હૃદય, ફેફસાં અને કિડનીની સમસ્યાઓનું પ્રારંભિક લક્ષણ – શ્વાસ લેવામાં તકલીફ
જો તમે થોડું ચાલ્યા પછી થાકી જાઓ છો અને હાંફવા લાગે છે, તો તેને નબળાઈ સમજીને અવગણશો નહીં. આ ઘણા ગંભીર રોગોનું પ્રારંભિક સંકેત હોઈ શકે છે. જો સમયસર તપાસ અને સારવાર ન મળે તો આ સમસ્યા વધુ ખરાબ થઈ શકે છે.
શ્વાસ લેવામાં તકલીફ કેમ થાય છે?
1. હૃદયની સમસ્યાઓ
જ્યારે હૃદય યોગ્ય રીતે લોહી પંપ કરવામાં અસમર્થ હોય છે, ત્યારે ફેફસાં અને શરીરમાં પ્રવાહી એકઠું થવા લાગે છે. આનાથી પગ, પગની ઘૂંટીઓ અને પેટમાં સોજો આવવાની સાથે શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થાય છે.
2. ફેફસાના રોગ
અસ્થમા, COPD (ક્રોનિક અવરોધક પલ્મોનરી રોગ) અને ફેફસાના ચેપ પણ શ્વાસ લેવામાં તકલીફના મુખ્ય કારણો છે.
3. કિડની અને લીવરની સમસ્યાઓ
જો કિડની અને લીવર યોગ્ય રીતે કામ ન કરે, તો શરીરમાંથી વધારાનું પાણી બહાર આવતું નથી. આનાથી શરીરમાં સોજો અને ફેફસામાં પ્રવાહી બની શકે છે.
4. દવાઓની અસર
કેટલીક બ્લડ પ્રેશર અને હોર્મોન સંબંધિત દવાઓ પણ શ્વાસ લેવામાં તકલીફ અને સોજો લાવી શકે છે.
કયા પરીક્ષણો જરૂરી છે?
- રક્ત પરીક્ષણ – હૃદય, કિડની અને લીવરની સ્થિતિ જાણવા માટે
- છાતીનો એક્સ-રે – ફેફસાંમાં પ્રવાહી જમા થયું છે કે નહીં તે જોવા માટે
- ECG અને ઇકોકાર્ડિયોગ્રામ – હૃદયની પમ્પિંગ ક્ષમતા અને ધબકારા તપાસવા માટે
- પલ્મોનરી ફંક્શન ટેસ્ટ – ફેફસાંની ક્ષમતા માપવા માટે
- પેશાબ પરીક્ષણ – કિડનીની કામગીરી તપાસવા માટે
ડૉક્ટરની સલાહ
ફેફસાના રોગના નિષ્ણાત ડૉ. કૈલાશ નાથ ગુપ્તા કહે છે –
“શ્વાસ લેવામાં તકલીફ ક્યારેક ગંભીર રોગની નિશાની હોય છે. જો દર્દીને થોડું અંતર ચાલ્યા પછી કે સીડી ચઢ્યા પછી પણ શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થાય છે, તો તેણે તાત્કાલિક પરીક્ષણ કરાવવું જોઈએ. સમયસર સારવારથી હૃદય અને ફેફસાંને થતા નુકસાનને અટકાવી શકાય છે.”
જીવનશૈલીમાં જરૂરી ફેરફારો
- મીઠાનું સેવન ઓછું કરો
- દરરોજ ચાલો અથવા હળવી કસરત કરો
- ધુમ્રપાન અને દારૂથી દૂર રહો
- વજન નિયંત્રણમાં રાખો
