Mobile Number Verification માટે હવે ભરવો પડી શકે છે ચાર્જ, આવી રહ્યો છે નવો નિયમ

Mobile Number Verification હવે મફતમાં નહીં રહે? નવા નિયમ મુજબ ફી ચૂકવવી પડી શકે છે

Mobile Number Verification: ટેલિકોમ્યુનિકેશન વિભાગે મોબાઇલ છેતરપિંડી અટકાવવા માટે સાયબર સુરક્ષા નિયમોમાં ફેરફારનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો છે. નવા નિયમોમાં મોબાઇલ નંબર વેરિફિકેશન માટે એક નવું પ્લેટફોર્મ બનાવવાનું સૂચન કરવામાં આવ્યું છે, જેમાં સરકારી એજન્સીઓ અને ખાનગી કંપનીઓએ વેરિફિકેશન માટે નંબર ફી ચૂકવવી પડશે, શું આ ફી કંપનીઓ દ્વારા ઉઠાવવામાં આવશે કે વપરાશકર્તાઓ દ્વારા? હાલમાં તે સ્પષ્ટ નથી.

Mobile Number Verification: ભારતીય દૂરસંચાર વિભાગે મોબાઇલ નંબર સાથે સંકળાયેલું ફ્રોડ ઘટાડવા માટે સાઇબર સુરક્ષા નિયમોમાં પરિવર્તનનો પ્રસ્તાવ રજૂ કર્યો છે. 24 જૂને ફાઇલ કરાયેલા નવા ડ્રાફ્ટ મુજબ, ફોન નંબર વેરિફિકેશન માટે એક વિશેષ પ્લેટફોર્મ બનાવવાની ભલામણ કરવામાં આવી છે. આ પ્લેટફોર્મમાં તેઓના તમામ સમાવેશ થશે જેમની પાસે ગ્રાહક વેરિફિકેશનનો લાયસન્સ છે.

હવે તમારા ફોન નંબરની વેરિફિકેશન માટે તમારે પૈસા ચૂકવવાનો વારો આવી શકે છે. દૂરસંચાર વિભાગ (DoT) દ્વારા 24 જૂન, 2025ના રોજ રજૂ કરાયેલા નવા સાયબર સુરક્ષા નિયમોના ડ્રાફ્ટ મુજબ, મોબાઇલ નંબર વેરિફિકેશન માટે નવા MNV (Mobile Number Verification) પ્લેટફોર્મની ભલામણ કરવામાં આવી છે.

આ પ્લેટફોર્મ દ્વારા ટેલિકોમ ઓપરેટરો, લાયસન્સધારકો અને અન્ય અધિકૃત સંસ્થાઓને એ તપાસવામાં સહાય મળશે કે કોઈ યુઝર કે કંપની જે નંબર વાપરે છે તે અધિકૃત ડેટાબેઝમાં છે કે નહીં.

ડ્રાફ્ટમાં DoT એ એવી સંસ્થાઓનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો છે જે યૂઝર ઓળખ માટે મોબાઇલ નંબર કે ટ્રાન્ઝેક્શનનો ઉપયોગ કરે છે — આવી સંસ્થાઓને TIUE (Telecommunication Identifier User Entity) કહેવાશે.

નિયમ લાગુ થયા પછી, શક્યતા છે કે યૂઝર્સને તેમના મોબાઇલ નંબરની પુષ્ટિ (verification) માટે નાની રકમ ચૂકવવી પડી શકે. આ પગલું ટેલિકોમ ફ્રોડ્સ અને ફેક યુઝરના ઉપયોગ ઘટાડવાના ઉદ્દેશ્યથી લેવામાં આવી રહ્યું છે.

હવે મોબાઇલ નંબર વેરિફિકેશન માટે ઉઘરાવવામાં આવનારા ચાર્જને લઈ દૂરસંચાર વિભાગે એક મહત્વપૂર્ણ પ્રસ્તાવ મૂક્યો છે.

• સરકારી એજન્સીઓ માટે ચાર્જ:
  જો કોઈ એન્ટિટી રાજ્ય કે કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા અધિકૃત છે, તો તે માટે દરેક ફોન નંબર વેરિફિકેશન પર ₹1.5 ચાર્જ લેવાશે.
• ખાનગી એન્ટિટીઓ માટે ચાર્જ:
  જ્યારે ખાનગી એન્ટિટીઓ દ્વારા દરેક નંબરની ચકાસણી માટે ₹3 ચાર્જ લેવામાં આવશે.

હાલમાં સ્પષ્ટ નથી કે આ ચાર્જ કોણ ચૂકવશે — એન્ટિટી કે ગ્રાહક. પરંતુ ખૂબ શક્ય છે કે આ ખર્ચ આખરે ગ્રાહકો સુધી પહોંચે અને તમારાં ખિસ્સા પર પણ ભાર પડી શકે.

 દૂરસંચાર વિભાગે આ નવા નિયમો પર પ્રતિક્રિયા આપવા માટે સંબંધિત પક્ષોને 30 દિવસનો સમય આપ્યો છે. આ નિયમોના અમલ પછી, સરકારી સંસ્થાઓ અને કાયદો અમલકર્તા એજન્સીઓને પણ નોન-ટેલિકોમ સંસ્થાઓ પાસેથી યુઝર્સના ટ્રાન્ઝેક્શન્સની માહિતી એકત્ર કરવાની મંજૂરી મળવાની શક્યતા છે.

આ બદલાવ ભારતના ડિજિટલ ઇકોસિસ્ટમમાં સાવચેતી અને નિયંત્રણ લાવવા માટે લેવામાં આવી રહ્યો છે.

બેંકો હમણાંથી જ ચેતી ગઈ છે

રિપોર્ટ્સ અનુસાર, બેંકો પહેલેથી જ નવા મેકેનિઝમ માટે પાયલટ પ્રોજેક્ટની ટેસ્ટિંગ શરૂ કરી દીધી છે.

• ફ્રોડ નંબર થશે ફ્લૅગ
  આ નવા મેકેનિઝમ હેઠળ તે નંબરને ફ્લૅગ માર્ક કરવામાં આવશે જે પહેલા કોઈ ફ્રોડ પ્રવૃતિમાં ઉપયોગમાં લેવાયા હશે.
• 90 દિવસ માટે થશે ડીએક્ટિવેટ
  ફ્લૅગ માર્ક થયેલા નંબરને 90 દિવસ માટે ડીએક્ટિવેટ કરવામાં આવશે. આ દરમિયાન તે નંબર ફરીથી ઉપયોગમાં નહીં લઈ શકાય.
• હિસ્ટ્રી થઈ જશે ઓટોમેટિક ડિલીટ
  90 દિવસ બાદ એ નંબરની હિસ્ટ્રી ઓટોમેટિકલી ડિલીટ થઈ જશે જેથી એ નંબર જો નવી વેળા કોઈ બીજા યૂઝરને આપવામાં આવે તો તેને કોઇ સમસ્યા ન આવે.

આ દ્રષ્ટિએ, નવો મેકેનિઝમ લોકોને ફ્રોડથી બચાવવાનો એક સકારાત્મક પ્રયાસ છે અને ડિજિટલ સુરક્ષાને વધુ મજબૂત બનાવે છે.