MSFN) નો ભાગ બન્યું, જે દુર્લભ પૃથ્વી પુરવઠાને સુરક્ષિત કરવા માટે રચાયેલ યુએસ-નેતૃત્વ હેઠળનું આંતરરાષ્ટ્રીય પ્લેટફોર્મ છે. આનાથી ભારતની વૈશ્વિક વ્યૂહાત્મક સ્થિતિ વધુ મજબૂત થઈ છે.
