IISc ચેતવણી આપે છે: બર્ડ ફ્લૂનું નવું સ્વરૂપ આગામી રોગચાળો બની શકે છે
છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં, બર્ડ ફ્લૂ (H5N1 વાયરસ) વિશે વૈશ્વિક ચિંતા ઝડપથી વધી છે. આ વાયરસ લગભગ 30 વર્ષ પહેલાં પક્ષીઓમાં જોવા મળ્યો હતો, પરંતુ હવે તે માણસો સુધી પહોંચવાનું શરૂ કરી દીધું છે. H5N1 એ એક પ્રકારનો ઈન્ફલ્યુએન્ઝા વાયરસ છે જે નાક અને ગળાને ચેપ લગાડે છે. તેમાં હાજર H5 (હેમાગ્લુટીનિન) અને N1 (ન્યુરામિનિડેસ) પ્રોટીન વાયરસને શરીરમાં પ્રવેશવામાં મદદ કરે છે.
તાજેતરમાં, ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ સાયન્સ (IISc) બેંગ્લોરના આસિસ્ટન્ટ પ્રોફેસર કેશવર્ધન સનુલા અને તેમની ટીમે શોધી કાઢ્યું કે હાલમાં ફેલાતો 2.3.4.4b ક્લેડ ખાસ આનુવંશિક ફેરફારો કરી રહ્યો છે, જે તેને મનુષ્યોમાં ખીલવાની ક્ષમતા આપે છે. આ ક્લેડ પહેલાથી જ ઘણી સસ્તન પ્રાણીઓની પ્રજાતિઓમાં ફેલાયો છે અને ધીમે ધીમે તેમાં સમાયોજિત થઈ રહ્યો છે, જેના કારણે મનુષ્યોમાં ચેપનું જોખમ વધુ વધ્યું છે.
પ્રાણીઓથી માણસોમાં ચેપનું જોખમ
જ્યારે વાયરસ નવા જીવતંત્રમાં જાય છે, ત્યારે તે પરિવર્તનમાંથી પસાર થઈ શકે છે, જેનાથી તે ટકી શકે છે અને નવા યજમાનમાં ફેલાય છે. સંશોધનમાં જાણવા મળ્યું છે કે શિયાળમાં જોવા મળતા વાયરસના સ્ટ્રેનમાં ગાયમાં જોવા મળતા સ્ટ્રેન કરતાં માણસોમાં ફેલાવાની ક્ષમતા વધુ હોય છે. આ પરિવર્તનોની પ્રકૃતિ ભૂતકાળમાં રોગચાળો ફેલાવનારા માનવ ફ્લૂ વાયરસ જેવી જ છે, જે ચિંતા પેદા કરે છે.
દેખરેખ અને સાવધાની જરૂરી છે
નિષ્ણાતોના મતે, ખેતરો, મરઘાં ફાર્મ અને જંગલી પ્રાણીઓના સંપર્કમાં આવતા સ્થળોએ કડક દેખરેખ અને પરીક્ષણ જરૂરી છે. ખતરો હજુ સુધી સંપૂર્ણપણે જાહેર થયો નથી, પરંતુ જો સમયસર પગલાં લેવામાં નહીં આવે, તો આ નવો H5N1 પ્રકાર આગામી મોટી મહામારી બની શકે છે.
